EVN kiến nghị đánh giá tổng thể tác động cũng như rủi ro

EVN kiến nghị đánh giá tổng thể tác động cũng như rủi ro dự án điện tái tạo

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vừa có công văn kiến nghị Bộ Công thương xem xét, phối hợp với các bộ liên quan, đánh giá tổng thể về tác động về kinh tế - xã hội, rủi ro khiếu kiện trong nước và quốc tế, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư đối với phương án do EVN đề xuất, từ đó quyết định phương án tối ưu để chỉ đạo và hướng dẫn EVN triển khai thực hiện.

Dịch Covid khiến việc nghiệm thu chậm sau ngày COD

Trong công văn gửi Bộ Công thương cập nhật làm việc đối với các dự án điện năng lượng tái tạo có khó khăn, vướng mắc theo Nghị quyết 233 mới đây theo yêu cầu của Bộ Công thương, EVN cho rằng, doanh nghiệp không đủ thông tin để đánh giá tác động tổng thể đến kinh tế - xã hội, ảnh hưởng môi trường đầu tư trong nước và quốc tế do đây là vấn đề vĩ mô, cần có sự hỗ trợ đánh giá từ các cấp quản lý nhà nước cao hơn.

Thế nên, EVN đề nghị Bộ Công thương xem xét, phối hợp với các bộ liên quan, đánh giá tổng thể về tác động về kinh tế - xã hội, rủi ro khiếu kiện trong nước và quốc tế, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư đối với phương án do EVN đề xuất, từ đó quyết định phương án tối ưu để chỉ đạo và hướng dẫn EVN triển khai thực hiện.

Ngoài ra, đối với 39 nhà máy/phần nhà máy (trên tổng số 159 nhà máy/phần nhà máy có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu sau ngày vận hành thương mại - COD) mà các chủ đầu tư có ý kiến về việc đã có báo cáo đề nghị cơ quan quản lý nhà nước kiểm tra và chấp thuận kết quả công tác nghiệm thu trước ngày COD, EVN cũng kiến nghị Bộ Công thương chỉ đạo các cơ quan quản lý chuyên ngành về xây dựng lĩnh vực công nghiệp điện (Cục Điện lực/Sở Công thương) rà soát, xác minh và hướng dẫn EVN việc xử lý đối với các nhà máy/phần nhà máy này.

Theo EVN, 39 nhà máy/phần nhà máy nói trên đã có thông báo đến Công ty Mua bán điện (EPTC) rằng họ đã gửi văn bản/báo cáo đề nghị cơ quan quản lý nhà nước kiểm tra công tác nghiệm thu trước ngày COD (trong đó có 21 nhà máy/phần nhà máy gửi văn bản chính thức đến EPTC kèm tài liệu qua đường văn thư và 18 nhà máy/phần nhà máy gửi tài liệu đến EPTC qua email, Zalo...).

EVN kiến nghị đánh giá tổng thể tác động cũng như rủi ro dự án điện tái tạo- Ảnh 1. — Cho rằng EVN không đủ thông tin để đánh giá tác động tổng thể của các dự án điện mặt trời, điện gió có khó khăn, vướng mắc, gây ảnh hưởng môi trường đầu tư, EVN đã đề nghị Bộ Công thương thực hiện việc này

Tuy nhiên, vì các lý do khách quan như đại dịch Covid... Bộ Công thương/Sở Công thương không thể đi kiểm tra, dẫn đến văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu được ban hành sau ngày COD. Ngoài ra, Tập đoàn Điện lực Việt Nam cũng không có điều kiện để xác minh tính chính xác của các thông tin trên do không phải là đơn vị thụ lý các văn bản của chủ đầu tư tại thời điểm đề xuất/báo cáo cơ quan quản lý nhà nước đề nghị kiểm tra công tác nghiệm thu.

Vì vậy, EVN đã kiến nghị Bộ Công thương chỉ đạo các cơ quan quản lý chuyên ngành về xây dựng lĩnh vực công nghiệp điện (Cục Điện lực/Sở Công thương) rà soát, xác minh và hướng dẫn EVN việc xử lý đối với các nhà máy/phần nhà máy này.

Lo ngại ảnh hưởng nguồn đầu tư theo Quy hoạch điện 8

Cũng theo báo cáo của EVN, căn cứ biên bản cuộc họp giữa EPTC và các chủ đầu tư, các chủ đầu tư cho rằng, tại thời điểm các dự án được công nhận COD, các quy định hiện hành không yêu cầu văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu kết quả nghiệm thu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là điều kiện để được COD. Thế nên, việc chưa có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu là vi phạm pháp luật về xây dựng và họ đã khắc phục và chịu phạt vi phạm hành chính.

Bên cạnh đó, hiện chưa có bất kỳ quy định hoặc kết luận của cơ quan quản lý Nhà nước về việc không có văn chấp thuận kết quả nghiệm thu tại thời điểm COD là không được hưởng giá FIT theo quy định và phải điều chỉnh giá điện. Các chủ đầu tư cũng cho rằng, Nghị quyết số 233 và Báo cáo 321 ngày 12.12.2024 của Bộ Công thương không phải là văn bản pháp quy và không thể lấy làm căn cứ để thực hiện.

EVN kiến nghị đánh giá tổng thể tác động cũng như rủi ro dự án điện tái tạo- Ảnh 2. — Quy hoạch điện 8 cần một lượng lớn công suất điện vào trong giai đoạn 2025-2030, các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài nói luôn sẵn sàng tham gia

Các lập luận liên quan đến cơ sở pháp lý này đã được các nhà đầu tư ký biên bản họp với EPTC và nêu ra trong nhiều văn bản kiến nghị gửi tới lãnh đạo các cấp cũng như các tổ chức tài chính, đại sứ quán một số nước... Tại cuộc họp, các chủ đầu tư yêu cầu về minh bạch hóa thông tin đối với các dự án nguồn điện, lưới điện do EVN là chủ đầu tư và các loại hình nhà máy điện khác về ngày chủ đầu tư các công trình này nhận được văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu và ngày được công nhận vận hành chính thức/vận hành thương mại.

Cũng theo các chủ đầu tư, họ có đủ thông tin và khẳng định rằng, nhiều dự án nguồn điện truyền thống không thực hiện đủ việc kiểm tra công tác nghiệm thu trước ngày COD, nên đã bày tỏ quan ngại về việc bị đối xử không công bằng; khó khăn về tài chính, vốn vay...

Nếu EVN thực hiện tạm thanh toán, chủ đầu tư vẫn phát hành hóa đơn nhưng không nhận đủ doanh thu, trong khi họ vẫn phải hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế cho nhà nước đầy đủ. Phần doanh thu còn lại sẽ không đủ chi phí để vận hành, bảo trì nhà máy, dẫn đến nguy cơ nhà máy ngừng vận hành.

Sự việc tác động nghiêm trọng đến chủ trương, chính sách đầu tư của nhà đầu tư. Với giá điện đang được thanh toán tại hợp đồng mua bán như hiện tại, chủ đầu tư cần khoảng 10 năm để hoàn vốn; đề xuất tạm thanh toán khiến thời gian hoàn vốn dự kiến là 20 năm. Hơn nữa, trong các năm vận hành từ 2019-2023, thực tế các chủ đầu tư nhà máy điện mặt trời bị cắt giảm công suất phát rất lớn, dẫn đến doanh thu không đủ bù chi phí trong những năm đầu vận hành.

Về tổng thể, nếu sự việc này tiếp tục hoặc xấu đi có thể đe dọa sự ổn định của thị trường tài chính trong nước và làm suy giảm niềm tin vào khung pháp lý của Việt Nam.

Nhằm đảm bảo cung cấp điện và thực hiện Quy hoạch điện 8, EVN cho rằng, các nhà đầu tư là những người đi đầu trong đầu tư năng lượng tái tạo tại Việt Nam. Hiện nay, Quy hoạch điện 8 cần một lượng lớn công suất điện vào trong giai đoạn 2025-2030. Các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài luôn sẵn sàng tham gia để cùng Chính phủ, bộ, ngành hoàn thành các mục tiêu tại Quy hoạch điện 8, đảm bảo được cung ứng điện và phát triển kinh tế cả nước. Trong trường hợp giảm niềm tin vào môi trường đầu tư ổn định trong lĩnh vực năng lượng, các nhà đầu tư nước ngoài cũng như các nhà cung cấp vốn sẽ chuyển hướng đầu tư sang các nước trong khu vực và mục tiêu phát triển nguồn điện theo Quy hoạch điện 8 có nguy cơ không đạt được mục tiêu.