Sáng 14.11, thảo luận về dự luật Xây dựng sửa đổi tại kỳ họp 10 Quốc hội khóa XV, đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Đà Nẵng) cho rằng, “bước tiến bộ” trong luật là bỏ quy định cấp phép xây dựng cho người dân.
Cụ thể, dự thảo luật mở rộng diện không phải xin giấy phép xây dựng cho nhà ở tại nông thôn (nhà riêng lẻ, dưới 7 tầng). Song, ông Hạ cũng băn khoăn quy định này “bỏ mà coi như chưa bỏ” vì đã có trong luật cũ. Ông cho rằng, "không nên lo ngại người dân sẽ xây dựng bừa bãi", mà nên bỏ cấp giấy phép xây dựng chung cho nhà riêng lẻ, dưới 7 tầng.
Đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn TP.Đà Nẵng)
ẢNH: GIA HÂN
“Bỏ thủ tục cấp phép chứ không phải bỏ quản lý nhà nước. Hai cái đó cần phân biệt rạch ròi. Mỗi năm những thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM có bao nhiêu trăm nghìn công trình xây dựng cần cấp phép? Cấp phép thế nào thì vừa rồi chúng ta cũng thấy rõ rồi, sai phạm vẫn rất nhiều. Cấp phép vẫn làm sai”, ông Hạ nói.
Cho hay “rất dị ứng với các thủ tục xin phép này”, đại biểu Hạ băn khoăn điều này sẽ làm tăng chi phí không chính thức của người dân, kéo dài thời gian, thậm chí phát sinh tiêu cực.
Các công trình xây dựng đã có quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng, chỉ giới đường đỏ, mật độ, chiều cao, phần lùi… đều đã công khai, minh bạch. Do đó, thay vì cấp giấy phép cần tăng cường hậu kiểm, tăng quản lý hồ sơ và tăng quản lý bằng ứng dụng công nghệ. Về lo ngại an toàn đã có bộ tiêu chí, tiêu chuẩn bắt buộc, đơn vị tư vấn thiết kế phải chịu trách nhiệm và có giám sát, kiểm tra tại hiện trường.
“Người dân chỉ cần nộp đăng ký online và cam kết thực hiện. Thứ hai là tăng hậu kiểm, xử lý thật nghiêm. Thứ ba là công khai quy hoạch và tính minh bạch các dữ liệu”, đại biểu Hạ đề xuất.
"Phải xin giấy phép xây dựng là hết sức vô lý"
Cùng quan điểm này, GS Hoàng Văn Cường, đại biểu đoàn Hà Nội, bày tỏ ủng hộ với tư tưởng của dự thảo luật là giảm các khâu tiền kiểm và chuyển sang hậu kiểm, nhất là đối với các công trình xây dựng riêng lẻ. Các công trình này nó đã phù hợp với quy hoạch, phù hợp với các quy chuẩn tiêu chuẩn thì “đương nhiên sẽ được xây dựng, nên không cần thiết qua khâu cấp phép”.
Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh
ẢNH: GIA HÂN
Đặt câu hỏi "nếu công trình xây dựng này xảy ra bất trắc, đổ, gây tai nạn, thiệt hại, nhà nước có bỏ qua hay không?", theo ông Cường, nhà nước vẫn phải điều tra, vẫn phải tìm nguyên nhân, vẫn phải xử lý.
Nói cách khác, dù công trình của người dân hay của ai, việc đảm bảo an toàn kỹ thuật, đảm bảo an toàn về tính mạng, nhà nước phải quan tâm và phải quản lý. Do đó, ông đề xuất trừ những công trình nhà cấp bốn, còn lại những công trình xây dựng nhà cao tầng thì đều cần một bản vẽ kỹ thuật đảm bảo đủ điều kiện kỹ thuật an toàn.
“Khi đơn vị tư vấn thiết kế đã đảm nhiệm và chịu trách nhiệm, thì công trình đương nhiên được đưa vào xây dựng và không cần phải đi xin phép. Nhưng trước khi xây dựng, bản thiết kế này phải được gửi cho cơ quan quản lý nhà nước để kiểm tra, nếu đủ thì cho phép xây dựng bình thường. Không đủ thì mới thổi còi, và thổi còi ở đây là xử lý với đơn vị tư vấn thiết kế vì người ta làm sai”, GS Hoàng Văn Cường nêu.
Giải trình, tiếp thu ý kiến về cấp phép xây dựng cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh nói "khổ lắm". Theo ông Minh, các bước từ quy hoạch chi tiết, lập dự án nghiên cứu tiền khả thi, nghiên cứu khả thi cho đến thiết kế kỹ thuật, bản vẽ thi công đều đã có quy định. Song khi người dân, doanh nghiệp muốn xây dựng thế nào "lại phải xin giấy phép là hết sức vô lý".
Vì vậy, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, luật sửa đổi theo hướng chỉ một trong những bước này cần thẩm định. Ví dụ dự án được thẩm định xong, thì không phải cấp giấy phép.
"Nhưng vẫn còn những công trình không nằm trong quy hoạch và lớn hơn 7 tầng thì vẫn cần giấy phép xây dựng", ông Minh nói và cho biết đã hướng dẫn cho các địa phương thực hiện.
Với những dự án và công trình đặc biệt thì đơn giản hóa các thủ tục cấp giấy phép cho người dân. Cụ thể, vẫn yêu cầu tư vấn thiết kế, phường, xã không phải cấp giấy phép, nhưng trong cam kết của người dân vẫn phải thực hiện chức năng bảo đảm an toàn về kết cấu, kiến trúc, về phòng cháy chữa cháy, điện nước...
