Theo bác sĩ Hà Hải Nam, Phó trưởng khoa Ngoại bụng 1, Bệnh viện K, năm 2020 ghi nhận hơn 182.000 ca ung thư mới, trong đó ung thư gan chiếm đến 14,5%, tương đương khoảng 26.000 ca. Hơn 25.000 người tử vong mỗi năm vì căn bệnh này.
Điều đáng lo ngại là phần lớn bệnh nhân chỉ phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn muộn, lúc đó thời gian sống thêm trung bình chỉ từ 3 đến 6 tháng. Nguyên nhân chính xác gây ung thư gan vẫn chưa được xác định rõ, nhưng các yếu tố nguy cơ phổ biến gồm: nhiễm virus viêm gan B, C, xơ gan, gan nhiễm mỡ , béo phì, uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá, ăn thực phẩm mốc chứa aflatoxin và tiếp xúc môi trường độc hại. Nam giới có nguy cơ mắc cao hơn nữ giới.
Vàng da là biểu hiện phổ biến do chức năng gan suy giảm. (Ảnh minh hoạ: AI)
Ung thư gan được xếp vào nhóm ung thư khó phát hiện sớm vì triệu chứng giai đoạn đầu thường không rõ ràng, dễ bị nhầm với các bệnh lý thông thường. Tuy nhiên, theo bác sĩ Nam, có thể nhận diện bệnh qua một số dấu hiệu cảnh báo sớm như:
Vàng da, ngứa da: Đây là biểu hiện phổ biến do chức năng gan suy giảm, khiến lượng sắc tố mật bilirubin trong máu tăng cao. Khi bilirubin tích tụ dưới da, người bệnh có thể bị ngứa dữ dội, kéo dài.
Sụt cân không rõ lý do: Sụt cân nhanh dù không ăn kiêng hoặc vận động nhiều là dấu hiệu bất thường. Ung thư gan ảnh hưởng đến khả năng chuyển hóa và hấp thu dinh dưỡng, khiến cơ thể gầy yếu nhanh chóng.
Đau tức âm ỉ dưới sườn phải: Người bệnh có thể cảm thấy khó chịu ở vùng gan, thậm chí sờ thấy gan to. Kèm theo đó, nước tiểu chuyển màu sẫm, do bilirubin được thải qua đường tiểu thay vì đường tiêu hóa.
Chán ăn, buồn nôn: Gan tổn thương ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, khiến người bệnh dễ đầy bụng, chán ăn, đặc biệt là các món nhiều dầu mỡ.
Mệt mỏi kéo dài: Cơ thể thường xuyên uể oải, mất sức dù không làm việc nặng – dấu hiệu cho thấy gan đang hoạt động kém hiệu quả.
Giai đoạn muộn, triệu chứng rõ ràng hơn
Khi bước vào giai đoạn tiến triển, các triệu chứng trở nên nghiêm trọng và dễ nhận thấy hơn: bụng trướng to, đau tức vùng gan liên tục, sút cân 5–6 kg mỗi tháng, vàng da, vàng mắt, phân nhạt màu, buồn nôn kéo dài, thậm chí khó thở. Lúc này, việc điều trị trở nên khó khăn, chi phí cao, hiệu quả thấp và tiên lượng sống kém.
Theo các chuyên gia, phương pháp tốt nhất để phòng tránh và phát hiện sớm ung thư gan là khám sức khỏe định kỳ. Người bình thường nên siêu âm gan 6 tháng/lần. Với người có nguy cơ cao như viêm gan B, C, xơ gan, nghiện rượu… cần tầm soát 3 tháng/lần, ngay cả khi chưa có triệu chứng.
