Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Văn Ngân, khoa Hô hấp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cho biết, khi chạy bộ, cơ bắp và hệ hô hấp hoạt động mạnh gấp nhiều lần so với bình thường. Cơ thể lúc này cần nhiều oxy hơn để duy trì năng lượng và đồng thời thải ra nhiều khí carbon dioxide (CO₂). Nếu hít thở không đúng cách, người chạy dễ rơi vào trạng thái hụt hơi, khó thở, thậm chí tức ngực.
Theo bác sĩ Ngân, cách thở đúng khi chạy bộ là hít vào bằng mũi, thở ra bằng miệng. Việc hít khí qua mũi giúp lọc bụi bẩn, chất độc và chất gây dị ứng, đồng thời làm ấm và làm ẩm không khí trước khi đi xuống phổi. “Cơ chế này giống như bộ lọc tự nhiên, giúp bảo vệ phổi khỏi nhiều tác nhân gây bệnh hô hấp”, ông nói.
Không chỉ vậy, hít vào bằng mũi còn giúp cơ thể hấp thu oxit nitric - chất có tác dụng giãn mạch, tăng lưu thông máu, từ đó hỗ trợ vận chuyển oxy và dưỡng chất hiệu quả hơn.
Việc hít thở đúng cách khi sẽ làm tăng hiệu suất của việc chạy bộ. (Ảnh minh hoạ)
Ngược lại, nếu hít vào bằng miệng, không khí đi thẳng xuống phổi mà không qua quá trình lọc, dễ khiến miệng khô, họng rát và tăng nguy cơ nhiễm khuẩn đường hô hấp. Việc thở quá nhanh hoặc thở ra nhiều hơn hít vào còn gây mất cân bằng giữa oxy và CO₂ trong máu, khiến người chạy cảm thấy choáng, tim đập nhanh, khó kiểm soát nhịp thở.
Bác sĩ Ngân khuyến nghị, người mới bắt đầu nên hít thở hoàn toàn bằng mũi khi chạy chậm hoặc khởi động. Với những đoạn nước rút hoặc leo dốc, có thể kết hợp hít vào bằng mũi, thở ra bằng miệng để tăng lượng oxy nạp vào và đẩy CO₂ ra nhanh hơn. “Cách thở này giúp tối ưu hiệu quả hô hấp, cải thiện sức bền và duy trì nhịp chạy ổn định”, bác sĩ nói.
Để tăng sức chịu đựng, người chạy nên rèn luyện thở bằng cơ hoành (thở bụng) - tức hít sâu để phần bụng phồng lên, thở ra chậm để cơ hoành co lại. Khi đó, phổi mở rộng tối đa, các thùy dưới - nơi tập trung nhiều máu hơn - được kích hoạt, giúp oxy lưu thông tốt đến các cơ quan, tạo năng lượng duy trì vận động dài lâu.
Bác sĩ gợi ý nhịp thở phù hợp là hít vào bằng mũi trong hai bước chân, thở ra bằng miệng trong hai bước kế tiếp. Giữ nhịp đều sẽ giúp cân bằng áp lực lên cơ hoành, giảm nguy cơ chấn thương, duy trì huyết áp ổn định và hạn chế mất sức.
“Chạy bộ không chỉ là chuyện đôi chân, mà còn là nghệ thuật của hơi thở. Ai biết điều khiển nhịp thở, người đó sẽ làm chủ cuộc đua”, bác sĩ Ngân nói.
