Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường TPHCM (IEEr) có văn bản kiến nghị gửi Bộ Nội vụ, Bộ Công an, Bộ Nông nghiệp và Môi trường về việc sắp xếp văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh.
Viện này kiến nghị 2 phương án trong việc sắp xếp mô hình văn phòng đăng ký đất đai.
Phương án đầu tiên là tách bạch chức năng kỹ thuật tài nguyên về văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh quản lý và chức năng hành chính đất đai về cấp xã quản lý. Việc sắp xếp này theo quy định của luật Đất đai 2024, Nghị định 102/2024 và luật Chính quyền địa phương 2 cấp theo Nghị quyết 316 của Chính phủ; duy trì chức năng kỹ thuật tài nguyên tại văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh.
IEEr kiến nghị giữ nguyên mô hình văn phòng đăng ký đất đai (Ảnh: Khổng Chiêm).
Phân quyền, phân cấp cho cơ quan chuyên ngành quản lý văn phòng đăng ký đất đai theo đơn vị sự nghiệp tự chủ hoàn toàn, phải đáp ứng nhu cầu của người dân và tùy số lượng dân cư trên từng khu vực để xác định cơ sở tiếp nhận hồ sơ kỹ thuật tài nguyên theo chức năng nhiệm vụ quy định tại Nghị định 102/2024.
Đồng thời, văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh phối hợp chính quyền cấp xã để xử lý các sự vụ kỹ thuật có tính chất quản lý Nhà nước về đất đai theo chức năng nhiệm vụ đã phân định cho cấp xã thực hiện.
703 chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh được sắp xếp theo hướng là cơ sở tiếp nhận của văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh nhằm gần dân, sát dân hơn nhưng không được sử dụng ngân sách nhà nước để thực hiện nhiệm vụ.
Tổ chức sắp xếp chức năng quản lý Nhà nước về tài nguyên cho cấp xã quản lý như cấp sổ hồng lần đầu; thụ lý, chỉnh lý thông tin trên sổ do cấp quận huyện cấp lần đầu; xét duyệt chuyển mục đích sử dụng đất của người dân; tiếp nhận hồ sơ liên quan đến đất đai.
Phương án 2 là văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh là đầu mối duy nhất tiếp nhận và xử lý tất cả các sự vụ liên quan đến tài nguyên và đất đai, kể cả cấp sổ hồng lần đầu, nhằm thực hiện chính quyền cấp xã tinh gọn và hành chính hóa tốt hơn trong chính quyền địa phương 2 cấp. Điều này có nghĩa UBND cấp xã không giải quyết các đầu việc liên quan đến tài nguyên và đất đai.
IEEr cho rằng, việc giữ nguyên văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh thực hiện dịch vụ kỹ thuật tài nguyên là điều rất cần thiết do tính chất riêng của ngành tài nguyên; mang lại lợi ích kinh tế xã hội rất lớn, phù hợp trong giai đoạn chuyển đổi số quốc gia về dữ liệu tài nguyên.
Trường hợp điều chỉnh luật về quản lý chức năng nhiệm vụ văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh hay giải thể chuyển về cấp xã thì cần có lộ trình nhất định, nhất là hạ tầng cơ sở, biên chế, quy chế phối hợp cơ quan chuyên môn về tài nguyên, con người có chuyên kỹ thuật tài nguyên để bố trí cho 3.321 xã.
Tuy nhiên, IEEr cho rằng việc này rất tốn kém, tăng kinh phí thường xuyên, làm phình to bộ máy chính quyền cấp xã, đi ngược tinh thần chỉ đạo của Đảng khi sắp xếp bộ máy hành chính Nhà nước tinh gọn, hiệu năng, hiệu quả.
Trên cơ sở so sánh, cân nhắc, IEEr đề xuất nên giữ nguyên văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh, trường hợp chuyển chức năng nhiệm vụ về cấp xã cần có lộ trình ít nhất tới giai đoạn 2028-2030.
