Ngày 25/11, Cục Môi trường phối hợp với Báo Tuổi trẻ tổ chức Toạ đàm Cải thiện chất lượng môi trường không khí đô thị. Toạ đàm nằm trong khuôn khổ Dự án lồng ghép chống chịu biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường trong phát triển đô thị xanh
Theo bà Lê Thanh Thuỷ, Phó phòng Quản lý môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, những năm gần đây Hà Nội chịu áp lực rất lớn về ô nhiễm không khí với nồng độ bụi mịn PM2.5 cao, nhất là vào những tháng mùa đông. Trong đó thời điểm cuối năm 2024, số ngày ô nhiễm tăng đột biến.
Nguyên nhân là sự cộng hưởng của nhiều yếu tố như giao thông, xây dựng, đốt rơm rạ, vàng mã và các hoạt động công nghiệp - làng nghề, trong đó có những nguồn thải từ các địa phương xung quanh. Ô nhiễm ở nội đô Hà Nội nghiêm trọng hơn ngoại thành do mật độ phương tiện giao thông cao hơn, hoạt động xây dựng diễn ra nhiều hơn.
Các đại biểu tham dự Toạ đàm.
Về giải pháp, đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết, trong năm 2026, Thành phố có kế hoạch tổng kiểm kê khí thải. Từ đó có đủ thông tin về vai trò của các nguồn gây ô nhiễm như giao thông, đốt mở, công nghiệp, xây dựng, làm căn cứ để bắt đúng bệnh.
Bà Thuỷ cho biết thêm, sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2026 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Hà Nội sẽ tích hợp trong các nghị quyết, kế hoạch của thành phố.
Thời gian tới, Thành phố sẽ dành ưu tiên về ngân sách xử lý nguồn gây ô nhiễm để đạt được mục tiêu. Một số nội dung cụ thể như kiểm soát các nguồn thải lớn, xây dựng và triển khai các vùng phát thải thấp. Bà Thuỷ cho biết, do điều kiện về đặc điểm khí tượng, Hà Nội phải nỗ lực gấp đôi, gấp ba các thành phố khác mới có thể cải thiện chất lượng môi trường không khí, đồng thời Hà Nội cũng cần sự chung tay của các địa phương khác trong công việc này.
Theo ông Lê Hoài Nam, Phó Cục trưởng Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, sau khi “Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2026 – 2030” được phê duyệt, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ khẩn trương xây dựng kế hoạch triển khai trong thời gian sớm nhất. Trong đó có một số giải pháp cụ thể, trọng tâm trong thời gian tới.
Ông Lê Hoài Nam, Phó Cục trưởng Cục Môi trường chia sẻ tại Toạ đàm.
Một trong những giải pháp quan trọng, theo lãnh đạo Cục Môi trường là kiểm soát các nguồn thải lớn. Với lĩnh vực công nghiệp, Bộ đã ban hành quy chuẩn về khí thải công nghiệp mới, theo hướng chặt chẽ hơn rất nhiều so với quy chuẩn trước đây. Quy chuẩn này đưa ra lộ trình đến 2032, gần như toàn bộ tất cả cơ sở công nghiệp phải tuân thủ. Để đáp ứng tiêu chuẩn rất chặt chẽ này thì các cơ sở công nghiệp phải chuyển đổi công nghệ, chuyển đổi năng lượng, nhiên liệu hoặc đầu tư vào nhiên liệu xử lý.
“Với vai trò cơ quan quản lý nhà nước, Bộ sẽ tiếp tục xây dựng cơ chế chính sách để hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi đáp ứng được quy định liên quan khí thải công nghiệp”, ông Nam nói.
Lãnh đạo Cục Môi trường cũng cho biết, với lĩnh vực giao thông vận tải, mới đây Bộ đã trình Thủ tướng dự thảo Quy định lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải ô tô lưu hành ở Việt Nam và dự thảo Quy định lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông ở Việt Nam. Trong đó siết chặt quản lý khí thải các phương tiện tham gia giao thông tại hai thành phố lớn là Hà Nội và TPHCM với lộ trình cụ thể.
Đây cũng là hai địa phương triển khai áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải xe máy, xe mô tô và xe ô tô sớm nhất, bắt đầu từ 1/7/2027. Song song với việc áp dụng quy chuẩn kỹ thuật, các địa phương cũng phải gấp rút xây dựng các trung tâm kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy.
Hà Nội thường xuyên hứng chịu ô nhiễm không khí vào mùa đông.
Theo TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, đã đến lúc chúng ta phải tăng cường công nghệ trong việc quản lý giám sát các nguồn thải, song song với các giải pháp hành chính. Ông chia sẻ, Hà Nội cần xây dựng bản đồ ô nhiễm để xác định những làng nghề nào gây ra ô nhiễm, mức độ phát thải ô nhiễm bao nhiêu.
Chuyên gia này cho rằng, việc xây dựng bản đồ ô nhiễm trong bối cảnh chuyển đối số là không quá khó khăn, không tốn quá tốn kém. Khi có bản đồ này thì chúng ta mới có giải pháp quản lý nguồn phát thải song song với biện pháp quản lý hành chính. Cùng với đó, nguyên nhân gây ô nhiễm ở Hà Nội không chỉ là xuất phát từ nội tại mà còn xuất phát từ các nguồn bên ngoài như Bắc Ninh, Ninh Bình, Hưng Yên. Vì vậy, cần phải phối hợp, đánh giá các nguồn gây ra ô nhiễm ở các tỉnh này, từ đó có giải pháp đồng bộ.
TS Tùng cũng cho rằng, chúng ta cũng có thể tham khảo các bài học từ Bắc Kinh, Trung Quốc, trong đó có việc ban hành hướng dẫn kỹ thuật, tạo đường ray để các doanh nghiệp biết phải làm gì, giảm phát thải bao nhiêu, lộ trình ra sao. Một điểm nữa, theo chuyên gia này là tăng cường ứng dụng chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ để có số liệu, dữ liệu, từ đó giám sát và đưa ra cảnh báo từ sớm, từ xa.
