Dứa là cây ăn trái được sản xuất và tiêu thụ phổ biến trên thế giới, loại quả này đang trở thành "ngôi sao mới" của ngành nông sản xuất khẩu Việt Nam.
Theo dữ liệu từ Tổng cục Hải quan, dứa Việt Nam đã có mặt tại hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trong tháng 8, xuất khẩu dứa thu về 950 nghìn USD, tăng mạnh 409%. Tính chung 9 tháng, Việt Nam thu về 8 triệu USD nhờ xuất khẩu dứa, tăng trưởng 114%.
Thị trường xuất khẩu lớn nhất là Liên minh châu Âu (EU), chiếm khoảng 48% tổng giá trị xuất khẩu, trong đó Liên bang Nga dẫn đầu. Thị trường Hoa Kỳ đứng thứ hai chiếm khoảng 20%.
Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có sản lượng dứa lớn trên thế giới, với nền tảng sản xuất vững chắc. Số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy, diện tích trồng dứa cả nước hiện khoảng 52.000 ha, trong đó 48.000 ha đã cho thu hoạch, năng suất bình quân đạt 184,1 tạ/ha, sản lượng hơn 860.000 tấn/năm. Mục tiêu đến năm 2030 là đạt 55.000 – 60.000 ha với sản lượng 800.000 – 950.000 tấn. Các tỉnh trọng điểm gồm Ninh Bình, Thanh Hóa, Quảng Nam, Tiền Giang, Kiên Giang.
Theo nghiên cứu, quy mô thị trường dứa thế giới đạt 28,79 tỷ USD năm 2024 và dự kiến tăng trưởng với tốc độ CAGR 6,33%/năm, lên 39,13 tỷ USD vào 2029. Châu Âu và Bắc Mỹ chiếm tới 50% nhu cầu tiêu thụ, cho thấy dư địa xuất khẩu còn rất lớn. Costa Rica, Indonesia và Philippines hiện là ba quốc gia xuất khẩu dứa hàng đầu thế giới.
Dứa Việt Nam có nhiều lợi thế cạnh tranh, đặc biệt trong sản phẩm chế biến sâu. Về giống dứa, hiện Việt Nam trồng ba giống chính: Queen, Cayenne và MD2. Trong đó, MD2 chiếm 50 – 55% thị phần toàn cầu và 70 – 75% thị phần EU nhờ chất lượng vượt trội. Nhiều khách hàng khó tính như Nhật Bản sẵn sàng trả 4.000 USD/tấn, cao hơn từ 1.000 - 1.200 USD so với các thị trường EU và Mỹ, một sự công nhận cho chất lượng và uy tín của dứa Việt.
Bên cạnh dứa tươi, các sản phẩm chế biến của dứa cũng thu về giá trị xuất khẩu lớn, nổi bật là nước dứa. Thị trường xuất khẩu dứa chế biến của Việt Nam khá rộng lớn bao gồm thị trường EU, Nga, Mỹ, Hàn Quốc…; tuy nhiên, các sản phẩm dứa chế biến của Việt Nam phải chịu cạnh tranh rất gay gắt với nhiều nước xuất khẩu dứa lớn trên thế giới, trong đó có yếu tố hiệu suất chế biến dứa thấp khiến giá thành các sản phẩm dứa chế biến cao. Dù vậy, hiện nay dứa của Việt Nam vẫn chưa được xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc, chủ yếu theo đường tiểu ngạch.
Nhu cầu tiêu thụ dứa có xu hướng ngày càng tăng trong những năm gần đây khi người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe cùng với việc chuyển sang chế độ ăn thuần chay. Bên cạnh đó, bột dứa có thời hạn sử dụng lâu hơn và được sử dụng trong nhiều lĩnh vực thực phẩm và đồ uống, dược phẩm... Đây sẽ là cơ hội cho các quốc gia sản xuất và xuất khẩu dứa, trong đó có Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu, mở rộng thị trường.
