Giá dầu thô có thể vượt mốc 100 USD/thùng
Sáng qua 23.6, mở phiên đầu tuần, giá dầu thô thế giới đã tăng vọt hơn 3% so với cuối tuần, lên mức cao nhất trong 5 tháng sau khi Mỹ tấn công vào các cơ sở hạt nhân Iran ngày 22.6. Động thái này khiến căng thẳng tại Trung Đông leo thang nhanh hơn, đặc biệt khi Iran - nhà sản xuất dầu lớn thứ ba trong Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) - nhiều khả năng sẽ có hành động đáp trả. Truyền thông quốc tế cũng đưa tin, Quốc hội Iran đã phê duyệt phương án đóng cửa eo biển Hormuz - tuyến hàng hải vận chuyển khoảng 20% lượng dầu thô toàn cầu. Như vậy, nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng dầu mỏ ngày càng tăng khi vận chuyển dầu mỏ xuất khẩu của Iran cũng như nhiều nước vùng Vịnh đi qua eo biển này là chủ yếu. Trong đó, phần lớn dầu xuất khẩu của Iran sang Trung Quốc là qua eo biển này.
Nhìn lại sau 10 ngày xung đột leo thang tại Trung Đông, giá dầu thô thế giới tăng xấp xỉ 13%, tính cả tháng qua là tăng hơn 20%. Trước diễn biến trên, Ngân hàng Goldman Sachs cảnh báo giá dầu và khí đốt có thể tăng vọt. Nếu lưu lượng dầu qua eo biển Hormuz bị giảm một nửa trong vòng một tháng và tiếp tục sụt giảm 10% trong 11 tháng tiếp theo, giá dầu Brent có thể tăng vọt lên đỉnh 110 USD/thùng trước khi hạ nhiệt và dao động quanh mức trung bình 95 USD/thùng trong quý 4 năm nay. Tuần này, giá dầu thế giới được dự báo sẽ tiếp tục biến động mạnh, với nguy cơ bùng nổ vượt mốc 100 USD/thùng nếu căng thẳng Israel - Iran leo thang và nguy cơ đóng cửa eo biển Hormuz trở thành hiện thực.
Trong nước, tại kỳ điều hành giá vào thứ năm tuần trước (19.6), giá các mặt hàng xăng dầu đồng loạt tăng mạnh, dao động từ 1.200 - 1.450 đồng/lít. Hiện giá bán lẻ xăng RON 95-V tại các thị trường vùng 2 (xa cảng, kho, nhà máy…) của Petrolimex là 22.100 đồng/lít, giá tại thị trường vùng 1 thấp hơn 430 đồng/lít; xăng RON 95-III tại vùng 1 là 21.660 đồng/lít, cao hơn vùng 2 là 420 đồng/lít. Tương tự, giá dầu diesel 0,001S-V tại vùng 2 là 19.790 đồng/lít, vùng 1 thấp hơn 380 đồng/lít.
Giá xăng trong nước được dự báo tăng tiếp lên 23.000 đồng/lít
ẢNH: NHẬT THỊNH
Trao đổi với PV Thanh Niên, lãnh đạo một thương nhân phân phối xăng dầu khu vực phía nam thừa nhận, giá xăng trong nước có thể sẽ tiếp tục tăng mạnh trong kỳ điều hành tuần này (ngày 26.6). Mức tăng chưa bao gồm Quỹ bình ổn giá xăng dầu sẽ dao động từ 800 - 1.000 đồng/lít.
"Giá thế giới tăng, thường giá trong nước tăng theo. Tuy nhiên, mức tăng sẽ rất cao khi chiết khấu về cho bán lẻ xăng dầu được các đầu mối đưa ra giảm đột ngột, cuối tuần qua giảm về 200 - 400 đồng/lít, nay giảm về 0 - 50 đồng/lít. So với chi phí, mức chiết khấu này là âm, lỗ. Chẳng hạn sáng 23.6, chiết khấu bán lẻ cho xăng dầu, lấy hàng tại kho Hải Linh (Hải Phòng), kho Bắc Ninh, kho Nghi Sơn, Đình Vũ (Thanh Hóa) đều về 0 đồng. Một vài nơi có "nhỏ giọt" cho 50 - 100 đồng nhưng rất ít. Diễn biến của thị trường cho thấy, mức tăng ước tính nói trên chưa phải là dự báo cuối cùng, bởi thị trường đang diễn biến quá khó lường", thương nhân này cho biết.
Sử dụng 2 "van" để kiềm giá xăng dầu trong nước
Theo Sở Giao dịch hàng hóa VN, năng lượng là tâm điểm của thị trường hàng hóa nguyên liệu trong tuần giao dịch vừa qua (từ ngày 16 - 22.6). Khu vực Trung Đông căng thẳng khiến thị trường năng lượng biến động mạnh. Trong đó, dầu thô bật tăng gần 4% trong bối cảnh căng thẳng giữa Israel và Iran liên tục leo thang.
"Xung đột tại Trung Đông có nguy cơ lan rộng và đe dọa đến an ninh của tuyến vận tải biển chiến lược như eo biển Hormuz, với gần 1/3 lượng dầu thương mại được vận chuyển bằng đường biển trên toàn cầu đi qua eo biển này. Hàng loạt quốc gia xuất khẩu dầu khí lớn như Ả Rập Xê Út, Iran và Iraq đều phụ thuộc vào tuyến vận tải huyết mạch này để đưa các mặt hàng năng lượng ra thị trường quốc tế. Nếu tuyến vận tải này bị gián đoạn do xung đột leo thang, giá dầu có thể tăng vọt lên trên 120 USD/thùng trong thời gian ngắn", Sở Giao dịch hàng hóa VN cảnh báo.
PGS-TS Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả, nhận định ngoài xung đột tại Trung Đông và nguy cơ đóng eo biển Hormuz, hỗ trợ cho giá dầu tăng còn có các chỉ số khác như dự trữ dầu thô tại Mỹ đang giảm mạnh. Báo cáo của Cơ quan Thông tin năng lượng Mỹ (EIA) mới công bố cho thấy, đây là tuần thứ tư liên tiếp dự trữ dầu thô thương mại tại Mỹ giảm mạnh.
"Nếu xung đột lan rộng, giá dầu có thể vọt lên 130 USD, thậm chí 150 USD/thùng là "không có gì lạ". Dự báo tăng lên 100 USD/thùng là bình thường, bởi trong thực tế, thị trường năng lượng nhiều lần chứng kiến mức giá này. Theo tôi, xăng dầu trong nước phải tính đến phương án xấu nhất, phải định lượng và đưa ra các giải pháp hữu hiệu ngay từ bây giờ. Năng lượng luôn là mặt hàng cực kỳ quan trọng, bởi nó tác động lên mặt bằng giá cả hàng hóa khi có biến động.
Mấy năm qua, chúng ta kiềm chế lạm phát tốt do giá xăng dầu thế giới giữ ổn định, không có biến động đáng kể. Hiện tại, giá điện trong nước đã tăng, nếu thả cho giá xăng dầu trong nước tăng mạnh theo đà tăng thế giới trong quý 3 này, rất đáng lo ngại cho nguy cơ lạm phát. Đừng thấy mấy lần trước tăng vài trăm đồng, nay 2 lần tăng hơn 2.000 đồng một lít cũng không sao. Giá cả hàng hóa thường tăng có độ trễ, nếu để giá xăng dầu tăng ồ ạt, quý 3, đặc biệt quý 4 năm nay sẽ khó khăn", PGS-TS Ngô Trí Long cảnh báo.
Có 2 "van" mà theo chuyên gia này cần trưng dụng trong tình huống giá xăng dầu tiếp tục biến động tăng mạnh. Đó là Quỹ bình ổn giá xăng dầu và thuế. Cụ thể, Quỹ bình ổn giá xăng dầu còn hơn 6.000 tỉ đồng, đang bị "bỏ quên" gần 2 năm qua trong tài khoản do doanh nghiệp đầu mối quản lý, đã đến lúc cần đưa ra sử dụng. "Van" thứ 2 là thuế. Hiện tại, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng dầu vẫn đang bị đánh khá cao với lý giải của cơ quan quản lý do đây là loại hình năng lượng hữu hạn.
"Vấn đề này chúng ta bàn cãi nhiều, quan điểm của tôi là nên bỏ. Giá xăng đã chịu thuế bảo vệ môi trường, nếu đánh cả thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế bảo vệ môi trường đối với xăng là chưa phù hợp, thậm chí đánh 2 loại thuế cho một lý do thì không được. Trong bối cảnh giá xăng dầu có nguy cơ tăng mạnh, nên mạnh dạn bỏ loại thuế này một cách hợp lý và phù hợp thông lệ quốc tế", PGS-TS Ngô Trí Long nhấn mạnh.
Tại luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đã được Quốc hội thông qua, có hiệu lực thi hành từ 1.1.2026, mặt hàng xăng vẫn chịu loại thuế này. Hiện tại, với xăng, thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt là 10%, riêng xăng sinh học E5 8% và xăng E10 là 7%; dầu không chịu thuế này. Chẳng hạn, xăng RON 95 đang ở mức 22.000 đồng/lít. Như vậy, trong mỗi lít xăng bán ra, có 2.200 đồng là thuế tiêu thụ đặc biệt. Đồng thời, mỗi lít xăng bán ra cũng đang phải chịu thuế bảo vệ môi trường 2.000 đồng, E5 là 1.900 đồng và dầu diesel 1.000 đồng.
