Ngày 4.10, Thanh tra tỉnh Khánh Hòa cho biết đã ban hành các kết luận thanh tra chuyên đề về hàng loạt dự án đầu tư có vướng mắc trên địa bàn. Qua rà soát 27 dự án, một sai phạm mang tính hệ thống đã được chỉ ra là việc lựa chọn nhà đầu tư không thông qua đấu thầu hoặc đấu giá quyền sử dụng đất, vi phạm nghiêm trọng luật Đất đai và luật Đầu tư qua nhiều thời kỳ.
Việc chỉ định thầu, giao đất không qua đấu giá không phải là trường hợp đơn lẻ mà là một thực trạng mang tính hệ thống, diễn ra ở hàng loạt dự án lớn. Thanh tra đã chỉ ra cùng một sai phạm tại các dự án đô thị như Khu đô thị An Bình Tân, Khu đô thị sinh thái bán đảo Thanh Phong; các dự án thương mại dịch vụ như Trung tâm Thương mại Lotte Nha Trang, Công viên Phù Đổng; cho đến các khu du lịch ở Bãi Dài như Khu nghỉ dưỡng Bãi Dài, Khu du lịch - dịch vụ tổng hợp Hoàn Cầu Cam Ranh, Khu resort Đỉnh Vàng Nha Trang... Điều này cho thấy một lỗ hổng lớn trong công tác quản lý đầu tư và đất đai của tỉnh trong một thời gian dài.
Dự án Công viên Bến du thuyền Quốc tế (Ana Marina) cho thuê đất không qua đấu giá và chuyển nhượng dự án không đúng quy định
ẢNH: BÁ DUY
Những 'ca bệnh' điển hình của việc chỉ định thầu
Để thấy rõ chuỗi sai phạm, kết luận thanh tra đã mổ xẻ chi tiết nhiều dự án. Các trường hợp tại TP.Nha Trang cũ và khu vực Bãi Dài - Cam Ranh là ví dụ điển hình cho thấy các quy định pháp luật đã bị bỏ qua như thế nào.
Tại trung tâm Nha Trang, dự án Khách sạn The Art Nest Hotel (số 7 Hùng Vương, P.Nha Trang) là một điển hình về giao đất sai mục đích. Kết luận thanh tra chỉ rõ, vào thời điểm UBND tỉnh cho thuê đất để làm dự án khách sạn, khu đất này vẫn đang được quy hoạch là "đất xây dựng công trình sự nghiệp". Việc cho thuê đất thương mại trên đất công trình sự nghiệp là vi phạm luật Đất đai. Nghiêm trọng hơn, tài sản nhà nước trên đất đã được bán chỉ định cho nhà đầu tư mà không qua đấu giá.
Dự án Chợ Đầm - Nha Trang (giai đoạn 1) được Thanh tra tỉnh Khánh Hòa kết luận có nhiều sai phạm
ẢNH: BÁ DUY
Với dự án Chợ Đầm - Nha Trang (giai đoạn 1), sai phạm không chỉ dừng ở việc giao cho nhà đầu tư không qua đấu thầu mà còn đi ngược lại quy hoạch của Bộ Công Thương khi cấp phép "xây mới" trung tâm thương mại thay vì "nâng cấp, mở rộng". Hậu quả đến nay, hạng mục quan trọng nhất với cộng đồng là quảng trường - vườn hoa - sân bãi vẫn chưa được triển khai.
Trong khi đó, dự án Khu đô thị Hoàng Long (P.Phước Long cũ - nay là P.Nam Nha Trang) với quy mô gần 26 ha đã được UBND tỉnh Khánh Hòa chấp thuận đầu tư vào năm 2015 khi chưa có ý kiến thống nhất bằng văn bản của Bộ Xây dựng. Đây là hành vi "vượt cấp", không đúng quy định tại Nghị định số 11/2013/NĐ-CP đối với các dự án đô thị trên 20 ha. Dự án này cũng không thông qua đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư.
Tại "thủ phủ resort" Bãi Dài, các sai phạm còn đa dạng hơn. Khu du lịch nghỉ dưỡng cao cấp Duyên Hà được cấp phép đầu tư vào năm 2013 mà không tổ chức đấu thầu. Chuỗi vi phạm tiếp diễn khi chủ đầu tư đưa các hạng mục vào khai thác khi chưa được cơ quan chức năng chấp thuận kết quả nghiệm thu.
Khu du lịch nghỉ dưỡng cao cấp Duyên Hà được cấp phép đầu tư không qua đấu thầu
ẢNH: BÁ DUY
Tại Khu du lịch sinh thái Prime - Prime Resorts and Hotels, ngoài việc không đấu thầu, dự án này còn là điển hình cho sai phạm biến tướng quy hoạch. Thanh tra kết luận, UBND tỉnh đã giao hơn 5 ha đất với mục đích "đất ở không hình thành đơn vị ở" để xây biệt thự, cho phép chủ đầu tư bán cho khách hàng với quyền sử dụng lâu dài. Việc này hoàn toàn trái với quy hoạch sử dụng đất của khu vực vốn được xác định là "đất thương mại, dịch vụ". Cơ quan chức năng thậm chí đã cấp 175 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất "đất ở tại nông thôn", làm biến tướng quy hoạch khu du lịch quốc gia.
Kiến nghị áp dụng cơ chế đặc thù để tháo gỡ
Việc giao đất không qua đấu thầu, đấu giá đã tạo ra một hệ lụy pháp lý phức tạp, khiến nhiều dự án dù đã xây dựng vẫn không thể hoàn tất thủ tục. Chuỗi sai phạm này khiến việc xử lý theo quy trình thông thường gần như bế tắc.
Trước thực trạng này, Thanh tra tỉnh đã đưa ra một kiến nghị chung: kiến nghị UBND tỉnh báo cáo Ban Chỉ đạo 751 và Thủ tướng Chính phủ để cho phép các dự án này được áp dụng cơ chế đặc thù tương tự Nghị quyết số 170/2024/QH15 của Quốc hội. Các kết luận thanh tra cũng nhìn nhận, nguyên nhân sai phạm một phần do giai đoạn trước tỉnh "chủ quan, nóng vội, triển khai nhanh để thúc đẩy kinh tế - xã hội".
Có rất nhiều sai phạm liên quan đến loại hình "đất ở không hình thành đơn vị ở" tại "thủ phủ resort" Bãi Dài (xã Cam Lâm, Khánh Hòa)
ẢNH: BÁ DUY
Song song đó, Thanh tra tỉnh cũng yêu cầu phải kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan. Đây được xem là giải pháp khả thi nhất để vừa gỡ vướng cho các dự án đang "đắp chiếu", vừa khắc phục hậu quả, thu hồi nguồn lực cho địa phương và thiết lập lại kỷ cương trong quản lý đầu tư.
