Vào mùa hè năm 2005, Steve Jobs, người đồng sáng lập Apple có bài phát biểu "huyền thoại" tại Đại học Stanford.
Với Forrest Li Xiaodong, người có mặt trong buổi chia sẻ đó của Steve Jobs cùng bạn gái (về sau trở thành vợ), bài phát biểu của Steve Jobs thực sự có tác động lớn. Câu kết luận của Steve Jobs "hãy luôn khát khao, hãy cứ dại khờ" đã thôi thúc ông dấn thân vào con đường kinh doanh.
Sea vươn mình thành một trong những công ty đại chúng lớn nhất Đông Nam Á. (Ảnh: Kr-ASIA).
Trong thập niên tiếp theo, Li đã vùi mình vào công việc và sáng lập ra Sea Group, một công ty internet tiêu dùng có trụ sở tại Singapore và cung cấp nhiều dịch vụ thuộc các lĩnh vực thương mại điện tử, trò chơi và công nghệ tài chính. Cho tới tháng 3/2021, Sea là công ty đại chúng lớn nhất tại Đông Nam Á. Tháng 8 năm ngoái, ông Li trở thành người giàu nhất Singapore với tài sản 19,8 tỷ USD.
Thế nhưng, chỉ trong chưa đầy 6 tháng, Sea để mất 130 tỷ USD giá trị vốn hoá từ đỉnh cao ghi nhận năm 2021. Vì đâu Sea lại rơi vào "vận xui" đến vậy?
"Hãy luôn khát khao, hãy cứ dại khờ"
Sinh ra ở Thiên Tân, một thành phố lớn gần Bắc Kinh, vào năm 1978, ông Li học kỹ thuật tại Đại học Shanghai Jiao Tong. Đây là nơi ông bắt đầu dùng tên gọi Forrest sau khi một giáo sư người Mỹ không thể phát âm được tên thật của ông. Sau khi tốt nghiệp, Forrest Li gia nhập Motorola ở vị trí Giám đốc nhân sự.
4 năm sau đó, Li từ bỏ công việc lương cao của mình để theo đuổi bằng MBA tại Stanford. Khi hoàn thành chương trình, ông làm việc cho startup có tên GGgame. Startup này do một cựu đồng môn của ông có tên Chen Ou sáng lập. GGgame là một nền tảng chơi game trực tuyến theo thời gian thực cho phép người chơi ở Châu Âu và Châu Á tham gia vào các trò chơi trực tuyến và kết nối với nhau.
Mặc dù GGgame có tốc độ tăng trưởng cao, Li và Chen đã có những bất đồng về cách quản trị doanh nghiệp. Năm 2018, Chen bán 35% cổ phần GGgame với giá 700.000 USD. Sau khi Chen rời đi, Li chuyển hướng công ty để tập trung vào mảng phát hành game. Ông đổi tên công ty và chính thức thành lập Garena vào năm 2019.
Năm 2010, sau nhiều cuộc gặp với Pony Ma, người đồng sáng lập và CEO "ông lớn" ngành game Tencent, ông Li đạt được quyền phát hành tựa game ăn khách League of Legends (Liên minh Huyền thoại) tại Đông Nam Á. Không lâu sau đó, Tencent lần lượt trao quyền phát hành 3 tựa game ăn khách khác của mình ở đây là Honor of Kings, Crossfire, và WeFire.
Đến năm 2017, Tencent trở thành một đối tác chiến lược với Garna. Thời điểm đó, Tencent là cổ đông lớn nhất tại Garena khi sở hữu 39,8% cổ phần. Ông Li có 20,7% cổ phần.
Vươn ra ngoài mảng game
Khi mảng game thăng hoa, Li quyết định mở rộng ra mảng TMĐT và dịch vụ tài chính. Năm 2015, ông ra mắt sàn TMĐT Shopee.
Shopee nhanh chóng trở thành đối thủ cạnh tranh trực tiếp với Lazada, sàn TMĐT của Alibaba thành lập 3 năm trước đó. Sinh sau đẻ muộn song Shopee nhanh chóng bắt kịp Lazada thông qua chiến lược miễn phí giao hàng và bán hàng giá phải chăng.
Đến quý I/2019, Shopee vượt Lazada để trở thành sàn TMĐT được truy cập nhiều nhất tại Đông Nam Á. Theo iPrice, sự bứt phá của Shopee được thúc đẩy bởi người dùng internet tại Indonesia và Thái Lan. Shopee cũng phổ biến hơn Lazada tại một số thị trường khác như Malaysia, Việt Nam và Philippines, theo báo cáo của TMO Group vào năm 2021.
Sea cũng tham gia vào mảng thanh toán số. Tháng 4/2014, Sea ra mắt mảng dịch vụ tài chính số AirPay, một dịch vụ thanh toán di động và ví điện tử. Sau đó, mảng này đổi tên thành SeaMoney. Ứng dung này có 32 triệu người dùng ở thời điểm quý II/2021.
Đến tháng 5/2017, Garena chính thức đổi tên thành Sea Group đồng thời thực hiện IPO trên sàn giao dịch chứng khoán New York (NYSE) vào tháng 10 cùng năm.
Năm 2019, Shopee mở rộng sang thị trường Mỹ Latinh, bắt đầu từ Brazil. Đến tháng 12/2020, giá cổ phiếu Sea tăng vọt lên 180 USD với vốn hoá 98 tỷ USD. Đến tháng 11/2021, giá cổ phiếu đạt đỉnh 358 USD.
Cơn bão bên trong
Dù tăng trưởng mạnh mẽ, trong năm 2022, Sea liên tục đón nhận những "tin xấu". Vào ngày 1/4, Tencent công bố giảm cổ phần nắm giữ từ 21,3% xuống còn 18,7%. Một tuần sau đó, Garena, mảng doanh thu chính của Sea, bị kiện vi phạm bản quyền. Krafton, nhà phát hành trò chơi PUBG, đệ đơn kiện Garena với cáo buộc rằng Free Fire của Garena đã sao chép PUBG.
Ngày 14/2, Free Fire bị cấm ở Ấn Độ. Trong ngày này, giá cổ phiếu của Sea giảm tới 18%, thổi bay 16 tỷ USD giá trị vốn hoá. Free Fire nằm trong số 54 ứng dụng bị chặn ở Ấn Độ vì quan ngại liên quan đến bảo mật quốc gia trong bối cảnh quan hệ Ấn Độ - Trung Quốc căng thẳng.
Sau đó, Sea tuyên bố sẽ đóng cửa Shopee ở Pháp từ ngày 6/3, chỉ vỏn vẹn 4 tháng sau khi website tại Pháp ra mắt, theo 36Kr.
Cuối cùng, đầu tháng 3, Sea công bố kết quả kinh doanh quý IV và cả năm 2021 đáng thất vọng. Trong khi Sea Group ghi nhận doanh thu 9,95 tỷ USD trogn năm 2021, tăng gấp hơn 2 lần năm trước đó, lỗ ròng tăng lên 2,04 tỷ USD từ 1,61 tỷ USD của năm trước đó.
Mảng giải trí số ghi nhận doanh thu 2,8 tỷ USD trong năm 2021, trong khi mảng thương mại điện tử và dịch vụ tài chính lần lượt lỗ 2,6 tỷ USD và 600 triệu USD.
Mặc dù mảng game vẫn có lãi, có nhiều dấu hiệu cho thấy Sea đang gặp rắc rối. Trong quý IV/2021, số lượng người dùng hoạt động giảm xuống còn 654 triệu từ con số 729 triệu của quý trước đó. Số lượng người dùng trả phí cũng giảm xuống còn 77,2 triệu từ con số 93,2 triệu người cùng kỳ.
Hơn hết, Sea chỉ kỳ vọng sẽ nhận 3 tỷ USD tổng chi của người dùng trong năm 2022, từ con số 4,6 tỷ USD của năm 2021. Đây là lần đầu tiên con số này của Garena đi xuống.
Những con số này cho thấy việc Sea quá phụ thuộc vào mảng game đang trở thành một yếu điểm của chính nó. Dù còn những khó khăn, nhiều nhà đầu tư vẫn nhận thấy giá trị ở công ty công nghệ này.
Hồi tháng 2, nhiều "ông lớn" đầu tư như Ark Invest hay Hillhouse Capita tiếp tục tăng cổ phần nắm giữ ở Sea. Hillhouse lúc này đang có hơn 1 triệu cổ phiếu Sea, đưa Sea nằm trong top 10 công ty mà Hillhouse nắm giữ cổ phần nhiều nhất.
