ĐBQH kiến nghị Chính phủ tăng đầu tư cho R&D lên ít nhất 1,5% GDP, tương đương hơn 7 tỷ USD

Sáng 29/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, Quốc hội thảo luận tại hội trường về Đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026

Để triển khai hiệu quả Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thời gian tới, các đại biểu nhấn mạnh cần có những giải pháp từ sớm, từ xa, nâng cao nội lực để “tăng tốc nhiều hơn nữa và ổn định hơn”.

Ưu tiên đầu tư R&D ít nhất bằng 1,5% GDP

Theo đại biểu Trần Hoàng Ngân, Đoàn đại biểu Quốc hội TP HCM, để kinh tế phát triển nhanh và bền vững, bên cạnh việc tận dụng vị thế, uy tín quốc tế đã có, triển khai Nghị quyết 59 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế, cần ưu tiên việc phát triển dựa trên tiềm năng, lợi thế, vị trí địa chính trị của quốc gia; tập trung ưu tiên phát triển kinh tế biển, logistic, nông nghiệp, dịch vụ, y tế, giáo dục chất lượng cao.

Cùng với đó, đại biểu đề nghị Chính phủ tăng đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D) lên ít nhất 1,5% GDP.

"Cần khuyến khích doanh nghiệp trích quỹ khoa học, công nghệ và miễn thuế cho doanh nghiệp nghiên cứu ứng dụng; kiên trì thực hiện liên tục ba đột phá chiến lược, đặc biệt quan tâm đến thể chế của các đô thị, các đầu tàu động lực phát triển", Đại biểu nhấn mạnh.

Các đại biểu cho rằng, Chính phủ cần tiếp tục rà soát toàn bộ hệ thống văn bản luật và dưới luật; cắt giảm triệt để thủ tục rườm rà để tạo thủ tục hành chính thông thoáng. Cùng với đó, hoàn thiện thể chế để bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung, kết hợp với kỷ luật, kỷ cương hành chính nghiêm minh.

Cần chú trọng chuyển từ thu hút đầu tư nước ngoài bằng số lượng sang chất lượng, có chính sách chọn lọc, ưu tiên dự án có cam kết chuyển giao công nghệ, sử dụng nhân lực Việt Nam và liên kết với doanh nghiệp nội địa.

Bên cạnh đó, tiếp tục có cơ chế, chính sách để đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, gắn với chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Từ đó, thúc đẩy chuyển đổi số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi năng lượng công bằng.

Có thêm chính sách phát triển kinh tế tư nhân

Đại biểu Lã Thanh Tân, đoàn ĐBQH thành phố Hải Phòng thì đề nghị Chính phủ cần tiếp tục hiện thực hóa mục tiêu xây dựng kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng, đạt mục tiêu đến năm 2030 có 2 triệu doanh nghiệp tư nhân hoạt động trong nền kinh tế và đóng góp khoảng 55-58% GDP, khoảng 35-40% tổng thu ngân sách nhà nước.

Đại biểu đề nghị thứ nhất, Chính phủ cần sớm sửa đổi Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa theo hướng mở rộng phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng như hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp tham gia liên kết ngành, chuỗi giá trị... Về nội dung hỗ trợ thì ưu tiên về chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, phát triển bền vững, xanh hóa sản xuất...

Tiếp tục rà soát để đề xuất bãi bỏ điều kiện kinh doanh không còn cần thiết; nghiên cứu cơ chế, chính sách tạo đột phá về cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, không chỉ là những chính sách ưu đãi ban đầu mà cần hướng tới khuyến khích doanh nghiệp lớn, có nội lực mạnh; với những doanh nghiệp này, thay vì cơ chế hỗ trợ trước đầu tư thì chuyển sang cơ chế thưởng sau đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển bình đẳng với các khu vực kinh tế.

Thứ hai, đẩy mạnh phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia, có sự kết nối doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp FDI với các trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D), trường đại học, viện nghiên cứu, quỹ đầu tư mạo hiểm.

Thúc đẩy “nội địa hóa” thông qua liên kết giữa FDI và doanh nghiệp nội địa (hướng tới áp dụng tỷ lệ nội địa hóa bắt buộc trong một số lĩnh vực chiến lược); hỗ trợ doanh nghiệp nội địa nâng cao năng lực để đáp ứng tiêu chuẩn tham gia vào chuỗi cung ứng FDI.

Thứ ba, xây dựng các chương trình liên kết chuỗi cung ứng giữa FDI và doanh nghiệp nội địa, đặc biệt trong các ngành công nghiệp hỗ trợ, chế tạo, công nghệ cao; có cơ chế khuyến khích các doanh nghiệp FDI chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực, hỗ trợ nâng cao năng lực cho doanh nghiệp Việt Nam.

Theo đại biểu, cần xây dựng Trung tâm liên kết, tư vấn hỗ trợ doanh nghiệp nội địa tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, trung tâm xúc tiến công nghiệp hỗ trợ, trung tâm liên kết doanh nghiệp FDI – doanh nghiệp nội địa tại các khu công nghiệp, khu kinh tế. Có chính sách ưu đãi đầu tư cho FDI có cam kết liên kết, chuyển giao công nghệ, sử dụng sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp Việt Nam.

Thứ tư, có cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động các hiệp hội ngành nghề, hiệp hội doanh nghiệp. Xây dựng các chuỗi liên kết doanh nghiệp theo cụm ngành, chuỗi giá trị: khuyến khích các doanh nghiệp lớn dẫn dắt chuỗi cung ứng nội địa, kết nối với các doanh nghiệp vừa, nhỏ và hộ kinh doanh cá thể. Hỗ trợ phát triển các cụm liên kết ngành trong các lĩnh vực như: công nghiệp hỗ trợ, chế biến nông sản, công nghệ thông tin, công nghiệp sáng tạo…

Thứ năm, có cơ chế để kết nối các doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân với nhau; khu vực kinh tế tư nhân với khu vực nhà nước và với khu vực FDI; cơ chế xây dựng hệ sinh thái liên kết ba nhà: doanh nghiệp tư nhân - Nhà nước – FDI để doanh nghiệp “không bơi một mình mà bơi theo đàn”; giảm sự phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu, tăng nội địa hóa, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển giao công nghệ, tăng sức cạnh tranh và khả năng tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, đại biểu Tân cho hay.