Theo ghi nhận của PV Thanh Niên sáng 5.9, tại trụ sở Công an P.Long Bình (Q.9 cũ, TP.HCM), nhiều phụ huynh mang theo giấy khai sinh để làm thủ tục nhập khẩu cho con. Tuy nhiên, đa số các trường hợp đều trễ hạn đăng ký thường trú trên 60 ngày kể từ ngày khai sinh nên bị lập biên bản xử phạt hành chính.
Không biết phải nhập khẩu cho con
Trong buổi sáng, chị N.T.H (30 tuổi, ngụ P.Long Bình) cho biết khi đọc các thông tin về trễ hạn đăng ký thường trú thì mới hay con mình chưa nhập hộ khẩu chung của ba mẹ. "Bé sinh ngày 18.4.2025, nay đã tháng 9 nên tính ra bị trễ rồi. Tôi đọc tin trên mạng thấy nhiều người cũng bị phạt do trễ hạn đăng ký thường trú cho con nên vội đến công an phường kiểm tra. Cán bộ công an hướng dẫn rất kỹ, giờ tôi chờ quyết định xử phạt rồi đi ngân hàng đóng phạt, sau đó mới có thể hoàn tất thủ tục nhập khẩu cho bé", chị H. chia sẻ.
Chị H. nói thêm, trước đây chị không biết sau khi nhận giấy khai sinh thì phải làm thủ tục đăng ký thường trú cho con. "Giờ biết đã trễ, tôi chấp hành đóng phạt. Cán bộ công an hướng dẫn đóng phạt tại Ngân hàng Agribank, lấy biên lai về nộp cho công an khu vực. Sau đó mới làm thường trú cho con vào chung với ba mẹ, như vậy mất thêm vài ngày nữa", chị H. cho biết.
Tương tự, anh Lê Viết Tiến (30 tuổi, ở P.Long Bình) cho hay anh cũng vừa biết con mình chưa nhập hộ khẩu chung của ba mẹ, chưa có dữ liệu trên VNeID. Bé nhà anh sinh tháng 5.2025, đến nay đã quá hạn hơn 3 tháng.
Anh Đinh Trung Hiếu (P.Long Bình, TP.HCM) đi làm lại thủ tục đăng ký thường trú cho con
ẢNH: LÊ CẦM
Mặt khác, ngoài những trường hợp chậm do không nắm rõ quy định, có phụ huynh cho biết đã nộp hồ sơ đầy đủ trên cổng dịch vụ công nhưng dữ liệu chưa cập nhật, dẫn đến khi kiểm tra lại thì con chưa có tên trong hộ khẩu điện tử. Anh Đinh Trung Hiếu (30 tuổi, P.Long Bình) kể: "Bé sinh cuối tháng 5.2025, tôi nộp hồ sơ liên thông điện tử nhóm thủ tục khai sinh - thường trú - bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi trên cổng dịch vụ công từ ngày 11.6.2025. Đến ngày trả kết quả, tôi nhận giấy khai sinh và thẻ bảo hiểm y tế nhưng phần thường trú chưa có". Mới đây, anh Hiếu tiếp tục kiểm tra trên VNeID thì vẫn không thấy tên con mình.
"Lên UBND P.Long Bình hỏi, cán bộ bảo có thể dữ liệu bị lỗi, hướng dẫn qua Công an P.Long Bình hỏi. Khi gặp công an khu vực, các anh yêu cầu nộp lại hồ sơ, chụp lại giấy tờ đã nộp để xem xét", anh Hiếu nói và lo lắng: "Tôi không biết có bị phạt không. Nếu phải phạt thì thật oan vì tôi đã làm đúng hạn, có giấy tờ chứng minh".
Theo cán bộ Công an P.Long Bình, những ngày qua có nhiều phụ huynh đến làm thủ tục thường trú cho con mới phát hiện đã quá hạn. Quy định rõ ràng đã có trước đó, nhưng nhiều phụ huynh không biết. "Người dân sẽ ký biên bản vi phạm, chờ quyết định xử phạt, sau đó ra ngân hàng nộp phạt. Có biên lai nộp phạt mới tiếp tục đăng ký thường trú cho con trên cổng dịch vụ công", cán bộ này thông tin.
Một cán bộ Công an P.Bình Tân (Q.Bình Tân cũ, TP.HCM) cho biết thêm công dân mới được sinh ra, cha mẹ đăng ký khai sinh cho con trễ thì không bị phạt nhưng trong vòng 60 ngày kể từ khi có giấy khai sinh nếu không đến công an phường để làm thủ tục nhập dữ liệu sẽ vi phạm về luật Cư trú, không khai báo thường trú thì sẽ bị phạt hành chính.
Đối với trường hợp cha mẹ thường trú ở quê nhưng sinh con tại TP.HCM, cán bộ tư pháp ở UBND P.Bình Tân cho biết vẫn có thể đăng ký khai sinh cho con tại địa phương nếu còn thời hạn tạm trú nhưng cha mẹ phải đăng ký thường trú cho bé theo cha mẹ, cách thực hiện trực tiếp hoặc trực tuyến.
Theo đại diện Phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (PC06 - Công an TP.HCM), Chính phủ đã ban hành Nghị định số 63 ngày 10.6.2024 quy định thực hiện liên thông điện tử đối với nhóm thủ tục hành chính: đăng ký khai sinh, đăng ký thường trú, cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ dưới 6 tuổi. Khi hồ sơ hợp lệ sẽ được liên thông xử lý, người dân không cần đi nhiều nơi như trước đây.
Theo PC06, hồ sơ gồm tờ khai điện tử, dữ liệu điện tử có ký số của giấy chứng sinh được liên thông từ cơ sở khám bệnh, chữa bệnh với phần mềm dịch vụ công liên thông. Trường hợp không có giấy chứng sinh thì đính kèm các thành phần hồ sơ thay thế theo quy định pháp luật về hộ tịch. Trường hợp đăng ký thường trú cho trẻ em khác nơi thường trú của cha, mẹ (nếu được cha, mẹ đồng ý) thì đính kèm các thành phần hồ sơ theo quy định pháp luật về cư trú. Lưu ý, nếu hồ sơ trên là bản giấy thì phải thực hiện số hóa theo quy định tại Nghị định số 107 năm 2021 của Chính phủ.
Một phần nội dung trong biên bản ghi nhận vi phạm không thực hiện đúng quy định về đăng ký thường trú cho con
ẢNH: LÊ CẦM
Người yêu cầu truy cập trang dichvucong.gov.vn hoặc trên ứng dụng VNeID và lựa chọn mục "Dịch vụ công liên thông khai sinh, khai tử" để thực hiện nộp hồ sơ trực tuyến và lệ phí theo quy định. Thời hạn giải quyết không quá 3 ngày làm việc kể từ khi các cơ quan có thẩm quyền nhận đầy đủ hồ sơ theo quy định, trường hợp phải xác minh thì không quá 5 ngày làm việc.
Theo PC06, việc đồng bộ hồ sơ giữa các hệ thống được thực hiện chậm nhất không quá 10 phút ngay sau khi giải quyết xong thủ tục. Cơ quan tiếp nhận thông tin, hồ sơ phải phản hồi trạng thái tiếp nhận trong thời gian không quá 2 giờ làm việc.
"Tuy nhiên, vẫn có trường hợp dữ liệu chưa cập nhật đầy đủ, hoặc lỗi thì cha mẹ cần kiểm tra quá trình xử lý hồ sơ, kiểm tra tài khoản VNeID để đảm bảo quyền lợi của con", đại diện PC06 cho biết.
Sớm đăng ký thường trú cho con để tránh bị phạt
Trả lời PV Thanh Niên, luật sư Nguyễn Thành Công (Giám đốc Công ty Đông Phương Luật, thuộc Đoàn luật sư TP.HCM) phân tích việc con sinh ra phải khai sinh và đăng ký thường trú đã được quy định bằng pháp luật từ rất lâu. Mới nhất là trong luật Cư trú 2020, cụ thể bằng hướng dẫn tại khoản 2 điều 7 Nghị định 154 năm 2024, trong thời hạn tối đa 60 ngày, kể từ ngày người chưa thành niên được đăng ký khai sinh thì cha hoặc mẹ hoặc chủ hộ hoặc người giám hộ có trách nhiệm thực hiện thủ tục đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú, khai báo thông tin về cư trú cho người chưa thành niên.
"Vượt quá thời hạn này mà không đăng ký thường trú, tạm trú sẽ bị xử lý vi phạm hành chính và phải nộp phạt theo quy định tại điểm a khoản 1 điều 9 Nghị định 144 năm 2021: Phạt tiền từ 500.000 - 1 triệu đồng đối với một trong những hành vi không thực hiện đúng quy định về đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú, xóa đăng ký thường trú, xóa đăng ký tạm trú, tách hộ hoặc điều chỉnh thông tin về cư trú trong Cơ sở dữ liệu về cư trú", luật sư Công cho biết.
Theo luật sư Công, quy định pháp luật đã rõ ràng, xuyên suốt và thống nhất theo thời gian trong việc đăng ký khai sinh, đăng ký cư trú của trẻ mới sinh. Đây là những vấn đề mà mọi người cần biết, nhất là các cha mẹ trẻ vì khi con sinh ra thì đồng nghĩa với việc phát sinh các nghĩa vụ, trách nhiệm của cả gia đình lẫn xã hội với đối tượng này. Cơ sở dữ liệu về dân cư vừa là hoạt động của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền và cũng là nguồn dữ liệu rất quan trọng để quản lý xã hội từ an sinh xã hội đến sự phát triển của trẻ qua việc hưởng bảo hiểm, học hành... nên việc đăng ký khai sinh, đăng ký cư trú là việc đặc biệt quan trọng. Từ đó, việc đăng ký khai sinh, cư trú không chỉ là thủ tục pháp lý mà còn gắn liền với quyền lợi thiết yếu của trẻ như bảo hiểm y tế, học hành, an sinh xã hội.
Ngoài ra, theo luật sư Nguyễn Thành Công, một số trường hợp thực hiện đăng ký cư trú sau khi đã đăng ký khai sinh qua cổng dịch vụ công nhưng sau đó kiểm tra trên VNeID lại chưa được cập nhật thường trú thì sẽ không bị phạt theo quy định của Nghị định 144, bởi đây không phải là lỗi của người đăng ký. "Cơ sở dữ liệu dân cư hiện đang trong giai đoạn chuyển đổi, khối lượng lớn, nên trục trặc là bình thường. Vậy nên xử phạt phải có lý, có tình, tránh gây thiệt thòi cho người dân", luật sư Công nhấn mạnh.
