Đề xuất bỏ công chứng, chứng thực bắt buộc với 8 loại giao dịch

Ngày 18.11, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí Hiếu chủ trì buổi làm việc với các bộ, ngành và đơn vị liên quan về việc công chứng, chứng thực giao dịch.

Đại diện tổ công tác về cắt giảm thủ tục hành chính trong lĩnh vực công chứng, chứng thực, hộ tịch - Bộ Tư pháp, đã báo cáo kết quả rà soát, đề xuất các giao dịch phải công chứng, chứng thực.

ẢNH: GIA HÂN

Đề xuất bỏ công chứng bắt buộc với 8 loại giao dịch

Theo đó, tổ công tác đề xuất 14 loại giao dịch tiếp tục quy định phải công chứng, chứng thực, gồm: văn bản tặng cho bất động sản phải được lập thành văn bản có công chứng, chứng thực hoặc phải đăng ký nếu bất động sản phải đăng ký quyền sở hữu theo quy định của luật.

Cùng đó là hợp đồng mua bán, thuê mua nhà ở, công trình xây dựng, phần diện tích sàn xây dựng trong công trình xây dựng mà các bên tham gia giao dịch là cá nhân; hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất; văn bản thỏa thuận xác lập chế độ tài sản của vợ chồng trước khi kết hôn…

Lý do cần tiếp tục duy trì yêu cầu công chứng, chứng thực với 14 loại giao dịch nêu trên là bởi các loại giao dịch này đáp ứng tiêu chí phải công chứng, chứng thực, phù hợp với thông lệ quốc tế.

Đáng chú ý, qua rà soát, tổ công tác đề xuất chuyển 8 loại giao dịch đang quy định phải công chứng, chứng thực sang công chứng, chứng thực tự nguyện, theo yêu cầu.

Nhóm này gồm: văn bản ủy quyền đại diện kháng cáo bản án, quyết định của tòa án trong vụ việc dân sự; giấy tờ về mua bán hoặc nhận tặng cho, hoặc đổi, hoặc nhận thừa kế nhà ở đối với trường hợp giao dịch trước ngày 1.7.2006; văn bản thỏa thuận về việc mang thai hộ; hợp đồng cho thuê doanh nghiệp tư nhân; văn bản ủy quyền đại diện kháng cáo bản án, quyết định của tòa án cấp sơ thẩm trong vụ việc hành chính; văn bản ủy quyền của người có tên trong hợp đồng thuê nhà ở đã xuất cảnh ra nước ngoài cho các thành viên khác đứng tên mua nhà ở trong hồ sơ đề nghị bán nhà ở cũ thuộc tài sản công; văn bản ủy quyền thực hiện quyền khiếu nại; hợp đồng chuyển nhượng Văn phòng thừa phát lại.

Lý do không cần bắt buộc công chứng, chứng thực với các loại giao dịch trên là bởi đã có cơ chế để các bên tự chịu trách nhiệm về tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng hoặc cơ chế để cơ quan nhà nước xác nhận, kiểm soát giá trị pháp lý, tính hợp pháp của văn bản, giao dịch.

Việc bỏ yêu cầu bắt buộc công chứng, chứng thực nhằm thực hiện chủ trương đơn giản hóa các thủ tục, tăng cường ứng dụng chuyển đổi số, cơ sở dữ liệu điện tử. Người dân sẽ lựa chọn công chứng, chứng thực giao dịch tự nguyện, theo yêu cầu.

ẢNH: TUYẾN PHAN

Cần rà soát kỹ, có giải pháp thay thế

Cho ý kiến về đề xuất nêu trên, đại diện TAND tối cao đề nghị cân nhắc chuyển từ bắt buộc sang tự nguyện công chứng, chứng thực đối với "văn bản ủy quyền đại diện kháng cáo bản án, quyết định của tòa án trong vụ việc dân sự, và văn bản ủy quyền đại diện kháng cáo bản án, quyết định của tòa án cấp sơ thẩm trong vụ việc hành chính".

Theo vị đại diện, bộ luật Tố tụng dân sự, luật Tố tụng hành chính đang quy định 2 loại văn bản trên phải công chứng, chứng thực. Tới đây, nếu phát sinh vướng mắc, TAND tối cao sẽ đề xuất sửa đổi, bổ sung trong 2 luật này, còn trước mặt thì nên giữ nguyên.

Đại diện Thanh tra Chính phủ cũng đề nghị giữ nguyên quy định "văn bản ủy quyền thực hiện khiếu nại" phải công chứng, chứng thực, nhằm bảo đảm tính xác thực, xem đúng chủ thể đi khiếu nại không.

Trong khi đó, đại diện Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế (Bộ Tư pháp) đề nghị cân nhắc đối với "văn bản thỏa thuận về việc mang thai hộ". Đây là giao dịch rất quan trọng, đòi hỏi mức độ an toàn pháp lý cao. Thực tiễn cũng cho thấy việc mang thai hộ khá phức tạp, biến tướng, thương mại hóa nhiều, cần có sự kiểm soát chặt chẽ.

Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Phan Chí Hiếu nhấn mạnh, cần rà soát kỹ lưỡng, xem những giao dịch, hợp đồng nào không bắt buộc phải công chứng, chứng thực thì chuyển sang cơ chế công chứng, chứng thực tự nguyện, nhằm tháo gỡ khó khăn cho người dân, doanh nghiệp, giảm thiểu chi phí.

Thứ trưởng đề nghị Cục Bổ trợ tư pháp tiếp tục rà soát thật kỹ danh mục đề xuất chuyển 8 loại giao dịch phải công chứng, chứng thực sang công chứng, chứng thực tự nguyện, theo yêu cầu.

Theo ông Hiếu, có thể đưa quy định "giấy tờ về mua bán hoặc nhận tặng cho hoặc đổi hoặc nhận thừa kế nhà ở đối với trường hợp giao dịch trước ngày 1.7.2006" phải công chứng, chứng thực ra khỏi danh mục rà soát; đồng thời rà soát thêm các giao dịch liên quan đến nhà ở xã hội để khẳng định tính chính xác.

Thứ trưởng cũng cho rằng, cần bổ sung lập luận chặt chẽ đối với các giao dịch đề xuất bỏ công chứng, chứng thực bắt buộc; cần đưa vào một số giải pháp thay thế, ví dụ có thể xác định tính hợp pháp của những giao dịch đơn giản thông qua hệ thống cơ sở dữ liệu…