Giá bất động sản tăng cao đã và đang là câu chuyện được chú ý thời gian gần đây.
Nguồn cung hạn chế đẩy giá bất động sản tăng thêm
Savills Việt Nam mới đây có báo cáo chỉ số giá nhà ở Savills trong quý II ghi nhận, chỉ số nhà ở TPHCM tăng thêm 3 điểm theo quý và 8 điểm theo năm, đạt 134 điểm - mức cao nhất kể từ khi được công bố.
Cả thị trường sơ cấp và thứ cấp đều ghi nhận mức tăng giá, đặc biệt tại các dự án đã có sổ hồng hoặc hợp đồng mua bán. Giá bán sơ cấp tăng 7% theo năm, chủ yếu nhờ các dự án mới tại quận 2 và nguồn hàng hạng A được mở bán lại ở quận 1. Ở thị trường thứ cấp, giá tăng tại hầu hết quận, dẫn đầu bởi khu Đông và Nam TPHCM.
Báo cáo thị trường bất động sản mới công bố của JLL ghi nhận giá bán sơ cấp tại thị trường căn hộ phân khúc cao ở mức 5.065 USD/m2 (tương đương 132.219 triệu đồng/m2).
Còn mức giá sơ cấp của thị trường nhà liền thổ được ghi nhận ở mức 15.585 USD/m2 đất (tương đương 407.142 triệu đồng/m2). JLL nhận định, nhu cầu của người mua nhà và nhà đầu tư tạo ra đà tăng giá trên cả thị trường sơ và thứ cấp, dù giá đã ở mức cao.
Giá nhà trên thu nhập Việt Nam gấp hơn 1,6 lần bình quân thế giới
Theo nghiên cứu của Numbeo - nền tảng dữ liệu về chi phí sống Numbeo, trụ sở tại Serbia - cho thấy tỷ số giá nhà trên thu nhập bình quân của hộ gia đình (HPR) năm 2024 là 23,7 lần, tăng thêm 0,2 so với năm trước đó.
Trong khi đó, mức trung bình của chỉ số này trên thế giới giảm 0,5, xuống còn 14,6 lần trong năm ngoái. Như vậy, giá nhà trên thu nhập tại Việt Nam cao hơn mức trung bình của thế giới khoảng 1,62 lần.
Bản đồ nhiệt về giá nhà so với thu nhập hộ gia đình mỗi quốc gia: Việt Nam nằm trong nhóm nước có giá nhà cao nhất so với thu nhập (Ảnh: SHS).
Tổng hợp từ cơ sở dữ liệu của Numbeo, bộ phận nghiên cứu của Chứng khoán SHS trong báo cáo mới đây nhận định hệ số giá nhà so với thu nhập của Việt Nam đang ở mức cao nhất thế giới. Đến giữa năm 2025, chỉ số này đã chạm ngưỡng 27,3, tức giá một căn hộ trung bình cao gấp hơn 27 lần thu nhập bình quân của 1 hộ gia đình.
Trong thực tế, nếu tuân theo nguyên tắc an toàn tài chính là dành tối đa 1/3 thu nhập cho nhu cầu nhà ở, SHS ước tính hộ gia đình tại Việt Nam phải dành dụm đến 80 năm mới mua nổi căn nhà bình thường.
Căn cơ do đâu?
Các nhà phân tích đánh giá áp lực giá nhà đã trở thành vấn đề mang tính cấu trúc của nền kinh tế. Trong khi đó, chi phí sinh hoạt cũng tăng và bào mòn khoản tiền có thể tiết kiệm để mua nhà.
Tại phiên họp đầu tiên của Ban Chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản, Thủ tướng Chính phủ từng đặt câu hỏi: “Vì sao giá nhà chung cư liên tục tăng và cao mãi?” - cho thấy bài toán nhà ở tại các đô thị lớn, đặc biệt là TPHCM, vẫn còn nhiều thách thức.
Dưới góc nhìn thị trường, bà Cao Thị Thanh Hương, Quản lý Cấp cao Bộ phận Nghiên cứu Savills Việt Nam, cho rằng: “Thị trường nhà ở TPHCM vẫn duy trì tăng trưởng nhờ nhu cầu ở thực bền vững và hạ tầng phát triển, nhưng những yếu tố nền tảng như quy hoạch, thủ tục pháp lý và cơ chế tài chính mới là chìa khóa quan trọng giúp cân bằng cung cầu và kiểm soát giá nhà trong dài hạn.”
Bà Hương nhận định, vấn đề sở hữu nhà không chỉ nằm ở khả năng chi trả của người mua, mà là câu chuyện hoạch định chính sách kinh tế - xã hội của quốc gia. Nhà nước không thể can thiệp trực tiếp vào giá bán của doanh nghiệp bất động sản, nhưng có thể tác động thông qua tháo gỡ pháp lý, quy hoạch vùng kinh tế mới và đầu tư hạ tầng để thúc đẩy đô thị hóa đồng đều, kéo giãn dân khỏi khu trung tâm.
Theo Savills Việt Nam, nguồn cung nhà ở tại TPHCM vẫn bị bó hẹp bởi các vướng mắc pháp lý, trong khi nhu cầu ở thực duy trì ở mức cao. Sự lệch pha cung - cầu khiến giá bán tiếp tục neo ở mức cao, dù thị trường không còn biến động mạnh.
Chuyên gia Savills: Nhà nước không nên can thiệp trực tiếp vào giá bán của doanh nghiệp bất động sản (Ảnh: DT).
Chuyên gia kiến nghị gì?
Trong bối cảnh đó, đầu tư hạ tầng và phát triển các cực đô thị vệ tinh được xem là hướng đi căn cơ.
Thực tế, tuyến Metro Line số 1, vận hành từ tháng 3 năm nay, đã giúp rút ngắn thời gian di chuyển giữa trung tâm TPHCM và Bình Dương xuống 20-30 phút, mở ra khả năng hình thành các khu dân cư thương mại mới ngoài khu lõi trung tâm.
Bà Cao Thị Thanh Hương nhấn mạnh, bài học từ nhiều quốc gia cho thấy, muốn giãn dân thành công phải bắt đầu từ hạ tầng và quy hoạch kinh tế - xã hội. Quỹ đất ở được bố trí dọc các trục giao thông, nhà ở thương mại lẫn xã hội đều có thể triển khai nhanh hơn, đa dạng hóa nguồn cung cho người mua.
Song song với quy hoạch và hạ tầng, chính sách tài chính được xem là trụ cột giúp người dân tiếp cận nhà ở dễ dàng hơn. Theo chỉ đạo của Chính phủ, Đề án thành lập Quỹ Nhà ở Quốc gia đang được nghiên cứu và dự kiến triển khai trong thời gian tới.
Bà Hương cho biết, mô hình này đã chứng minh hiệu quả tại Singapore và Hàn Quốc, nơi người dân được vay mua nhà với lãi suất thấp, thời hạn dài, còn doanh nghiệp phát triển nhà ở được hưởng ưu đãi đầu tư và tiếp cận quỹ đất quy hoạch.
Quan điểm của SHS Research cũng kiến nghị phải thay đổi cách tiếp cận, cần coi nhà ở như một phúc lợi xã hội cơ bản thay vì chỉ là kênh đầu tư. Cần gia tăng nguồn cung nhà ở xã hội, đồng thời gắn với phát triển hạ tầng giao thông công cộng để mở rộng khả năng tiếp cận. Song song, việc cải thiện dịch vụ công cũng là điều kiện quan trọng để phân bổ lại dân cư, giảm áp lực dồn nén lên lõi đô thị....
Nhìn chung, theo chuyên gia, khi hạ tầng, quy hoạch và cơ chế tài chính được triển khai đồng bộ, TPHCM sẽ có điều kiện để giải quyết bài toán giãn dân, cân bằng cung - cầu và ổn định giá nhà ở dài hạn. Việc mở rộng không gian đô thị theo hướng kết nối vùng không chỉ giúp phân bổ lại mật độ dân cư, mà còn tạo dư địa phát triển cho các phân khúc nhà ở phù hợp với người mua ở thực.
