Câu chuyện của Rubio là hình ảnh chân thực cho cuộc khủng hoảng việc làm mà hàng triệu sinh viên công nghệ đang phải đối mặt. "Tấm vé vàng" một thời giờ đây trở thành một cuộc chiến khốc liệt và đầy bất an.
Tấm bằng khoa học máy tính không còn là "vé vàng"
Trong nhiều năm, bằng khoa học máy tính được xem là con đường chắc chắn để có một công việc ổn định, lương cao. Tuy nhiên, thời kỳ hoàng kim đó đã qua. Một báo cáo tháng 5 của Oxford Economics cho thấy việc làm cho sinh viên mới tốt nghiệp ngành khoa học máy tính và toán học đã giảm 8% kể từ năm 2022. Các vị trí tuyển dụng phát triển phần mềm trên Indeed cũng giảm mạnh tới 71% từ tháng 2/2022 đến tháng 8/2025.
Julio Rodriguez, tốt nghiệp năm ngoái, cho biết anh phải nộp hơn 150 hồ sơ mới nhận được lời mời làm việc kỹ sư dữ liệu vào đầu mùa hè này. "Sau khi có được một công việc, bạn lại lo sợ về những đợt sa thải mà nhiều công ty đang thực hiện", anh chia sẻ.
Nick Vinokour, một sinh viên khác, đã mất công việc mơ ước tại Scale AI sau khi startup này tái cơ cấu. Anh tin rằng các công cụ lập trình AI như Microsoft Copilot và Anysphere’s Cursor giống như một "làn sóng lớn sắp thay đổi vai trò của một kỹ sư cấp thấp”.
Thực tế đáng buồn được phản ánh trên TikTok, nơi một người dùng tên Lili đã đăng video không khuyến khích sinh viên học khoa học máy tính vì sự thiếu ổn định của công việc. Hàng chục bình luận bên dưới video cho thấy mối lo ngại tương tự. Theo New York Fed, tỷ lệ thất nghiệp của sinh viên mới tốt nghiệp ngành khoa học máy tính (6,1%) hiện cao hơn so với những người học lịch sử nghệ thuật (3%) và tiếng Anh (4,9%).
AI: Nỗi lo lớn nhất của người trẻ
Trong khi AI mở ra kỷ nguyên mới cho ngành công nghệ, nó cũng đang trở thành nỗi lo lớn nhất của những người mới gia nhập thị trường việc làm. Các công ty đang sử dụng AI để tự động hóa một số phần của quy trình lập trình, từ đó giảm nhu cầu về nhân lực, đặc biệt là ở các vị trí cấp thấp.
Các gã khổng lồ công nghệ cũng không thoát khỏi xu hướng này. Microsoft vừa đạt mức giá trị 4 nghìn tỷ USD, nhưng chỉ vài tuần sau đã sa thải 9.000 nhân viên. CEO Satya Nadella cho biết có tới 30% mã nguồn của Microsoft được viết bởi AI.
Danny Stalmakov, một lập trình viên ở Đức, cho biết anh đã nộp hàng trăm hồ sơ và được thông báo rằng có quá nhiều ứng viên cho mỗi vị trí. Anh cũng nhận thấy AI hiện đã xử lý 80% công việc của mình. "Trong khi năng suất tăng đáng kinh ngạc, điều này cũng đáng lo ngại – các công ty từng cần 5 lập trình viên giờ có thể chỉ cần 3", anh nói. "Tác động của AI khiến tôi thực sự không chắc chắn về tương lai trong ngành phát triển phần mềm".
Rubio, người khởi đầu câu chuyện, cũng bày tỏ nỗi lo sợ: "Cảm giác như tôi đang phải cạnh tranh với AI chỉ để tìm cách đặt chân vào ngành".
Giáo dục thay đổi theo làn sóng AI
Để đối phó với thị trường việc làm thay đổi, các nhà giáo dục cũng đang phải thích nghi. Đại học Washington đang triển khai một khóa học mới về "phát triển phần mềm có hỗ trợ AI". Khóa học này sẽ dạy sinh viên về các phương pháp kỹ thuật phần mềm hiện đại và vai trò của AI như một công cụ hỗ trợ. Tuy nhiên, các khóa học cơ bản vẫn sẽ cấm sử dụng AI để sinh viên học các kiến thức nền tảng mà không phụ thuộc quá nhiều vào công nghệ.
Các trường đào tạo lập trình không đứng ngoài cuộc. Daniele Grassi, Giám đốc điều hành của General Assembly, cho biết trường hiện thu hút cả các giám đốc cấp cao và chuyên gia nhân sự, bán hàng muốn phát triển kỹ năng AI. Kết quả là General Assembly đã bắt đầu thiết kế các chương trình để giúp người lao động ở mọi cấp độ trong công ty có được kỹ năng AI.
Các chuyên gia công nghệ khẳng định họ vẫn cần những người trẻ có bằng khoa học máy tính. Deepak Singh, Phó Chủ tịch Amazon Web Services, cho rằng kỹ năng tư duy phản biện trở nên quan trọng hơn vì AI làm các công việc đơn giản, cho phép con người có nhiều thời gian hơn để sáng tạo.
Dù vậy, điều này có thể không an ủi được các sinh viên mới tốt nghiệp. Kyle Holm, Phó Chủ tịch tại công ty tư vấn Sequoia, viết rằng "sự bùng nổ của AI không theo các khuôn mẫu của các chu kỳ công nghệ trước đây”.
David Barajas, một kỹ sư phần mềm có hơn một thập kỷ kinh nghiệm, tin rằng AI sẽ thay đổi công việc chứ không xóa sổ nó, miễn là các kỹ sư tương lai biết cách đón nhận nó. "AI sẽ không thay thế bạn với tư cách một kỹ sư", Barajas nói. "Một kỹ sư biết dùng AI sẽ thay thế bạn”.
(Theo CNN)
