"Lằn ranh giữa phục hồi và bất ổn". (Ảnh minh hoạ: X.N).
Phục hồi chưa đồng đều, lãi suất dài hạn tiềm ẩn rủi ro
Sau cú sụt bất ngờ trong tháng 4, nền kinh tế Việt Nam bước sang tháng 5 với nhiều chỉ số cho thấy tín hiệu hồi phục. Chỉ số PMI tăng lên 49,8 điểm, tiệm cận ngưỡng mở rộng sản xuất, trong khi chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tiếp tục tăng.
Tuy vậy, theo ông Trần Ngọc Báu Tổng giám đốc WiGroup, mức tăng IIP chỉ khoảng 9%, thấp hơn ngưỡng 11–12% cần thiết để GDP đạt mức tăng trưởng kỳ vọng 7,5–8%. Điều này cho thấy nền kinh tế vẫn đang hồi phục dưới sức và chưa thực sự bền vững.
Tiêu dùng nội địa cũng tăng trưởng trở lại, với doanh thu bán lẻ và dịch vụ tăng khoảng 9–10%, chủ yếu nhờ du lịch và ăn uống. Tuy nhiên, lượng khách quốc tế chỉ tăng khoảng 10%, thấp hơn mức phục hồi thông thường trước đây (20–25%). Diễn biến này khiến nhiều chuyên gia thận trọng khi đánh giá tính ổn định và lan tỏa của cầu tiêu dùng trong giai đoạn hiện tại.
Về thanh khoản, hệ thống ngân hàng vẫn ổn định và Ngân hàng Nhà nước còn dư địa điều hành lãi suất ngắn hạn thông qua các công cụ nghiệp vụ. Tuy nhiên, ông Báu lưu ý áp lực tỷ giá đang hiện hữu khi dòng vốn nội tệ có xu hướng dịch chuyển ra nước ngoài. Trong bối cảnh đó, lãi suất trung – dài hạn có thể đi ngang hoặc nhích lên trong thời gian tới, đặc biệt khi nhu cầu vốn cho các dự án đầu tư ngày càng lớn.
Ông Trần Ngọc Báu (giữa) và ông Nguyễn Hoàng Linh (phải) tại Data Talk ngày 11/6.
Chia sẻ cùng quan điểm, ông Nguyễn Hoàng Linh, Giám đốc Nghiên cứu VCBF, cho rằng mục tiêu tăng trưởng GDP 8% là rất thách thức. Nếu đạt được mức 7% đã là một kết quả tích cực trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất định.
Động lực tăng trưởng hiện nay chủ yếu đến từ khu vực đầu tư, đặc biệt là đầu tư tư nhân – chiếm khoảng 60% tổng vốn đầu tư toàn xã hội. Bất động sản vẫn là lĩnh vực chủ lực nhưng đang thiếu cân đối cung – cầu, khi nhà ở trung cấp chưa được phát triển tương xứng với nhu cầu.
Tín hiệu tích cực đến từ việc các doanh nghiệp tư nhân tham gia ngày càng nhiều vào các dự án hạ tầng như năng lượng tái tạo, cao tốc Bắc – Nam… Tuy nhiên, rào cản lớn hiện nay là thiếu hụt nguồn vốn trung – dài hạn. Phần lớn tiền gửi hiện nay có kỳ hạn dưới 12 tháng, trong khi các dự án đầu tư yêu cầu nguồn vốn kéo dài từ 3–5 năm. Để đáp ứng, các doanh nghiệp phải phát hành trái phiếu, đẩy lãi suất dài hạn lên cao hơn, tạo áp lực nhất định cho hệ thống tài chính.
Trong bối cảnh đó, ông Linh nhấn mạnh nếu Việt Nam được nâng xếp hạng tín nhiệm lên mức "investment grade", chi phí huy động vốn sẽ giảm đáng kể, tạo điều kiện thu hút thêm dòng vốn quốc tế vào các kênh như trái phiếu chính phủ, cổ phiếu và các dự án hạ tầng chiến lược.
Cơ hội đầu tư gắn với đầu tư công và doanh nghiệp có nền tảng
Dù thị trường chứng khoán đã có nhịp tăng đáng kể từ đầu năm, ông Trần Ngọc Báu cho rằng động lực tăng trưởng chủ yếu đến từ kỳ vọng và dòng tiền tập trung vào một số nhóm ngành dẫn dắt như ngân hàng, vật liệu xây dựng. Khi các yếu tố vĩ mô chưa tạo nền tảng vững chắc, thị trường sẽ bước vào giai đoạn phân hóa rõ nét hơn.
Ông Linh cũng nhận định giai đoạn hiện tại không còn phù hợp với chiến lược đầu tư đại trà.
Cơ hội nên tập trung vào những cổ phiếu gắn với đầu tư công – như xây dựng, vật liệu, hạ tầng – hoặc các doanh nghiệp ngân hàng có khả năng tận dụng tốt làn sóng tín dụng. Tuy nhiên, ông lưu ý nhà đầu tư cần theo dõi sát tình hình chất lượng tài sản, đặc biệt là nợ xấu và mức độ trích lập dự phòng tại các ngân hàng, trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng chưa đồng đều và rủi ro tín dụng có dấu hiệu nhích lên.
Cả hai chuyên gia đều nhấn mạnh rằng chiến lược đầu tư giai đoạn này cần dựa trên phân tích nội tại doanh nghiệp và bối cảnh chính sách, thay vì chỉ bám theo sóng thị trường. Cổ phiếu thuộc các doanh nghiệp có nền tảng tài chính vững, được hưởng lợi từ chính sách vĩ mô, có khả năng mở rộng trong các lĩnh vực ưu tiên như hạ tầng và năng lượng, sẽ là những lựa chọn cần quan tâm.
Trong một thị trường đang phục hồi nhưng phân hóa, sự chọn lọc và kiên nhẫn sẽ là yếu tố quyết định thành bại của nhà đầu tư. Khi tăng trưởng kinh tế chưa vững và mặt bằng lãi suất dài hạn còn nhiều biến số, “mua gì cũng thắng” sẽ không còn là lựa chọn an toàn. Nhà đầu tư cần tỉnh táo nhận diện cơ hội, đồng thời đánh giá rủi ro một cách kỹ lưỡng hơn bao giờ hết.
