Bill Gross là một nhà đầu tư và quản lý quỹ người Mỹ, nổi tiếng với việc đồng sáng lập Công ty Quản lý Đầu tư Thái Bình Dương PIMCO - một công ty đầu tư thu nhập cố định toàn cầu. Từng quản lý quỹ đầu tư trái phiếu lớn nhất thế giới, trái phiếu chính là lĩnh vực thế mạnh của Gross. Ông được coi là huyền thoại trong giới đầu tư khi mỗi động thái đều có thể đem tới biến động cho cả thị trường.
Thế nhưng, bản lĩnh trên thương trường là vậy, Bill Gross lại có hình tượng vô cùng gàn dở trong mắt những người xung quanh.
Liên tục gây rối hàng xóm chỉ vì bị một lần phàn nàn
Chuyện bắt đầu từ năm 2019, khi vợ chồng “vua trái phiếu” mua một tác phẩm điêu khắc trị giá 1 triệu USD và đem đặt trên bãi cỏ ở rìa khu nhà họ. Điều đáng nói là tác phẩm này dài tới 22 foot, cao 10 foot (tương đương dài 6,7m và cao hơn 3m) của nghệ sĩ Dale Chihuly, được làm bằng thủy tinh xanh. Một thời gian sau, tác phẩm bắt đầu bị hư hại nên hai vợ chồng quyết định phủ một tấm lưới lên để che đậy.
Những người hàng xóm đã phàn nàn với gia đình Bill rằng, tấm lưới và tác phẩm điêu khắc đã cản trở nghiêm trọng tầm nhìn của họ, ảnh hưởng tới cảnh quan của khu phố và yêu cầu gỡ bỏ. Tuy vậy, hai vợ chồng “vua trái phiếu” quyết định bỏ ngoài tai. Điều này khiến cho những người hàng xóm đã cùng nhau phản ánh với chính quyền thành phố Laguna Beach, Hoa Kỳ. Hai vợ chồng bị yêu cầu xuất trình giấy phép cho tác phẩm điêu khắc đó.
Kể từ đó, vợ chồng tỷ phú bắt đầu có những hành vi gây rối với hàng xóm. Giữa đêm, họ lại mở nhạc ầm ỹ, chĩa thẳng loa vào nhà hàng xóm với âm lượng lớn. Hành vi “chơi bẩn” như vậy khiến tất cả đều ngã ngửa. Không ai ngờ rằng, một tỷ phú có tầm ảnh hưởng lớn như vậy lại có những hành động như vậy với những người hàng xóm của mình.
Sau một cuộc chiến pháp lý kéo dài, tốn kém quá nhiều "thời gian và nguồn lực quý giá của thành phố", vợ chồng tỷ phú mới được thành phố cho phép giữ lại tác phẩm 1 triệu USD của mình ở sân sau nhà. Ảnh: NYPOST
Thân phận tỷ phú của “gã gàn dở” gây bất ngờ
Cuốn sách "Vua trái phiếu" (Tên gốc: The Bond King: How One Man Made a Market, Built an Empire, and Lost It All) của tác giả Mary Childs được phát hành tháng 3 năm 2022 đã khiến mọi người vô cùng kinh ngạc.
Cuốn sách là công trình nghiên cứu và khảo cứu rất nghiêm túc, có báo cáo tỉ mỉ, đầy đủ lý do để tác giả Mary Childs gọi Bill là “Vua trái phiếu”. Và trên thực tế, cho dù ông đã nghỉ hưu từ năm 2019, danh xưng “Vua trái phiếu” của ông vẫn còn rất nổi tiếng trong giới đầu tư. Tiêu đề cuốn sách nói rằng ông đã “mất tất cả” (“Lost it all”) nhưng sự thật hoàn toàn trái ngược. Bill Gross vẫn an nhàn giữ vững ngôi vị tỷ phú với khối tài sản ước tính là 2,6 tỷ đô la, theo New York Times.
Khi những người bình thường nói về đầu tư, họ có xu hướng tập trung vào cổ phiếu. Bill Gross lại chọn cho mình một hướng đi khác, đó là trái phiếu. Không giống như cổ phiếu tăng và giảm theo lợi nhuận của các công ty đó, trái phiếu là một dạng nợ. Các công ty và chính phủ bán chúng, hứa sẽ trả lại tiền cho trái chủ cùng với lãi suất. Khi Bill Gross đồng sáng lập công ty quản lý đầu tư PIMCO vào năm 1971, thị trường này khá buồn tẻ.
Trong cuốn sách “Vua trái phiếu”, tác giả đã viết rằng, trái phiếu về cơ bản chỉ là IOU (giấy ghi nợ) đang "sống trong hầm của các công ty bảo hiểm". Nhưng tình thế đã đổi khác hoàn toàn kể từ khi Bill và các cộng sự nảy ra ý tưởng tuyệt vời rằng họ có thể giao dịch trái phiếu. Từ đó, họ tiên phong trong những cách thức mới để doanh nghiệp huy động tiền và các nhà đầu tư có thể kiếm được nhiều tiền.
Sau đó, Bill Gross xây dựng nên đế chế Quỹ hoàn vốn toàn phần của Pimco, đưa nó trở thành quỹ tương hỗ lớn nhất trên toàn thế giới trong nhiều năm liền. Ông là người tiên phong đầu tư vào các công cụ phái sinh và các công cụ tài chính khác. Khi cuộc khủng hoảng tài chính nổ ra, ông đóng vai trò quan trọng trong việc vận động và cố vấn cho chính phủ liên bang (Mỹ) vượt qua cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, đồng thời thúc đẩy chính phủ cứu trợ các tổ chức tài chính.
Tờ Morningstar từng nhận định về ông rằng, "Không có nhà quản lý quỹ nào kiếm được nhiều tiền cho mọi người hơn Bill Gross". Vua trái phiếu thấu hiểu thị trường đến nỗi có khả năng xác định và khai thác sự thiếu hiệu quả của thị trường, từ đó điều chỉnh các chiến lược của mình, tận dụng công nghệ mới, các công cụ phái sinh và Internet để phát triển PIMCO.
Nhưng chính tính cách kỳ quặc và gai góc của ông đã dẫn đến sự sụp đổ của ông tại PIMCO. Rất nhiều mâu thuẫn với cộng sự đã khiến Bill phải ra đi. Sau đó, ông tiếp tục điều hành quỹ the Janus Unconstrained và chỉ nghỉ hưu vào năm 2019.
Tài năng là thế, mâu thuẫn nào đã đẩy Bill Gross rời PIMCO?
Trong hồi ký của mình, Gross từng tiết lộ một phần nguyên do khiến ông rời PIMCO xuất phát từ mâu thuẫn với đồng nghiệp. Cụ thể, ông đã… chửi sếp của mình bằng một “quả bom F” (văng tục). Thời điểm đó, sau 30 năm thành lập, PIMCO đã được mua lại bởi Allianz, người khổng lồ đầu tư có trụ sở tại Đức.
Phong cách của Gross và Allianz khá đối lập khiến cho mối quan hệ giữa hai bên vô cùng căng thẳng. Hầu hết cuộc họp của họ đều xuất hiện các mâu thuẫn. Mọi việc trở nên đỉnh điểm vào năm 2014, trong một cuộc họp để thảo luận về tiền thưởng cho các giám đốc điều hành hàng đầu, Gross đã văng tục với Giám đốc điều hành của Allianz, Michael Diekmann.
Hành vi đó khiến Vua trái phiếu phải trả giá. Ông bị “trục xuất” khỏi PIMCO ngay trong năm đó. Điều này cũng khiến Allianz “bay mất” gần 500 tỷ USD tài sản, vì các nhà đầu tư rút tiền ra khi Gross rời đi. Thời điểm đó, công ty cho biết lý do sa thải ông là vì lợi nhuận yếu kém của công ty, trong khi báo chí đưa tin do ông độc đoán và không đáng tin cậy.
Đến năm 2015, Bill Gross đã kiện PIMCO với cáo buộc rằng ông đã bị lật đổ bởi một “nhóm giám đốc tham lam”, những người muốn cổ phần của ông trong nhóm tiền thưởng của công ty và những người muốn rời khỏi trái phiếu siêu an toàn và đầu tư rủi ro hơn. Ông cáo buộc công ty đã hủy hoại danh tiếng của mình và đòi bồi thường 200 triệu USD. Vào năm 2017, có thông tin rằng một khoản thanh toán trị giá 81 triệu USD đã được PIMCO chi trả cho Bill Gross và sau đó, ông quyên góp số tiền cho tổ chức từ thiện của mình.
Đến năm 2019, Bill mới quyết định nghỉ hưu. Trong một chia sẻ với Bloomberg năm 2021, ông đã có những chia sẻ về các thương vụ đầu tư của mình. Chiến lược yêu thích của ông là "short volatility" (hay còn gọi là short gamma – bán quyền chọn khống), kiếm tiền từ các quyền chọn được định giá sai. Và chính điều này đã đem lại cho ông khoản lợi nhuận 10 triệu USD trong một vụ chốt lời.
