Trong nhiều năm qua, Google được coi là biểu tượng của sức mạnh công nghệ toàn cầu, nắm trong tay cả công cụ tìm kiếm phổ biến nhất thế giới, hệ thống quảng cáo trực tuyến khổng lồ và hệ sinh thái Android phủ sóng hàng tỷ thiết bị. Nhưng ngay trong tuần này, công ty có thể đối mặt với một biến cố chưa từng có: khả năng bị buộc phải chia tách. Nếu điều đó xảy ra, đây sẽ là cột mốc quan trọng trong lịch sử chống độc quyền, không chỉ ở Mỹ mà còn đối với cả ngành công nghệ toàn cầu.
Mọi chuyện bắt đầu từ những phán quyết pháp lý trong năm qua. Tòa án liên bang kết luận Google đã vi phạm luật chống độc quyền khi dùng sức mạnh thị trường để duy trì vị thế thống trị trong lĩnh vực tìm kiếm. Những hợp đồng mặc định mà Google ký với Apple và các hãng sản xuất điện thoại Android bị coi là công cụ triệt tiêu cạnh tranh.
Song song với đó, ở một vụ kiện khác, Bộ Tư pháp Mỹ cáo buộc Google kiểm soát trái phép thị trường công nghệ quảng cáo, từ máy chủ cho nhà xuất bản đến sàn giao dịch, khiến cả khách hàng lẫn đối tác đều bị thiệt hại. Tháng 4 vừa rồi, thẩm phán cũng ra phán quyết rằng Google thực sự đã thiết lập một “đế chế quảng cáo phi pháp”, gây tổn hại đáng kể cho thị trường.
Hai bản án nối tiếp nhau mở đường cho khả năng chia tách Google, tước đi quyền kiểm soát đồng thời ở nhiều mảng kinh doanh cốt lõi. Google lúc này có thể phải bán hoặc tách riêng một số mảng như trình duyệt Chrome, hệ điều hành Android hoặc nền tảng quảng cáo Google Ad Manager. Điều này không chỉ tác động đến cấu trúc của Alphabet – công ty mẹ của Google – mà còn thay đổi cách vận hành của cả ngành công nghệ số.
Một Google bị chia nhỏ có nghĩa là không còn một “người gác cổng” duy nhất kiểm soát luồng thông tin và dòng tiền quảng cáo khổng lồ trên internet. Các công ty khởi nghiệp, các đối thủ nhỏ hơn sẽ có nhiều cơ hội tiếp cận thị trường, trong khi người tiêu dùng được hưởng nhiều lựa chọn hơn, từ công cụ tìm kiếm, nền tảng quảng cáo đến dịch vụ AI.
Sức ép không chỉ đến từ Mỹ. Ở châu Âu, Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA) đã bắt đầu có hiệu lực, buộc những “người gác cổng” như Google phải mở cửa dữ liệu, cho phép đối thủ cạnh tranh công bằng hơn. Ở nhiều quốc gia khác, từ Ấn Độ đến Úc, các cơ quan quản lý cũng theo sát những diễn biến này để chuẩn bị chính sách siết chặt. Có thể nói, Google đang trong tâm bão của một cuộc khủng hoảng pháp lý toàn cầu, nơi làn sóng chống độc quyền đang trở thành xu thế chính trị và xã hội rộng lớn, vượt ra ngoài biên giới Mỹ.
Trong kỷ nguyên mà quyền lực số tập trung trong tay vài “gã khổng lồ”, cuộc chiến pháp lý với Google không đơn thuần là chuyện của một doanh nghiệp, mà là phép thử cho cả thế giới trong việc xác định ranh giới giữa đổi mới công nghệ và độc quyền. Nếu tuần này thực sự mở ra một bản án buộc Google phải chia tách, đó là tín hiệu cho thấy Big Tech không còn “bất khả xâm phạm” – và tương lai của internet có thể sẽ bước sang một chương hoàn toàn mới.
Theo: The NY Times
