Tập đoàn công nghệ FPT có kế hoạch tham gia vào lĩnh vực sản xuất chip bằng việc xây dựng một nhà máy công đoạn sau (back-end) tại Đà Nẵng. Chia sẻ với Nikkei, Chủ tịch tập đoàn Trương Gia Bình cho biết động thái này nhằm tận dụng sự dịch chuyển của chuỗi cung ứng chip toàn cầu trong bối cảnh căng thẳng Mỹ - Trung.
Chủ tịch FPT Trương Gia Bình. (Ảnh: Đức Huy).
Dù các công ty nước ngoài như Intel đã có nhà máy sản xuất chip công đoạn sau tại Việt Nam, nhưng hiện vẫn chưa có doanh nghiệp nội địa nào vận hành một nhà máy tương tự.
Công đoạn sau trong sản xuất chip bao gồm các khâu cắt tấm wafer (phiến bán dẫn), đóng gói, lắp ráp và kiểm thử sản phẩm hoàn thiện. Quy trình này được cho là có rào cản kỹ thuật thấp hơn so với công đoạn đầu (front-end), vốn là quá trình in các mạch vi điện tử lên tấm wafer.
"Chúng tôi đang trong quá trình xin cấp phép cho việc lắp ráp, kiểm thử và xây dựng nhà máy bán dẫn, với mục tiêu sẽ sớm khởi động trong tương lai gần," ông Bình cho biết trong một cuộc phỏng vấn, tuy nhiên ông chưa đưa ra mốc thời gian cụ thể.
Lĩnh vực kinh doanh cốt lõi của FPT là gia công phần mềm cho thị trường quốc tế. Nhờ tận dụng lực lượng lao động tay nghề cao với chi phí cạnh tranh của Việt Nam, tập đoàn đã tăng trưởng nhanh chóng, chủ yếu qua các hợp đồng với đối tác Nhật Bản.
Ước tính, doanh thu hợp nhất năm 2024 của FPT đạt khoảng 63.000 tỷ đồng (2,4 tỷ USD), lợi nhuận ròng khoảng 8.000 tỷ đồng. So với 10 năm trước, các con số này đã tăng lần lượt 2,3 lần và 4,9 lần.
Tuy nhiên, chi phí nhân công ngày càng tăng khiến tiềm năng tăng trưởng của mảng kinh doanh cốt lõi bị hạn chế. Để phát triển các lĩnh vực kinh doanh mới có giá trị gia tăng cao hơn, FPT đã quyết định lấn sân sang ngành bán dẫn từ năm 2022.
Hiện tại, FPT đang phải thuê các nhà máy ở nước ngoài để sản xuất những con chip do chính mình thiết kế. Việc phụ thuộc vào các nhà cung cấp ở nước ngoài khiến hệ thống sản xuất dễ bị ảnh hưởng bởi những biến động địa chính trị cũng như cung và cầu của thị trường. Điều này đã thôi thúc công ty tự xây dựng cơ sở sản xuất riêng.
FPT đã chọn Đà Nẵng vì nhận thấy việc thu hút nhân tài ở đây thuận lợi hơn so với Hà Nội hay TP HCM. Thành phố này có 19 trường đại học với khoảng 100.000 sinh viên.
Nhiều công ty trong và ngoài nước cũng đang mở rộng hoạt động tại Đà Nẵng để đón đầu nguồn nhân lực dồi dào. Chỉ trong hai năm qua, số lượng công ty liên quan đến chip tại đây đã tăng gấp ba, lên con số 25. Ngoài ra, thành phố còn có hơn 40 công ty hoạt động trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI).
Các công ty lớn của Mỹ như Synopsys và Marvell Technology đã đặt cơ sở tại đây. Phòng thí nghiệm VSAP LAB của Việt Nam cũng đang xây dựng một trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) công nghệ đóng gói chip tại Đà Nẵng với vốn đầu tư 1.800 tỷ đồng. Một lãnh đạo địa phương cho biết các tập đoàn Mỹ khác như Nvidia, Intel và Qualcomm cũng đang tìm kiếm cơ hội đầu tư.
Từ năm nay, Đà Nẵng đã triển khai nhiều chính sách ưu đãi để thu hút các công ty bán dẫn và AI, bao gồm miễn thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân cho nhân viên trong 5 năm. Các công ty đáp ứng điều kiện về vốn đầu tư còn có thể nhận được ưu đãi về quyền sử dụng đất và chi phí R&D.
Cạnh tranh nhân tài rất gay gắt. FPT hiện đang vận hành hệ thống các trường đại học trên khắp cả nước, trong đó có Đà Nẵng. "Chúng tôi có hơn 60.000 sinh viên, và các chuyên ngành đào tạo đang dần chuyển từ Công nghệ thông tin sang các lĩnh vực tiên tiến như bán dẫn và AI," ông Bình chia sẻ.
Vào tháng 3, FPT đã mở một trung tâm R&D về chip tại Đà Nẵng để thu hút nhân tài. "FPT đã xây dựng một hệ sinh thái hoàn chỉnh tại Đà Nẵng, từ giáo dục đến kinh doanh," ông nói.
Những năm gần đây, rủi ro địa chính trị đã thúc đẩy quá trình đa dạng hóa chuỗi cung ứng bán dẫn. Trong khi các nhà máy sản xuất công đoạn sau thường tập trung ở Đài Loan và Trung Quốc, thì nhu cầu cho lĩnh vực này tại Đông Nam Á, bao gồm cả Việt Nam, đang tăng lên nhanh chóng.
Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ có một nhà máy sản xuất công đoạn đầu và 10 nhà máy công đoạn sau. Mục tiêu khác là đào tạo 50.000 nhân sự liên quan và đạt doanh thu 25 tỷ USD mỗi năm cho ngành này.
Tập đoàn CT Group cũng đã công bố kế hoạch xây dựng một nhà máy công đoạn sau tại TP HCM. Nhà máy này dự kiến đi vào hoạt động trong năm nay và đạt công suất 100 triệu sản phẩm mỗi năm vào năm 2027.
Viettel cũng bày tỏ sự quan tâm đến việc gia nhập lĩnh vực bán dẫn.
Hiện tại, chưa có công ty Việt Nam nào tham gia vào công đoạn đầu – một quy trình đòi hỏi công nghệ rất cao. Chính phủ đã chuẩn bị các gói trợ cấp lên tới 10.000 tỷ đồng để hỗ trợ xây dựng các nhà máy này.
