Điểm đến cho dòng vốn đầu tư toàn cầu

Điểm sáng trong bức tranh kinh tế

Tại cuộc gặp gỡ với Thủ tướng Chính phủ với chủ đề "80 năm doanh nghiệp đồng hành cùng đất nước", đã có đại diện khoảng 50 doanh nghiệp (DN) đầu tư nước ngoài tham dự. Một trong những nhà đầu tư nước ngoài đến Việt Nam rất sớm, ông Eita Fujikawa, Tổng giám đốc Sumitomo Corporation Việt Nam, khẳng định mong muốn góp phần giúp Việt Nam thực hiện mục tiêu trở thành nước phát triển vào năm 2045 và trung hòa carbon vào năm 2050; hỗ trợ tiếp tục nâng cao đời sống của người dân, tạo ra những sản phẩm xanh và phù hợp với xu thế phát triển của thời đại. Sumitomo vào Việt Nam từ năm 1990, đã tham gia nhiều dự án quan trọng trong phát triển cơ sở hạ tầng, điện cũng như nhiều ngành công nghiệp chủ chốt khác.

ẢNH: NGỌC DƯƠNG

Tương tự, ông Bruno Jaspaert, Tổng giám đốc Tổ hợp Khu công nghiệp Deep C, bộc bạch chân tình: Tại Việt Nam, DN khẳng định đã nhận được rất nhiều cơ hội tốt, những điều kiện thuận lợi. Thế nên, bằng tất cả kỹ năng, sự hiểu biết, DN cam kết sẽ đồng hành cùng Chính phủ, có thể đóng góp nhiều hơn vì sự phát triển của Việt Nam trong những năm tới, đặc biệt vì lợi ích người dân Việt... Đến nay, Deep C đã thu hút nguồn FDI khoảng 8 tỉ USD.

Đó chỉ là một trong số ít các nhà đầu tư nước ngoài đã có mặt và vẫn đang rót vốn mở rộng quy mô tại Việt Nam trong nhiều năm qua. Đặc biệt sau cuộc sáp nhập "sắp xếp lại giang sơn" cả về địa giới hành chính và chính quyền 2 cấp, nhiều địa phương đã chứng tỏ thế mạnh, sức hấp dẫn lớn trong thu hút các nhà đầu tư ngoại. Đơn cử như khi sáp nhập với Bắc Giang, tỉnh Bắc Ninh được ví như "thỏi nam châm", đứng thứ 2 trên cả nước trong thu hút FDI. Tương tự, TP.HCM chỉ 1 tháng sau sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa-Vũng Tàu đã vươn lên vị trí dẫn đầu về thu hút FDI trên cả nước với hơn 4 tỉ USD, bao gồm 1.094 dự án đăng ký mới, điều chỉnh tăng thêm và góp vốn mua cổ phần. Với sự cộng hưởng tiềm năng và lợi thế sau sáp nhập, dòng vốn FDI vào TP.HCM được dự báo sẽ tiếp tục bùng nổ.

Chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành phân tích: Các quyết sách đang đẩy mạnh phát triển khu vực tư nhân, tư nhân đóng vai trò quan trọng trong xu hướng phát triển kinh tế trong thời gian tới. Nhưng tầm quan trọng của dòng vốn ngoại trong thời gian tới vẫn rất quan trọng. Đây vẫn là khu vực giúp kinh tế tư nhân trong nước lớn mạnh. FDI đã giúp Việt Nam chuyển dịch nền kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa sau ngày hòa bình; tạo nhiều công văn việc làm, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Việt và nâng vị thế Việt Nam với quốc tế. Qua đó, góp phần quan trọng để thúc đẩy, mở rộng thị trường thế giới cũng như tiếp cận nguồn vốn, công nghệ tiên tiến, lối quản trị hiện đại... Thế nên, từ một nước thu hút FDI đi sau nhiều quốc gia trong khu vực, Việt Nam ngày nay đã thuộc nhóm 15 nước đang phát triển thu hút FDI lớn nhất thế giới. Thặng dư thương mại từ khu vực FDI đã giúp Việt Nam duy trì nguồn thu ngoại tệ và dự trữ ngoại tệ, ổn định được tỷ giá, kiểm soát lạm phát hiệu quả.

"Ngày nay, Việt Nam kiên định với chính sách thu hút FDI trong lĩnh vực điện tử, bán dẫn, năng lượng tái tạo, kinh tế xanh, tuần hoàn, kinh tế số, nông nghiệp công nghệ cao, trung tâm tài chính... Có thể nói, chúng ta đang đi rất đúng hướng của kinh tế toàn cầu và cũng là trọng tâm dịch chuyển thu hút FDI của chúng ta trong kỷ nguyên mới", ông Thành bổ sung.

Tạo động lực cho Việt Nam tăng trưởng nhiều năm tới

TS Phan Hữu Thắng, nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài - Bộ KH-ĐT (nay là Bộ Tài chính), nhớ lại: "Tháng 4.1977, tức là chỉ 2 năm sau ngày thống nhất đất nước, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 115-CP về Điều lệ đầu tư nước ngoài, tiền đề để có đạo luật về đầu tư 10 năm sau đó. Đây là đạo luật mang tính bước ngoặt, đánh dấu thời kỳ mới trong thu hút FDI. Qua nhiều lần được sửa đổi, bổ sung, luật phát triển theo hướng ngày càng thông thoáng, hấp dẫn, phù hợp thông lệ quốc tế, đóng góp quan trọng cho công cuộc đổi mới của Việt Nam. Nhờ vậy, thu hút FDI của Việt Nam có sự thay đổi thần kỳ trong gần 4 thập niên qua (1987 - 2025)".

Cụ thể, nếu như vốn FDI thực hiện trong kế hoạch 5 năm đầu tiên 1991 - 1995 chỉ đạt trên 7,1 tỉ USD thì đến giai đoạn 2021 - 6.2025 con số này tăng lên 102,3 tỉ USD, gấp hơn 14 lần kế hoạch 5 năm đầu tiên. Thành quả này, theo ông Thắng, là nhờ năm 2005 Việt Nam hợp nhất luật Đầu tư giữa nhà đầu tư trong và nước ngoài để tạo một sân chơi bình đẳng, minh bạch cho mọi thành phần kinh tế. Cải cách này cùng việc Việt Nam đã trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), tham gia hàng loạt hiệp định thương mại tự do với nhiều cường quốc trên thế giới đã làm tăng niềm tin của giới đầu tư quốc tế với Việt Nam.

"FDI đã trở thành một động lực chính thúc đẩy tăng trưởng GDP, mở rộng xuất khẩu và giúp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Qua mỗi giai đoạn điều chỉnh chính sách, dòng vốn FDI vào Việt Nam lại tăng cả về số lượng lẫn chất lượng. Đến nay, khu vực FDI đóng góp khoảng 25% tổng vốn đầu tư toàn xã hội, tạo hơn 4 triệu việc làm trực tiếp và gián tiếp, chiếm trên 70% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Trong gần 40 năm qua, FDI có sự đóng góp tích cực cho nền kinh tế Việt Nam, làm tăng quy mô và tạo sự phát triển vượt bậc, xác lập vị thế Việt Nam trên trường quốc tế", TS Phan Hữu Thắng nhấn mạnh.

Trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, TS Thắng đề xuất: Việt Nam cần thay đổi tư duy từ thu hút FDI sang hợp tác FDI theo đúng tinh thần Nghị quyết 50 của Bộ Chính trị. Sớm hoàn thiện thể chế, chính sách hợp tác đầu tư nước ngoài có tính cạnh tranh cao để đáp ứng yêu cầu đổi mới mô hình tăng trưởng. Trước mắt, cần giải quyết tốt các vấn đề xã hội, khắc phục những hạn chế, bất cập đang tồn tại trong xây dựng; nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế...

GS-TS Võ Xuân Vinh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh doanh - Đại học Kinh tế TP.HCM, cũng cho rằng FDI là động lực tăng trưởng của Việt Nam ít nhất trong vòng 5 năm tới. Định hướng thu hút FDI thế hệ mới rất rõ ràng. Vấn đề là giải quyết những tồn tại mà chúng ta bàn lâu nay, trong bối cảnh cải cách mạnh mẽ từ Trung ương. Đặc biệt, cần đẩy mạnh đầu tư giáo dục, tạo nguồn nhân lực chất lượng cao để phục vụ những ngành công nghiệp thời đại như kỹ thuật số, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn...