Trong lúc giá vàng toàn cầu và tại Trung Quốc liên tiếp thiết lập các mốc cao mới, nhiều cửa hàng vàng và trang sức tại các thành phố lớn như Thượng Hải, Quảng Châu và Thâm Quyến lại ghi nhận số lượng khách sụt giảm mạnh, thậm chí đóng cửa tạm thời hoặc dừng nhập hàng mới. Dữ liệu và phân tích gần đây cho thấy có nhiều nguyên nhân bên dưới hiện tượng nghịch lý này.
Theo bản tin của Reuters ngày 9/10, giá vàng giao ngay đạt hơn 4.000 USD/oz và tại Trung Quốc, giá bán lẻ đã vượt 1.160 nhân dân tệ/gram (≈162,9 USD) ở một số cửa hàng – tăng hơn 80% so với đầu năm. Tuy nhiên, một số chủ cửa hàng tại chợ vàng lớn Shenzhen cho biết “giao dịch sụt khoảng 60% so với năm trước” vì người tiêu dùng cảm thấy quá đắt.
Một lý do then chốt là chính sách thuế mới của chính phủ Trung Quốc. Báo cáo của Reuters ngày 3/11 cho biết từ ngày 1/11, nước này đã giảm mức khấu trừ thuế VAT cho một số giao dịch vàng từ miễn trừ hoàn toàn (0%) xuống còn 6% – khiến chi phí cho người mua và cửa hàng tăng lên.
Sự kết hợp giữa giá quá cao và chi phí nhập hàng tăng khiến nhiều cửa hàng ở các khu bán sỉ như Shuibei (Quảng Châu) phải ngừng nhận đơn mới, giảm giờ mở cửa hoặc đóng cửa tạm thời để kiểm kê lại. Số liệu từ Reuters ngày 14/11 ghi nhận rằng nhu cầu vật chất vàng tại các thị trường vàng châu Á “lặng đi” khi khách nhảy vào thị trường ít hơn do giá đẩy cao và sự quay lại của cổ phiếu, mặc dù chính giá vàng đang ở vùng đỉnh.
Chủ một thương hiệu vàng tại Thâm Quyến tên Yan Lixiaofeng cho biết với trụ sở tại Shuibei: “Trước, với 1.000 nhân dân tệ, khách mua được khoảng 3 gram vàng trang sức; giờ chỉ mua được gần một gram. Sự khác biệt quá lớn”.
Những cửa hàng nhỏ hơn vốn hoạt động chủ yếu dựa vào nhu yếu trang sức và mua – bán vàng miếng giờ đây chịu áp lực kép: giá cao, khách giảm và luật thuế chặt hơn. Nhà phân tích Bernard Sin thuộc MKS PAMP nhận xét: “Thị trường vàng châu Á đang bước vào chế độ ‘tạm ngưng’, chịu ảnh hưởng chủ yếu từ Trung Quốc – nơi lượng giao dịch vật chất giảm, dù giá vẫn cao”.
Tuy nhiên, vẫn có nhóm khách mua tích trữ: các quỹ ETF và ngân hàng trung ương tiếp tục mua vàng như kênh trú ẩn an toàn. Báo cáo của World Gold Council (WGC) cho biết dòng vốn vào các quỹ vàng của Trung Quốc trong tháng 4/2025 đạt kỷ lục hơn 70 tấn (≈7,4 tỷ USD) – gấp đôi mức từng ghi nhận.
Doanh nghiệp vàng lớn cũng cảm nhận tác động. Công ty mẹ của thương hiệu Cartier, Richemont, công bố doanh thu quý tăng mạnh nhưng lưu ý rằng “giá vàng cao và chi phí đầu vào tăng ảnh hưởng biên lợi nhuận” tại châu Á.
Từ góc độ kinh doanh, đóng cửa hoặc đóng tạm thời cửa hàng vàng chính là chiến lược thu nhỏ rủi ro và bảo toàn vốn. Nhiều thương hiệu chọn ngưng nhập hàng mới, giảm tồn kho hoặc giữ số lượng bán hạn chế để chờ giá điều chỉnh
Trên bối cảnh lớn hơn, chính sách thuế mới cho thấy Nhà nước Trung Quốc đang “ra tay” nhằm điều tiết thị trường vàng nội địa – từ miễn trừ thuế sang mức có phần “khó chịu” hơn cho người mua lẻ. Reuters dẫn nhận xét từ UBS rằng chi phí mua vàng nhiều khả năng tăng lên khi thuế được chuyển cho người mua.
Với hàng loạt cửa hàng vàng đóng cửa hoặc hoạt động chậm lại, hiện tượng này đang được xem như “cơn sóng ngầm” bên trong thị trường vàng Trung Quốc: giá tăng thì hoạt động bán lẻ lại co lại – một nghịch lý mà chỉ trong vài năm gần đây mới rõ ràng, khi vàng không còn chỉ là trang sức mà trở thành kênh đầu tư tài sản được cân nhắc kỹ lưỡng hơn bởi người tiêu dùng Trung Quốc.
