Ít ai ngờ rằng, "Hiệp Tigana" - biệt danh ông có từ thời sinh viên ở khoa Địa lý - địa chất (Đại học Tổng hợp Hà Nội) - nay lại đem tinh thần bóng đá "rê bóng, phối hợp, kiên nhẫn và ban chuyền đúng lúc" ấy áp dụng vào công việc ngoại giao.
Câu chuyện về bóng đá giữa phóng viên và đại sứ chỉ là một một phần trong một điều lớn hơn, như chính đại sứ chia sẻ, thì con người mới là "chìa khóa mềm" để gắn kết Việt Nam - Qatar. Không chỉ là các con số về LNG (khí thiên nhiên hóa lỏng) hay FDI (đầu tư nước ngoài), mà là 600 lao động và sinh viên, nhiều buổi giao lưu văn hóa đã và đang âm thầm tạo nên nhịp cầu hữu nghị.
Đại sứ Nguyễn Huy Hiệp (áo quần màu sẫm) đứng cạnh ông Farhad Al Sheikh, Chủ tịch Câu lạc bộ bóng đá các đại sứ tại Doha (mặc trang phục truyền thống màu trắng của nguời Ả Rập vùng Vịnh, đứng ở giữa) cùng một số đại sứ khác tại Doha, Qatar, sau buổi tập bóng đá chiều thứ sáu hằng tuần tại Aspire Zone (Trung tâm thể thao Khát vọng)
ẢNH: NGUYỄN QUỐC
* Được biết, hiện có khoảng 600 lao động Việt Nam làm việc tại Qatar, chủ yếu trong lĩnh vực xây dựng và năng lượng. Với xu hướng Qatar mở rộng tuyển dụng lao động sang lĩnh vực y tế, giáo dục và dịch vụ, đại sứ có biện pháp gì để nâng cao số lượng, chất lượng, uy tín của lao động Việt Nam làm việc tại Qatar vừa đảm bảo quyền lợi của người lao động Việt Nam vừa đáp ứng nhu cầu thị trường?
Đại sứ Nguyễn Huy Hiệp: Đúng như anh nói, hiện nay có khoảng 600 người Việt Nam đang sinh sống, làm việc, học tập tại Qatar. Phần lớn lao động của ta làm việc tại các công ty đang triển khai các dự án xây dựng công trình cấu kiện thép và các dự án năng lượng của Tập đoàn Qatar Energy.
Qatar có dân số ước tính khoảng 3 triệu người, người bản địa chiếm khoảng 11% dân số, người nước ngoài 89%, trong đó phần lớn lực lượng lao động đến từ các nước Nam Á như Ấn Độ, Pakistan, Nepal, Bangladesh và một số nước Đông Nam Á như Philippines, Indonesia, Malaysia…
Tháng 1.2008, Việt Nam và Qatar đã ký kết hiệp định về hợp tác lao động, mở đường cho việc đưa khoảng 10.000 lao động Việt Nam sang làm việc tại Qatar trong giai đoạn Qatar có như cầu lớn về lao động cho các dự án xây dựng phục vụ World Cup 2022. Phần lớn lao động làm việc tại các dự án này đã về nước.
Đại sứ Nguyễn Huy Hiệp cùng cán bộ, nhân viên Đại sứ quán và đại diện cộng đồng người Việt Nam ở Qatar chụp ảnh lưu niệm tại lễ kỷ niệm lần thứ 79 Quốc khánh Việt Nam 2.9, ngày 17.9.2024 tại khách sạn Sheraton, Doha, Qatar
ẢNH: NGUYỄN QUỐC
Trong bối cảnh hiện nay và để phù hợp với tình hình thực tế, chúng ta cần thúc đẩy đàm phán, ký kết thỏa thuận mới về hợp tác giữa hai nước về lao động, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực; hợp tác với các cơ sở đào tạo tại Qatar, phối hợp xây dựng các chương trình đào tạo, nâng cao chất lượng lao động Việt Nam đáp ứng nhu cầu của thị trường Qatar, trong đó tập trung và định hướng cung cấp nhân lực lành nghề và chất lượng cao cho Qattar trong các lĩnh vực năng lượng, xây dựng, dịch vụ, y tế…
Song song với nỗ lực thu hút thêm lao động ta làm việc tại Qatar, Đại sứ quán sẽ tiếp tục chú trọng tuyên truyền về quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động Việt Nam tại Qatar.
Từ đó, để họ hiểu rõ về các quy định và luật pháp sở tại, hỗ trợ kịp thời giải quyết vấn đề pháp lý cho người lao động Việt Nam khi gặp khó khăn tại Qatar, phối hợp với các bên liên quan đảm bảo điều kiện làm việc tốt cho người lao động Việt Nam, bao gồm vấn đề nhà ở, bảo hiểm y tế và an toàn lao động, tổ chức các hoạt động văn hóa kết nối người lao động Việt Nam tại Qatar và giới thiệu văn hóa Việt Nam, qua đó nâng cao uy tín và hình ảnh của người lao động Việt Nam trong cộng đồng sở tại.
* Theo thông tin từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, thì Việt Nam và Qatar đang trao đổi về khả năng mở rộng quy mô học bổng dành cho sinh viên Việt Nam, dự kiến sẽ nâng lên mức cao hơn hiện nay cho gia đoạn 2026 - 2030. Đại sứ đánh giá thế nào về thông tin trên?
Đại sứ Nguyễn Huy Hiệp: Tôi cho rằng, hợp tác trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo và nghiên cứu khoa học giữa Việt Nam và Qatar có tiềm năng phát triển rất lớn.
Trong thời gian tới, chúng ta có thể hình dung một số hướng đi:
Phát triển hợp tác giáo dục thông qua việc trao đổi sinh viên, giảng viên và nghiên cứu viên giữa các trường đại học và cơ sở giáo dục của hai nước, trong đó hướng tới mở rộng học bổng cho sinh viên Việt Nam học tiếng Ả rập và tăng cường học bổng đại học, sau đại học tại các cơ sở giáo dục uy tín khác của Qatar (Qatar University, Hamad bin Khalifa University, Doha Institute), trong các lĩnh vực như công nghệ máy tính, trí tuệ nhân tạo, nghiên cứu môi trường...
Thúc đẩy liên kết nghiên cứu khoa học, hình thành các nhóm nghiên cứu chung trong các lĩnh vực có thế mạnh và nhu cầu chung như năng lượng tái tạo, phát triển bền vững, chuyển đổi số.
Khuyến khích kết nối trực tiếp giữa các cơ sở đào tạo và viện nghiên cứu, để từ đó xây dựng các dự án hợp tác song phương cụ thể, vừa phục vụ lợi ích quốc gia vừa góp phần đóng góp cho khu vực.
* Ngoại giao văn hóa đang là một kênh quan trọng trong giao lưu và hợp tác quốc tế. Đại sứ có thể chia sẻ về những sáng kiến cụ thể?
Đại sứ Nguyễn Huy Hiệp: Ngoại giao văn hóa là một trong những trụ cột quan trọng của ngoại giao Việt Nam. Qatar là một quốc gia vùng Vịnh thuộc khu vực Trung Đông, nơi có rất nhiều cộng đồng người nước ngoài như đã nhắc ở trên.
Với đặc thù địa bàn như vậy, Đại sứ quán chúng tôi đã phối hợp với nhiều tổ chức văn hóa uy tín tại Qatar như Trung tâm văn hóa Katara, Bait Al Sulaiti (Nhà văn hóa Cộng đồng), Thư viện quốc gia Qatar trong việc tổ chức các hoạt động văn hóa Việt Nam và nhận được sự ủng hộ, tham gia tích cực từ bạn bè quốc tế.
Trong giai đoạn tới, Đại sứ quán dự kiến triển khai một số hoạt động cụ thể:
Triển lãm tranh "Hồn Việt" vào tháng 9.2025 tại Trung tâm văn hóa Katara nhằm giới thiệu nét đẹp văn hóa - nghệ thuật Việt Nam đến công chúng Qatar.
Chiếu phim về cuộc đời Chủ tịch Hồ Chí Minh và các phim về Việt Nam tại Qatar trong năm 2026, nhằm quảng bá điện ảnh Việt Nam và mang đến cho khán giả những góc nhìn đa chiều về đất nước, vĩ nhân và con người Việt Nam.
Tổ chức các sự kiện giao lưu văn hóa, ẩm thực, nghệ thuật biểu diễn và thể thao để tăng cường hiểu biết và gắn kết giữa người dân hai nước, trong đó hướng tới các sự kiện văn hóa chung quy mô lớn giữa hai nước như là Năm văn hóa Việt Nam tại Qatar (do Qatar Museums tổ chức gồm chuỗi các sự kiện để tôn vinh di sản văn hóa của một nước được Qatar lựa chọn quảng bá trong năm).
Đại sứ quán đặc biệt coi trọng hợp tác với các cơ quan thông tấn, báo chí sở tại và tận dụng mạng xã hội - nhằm góp phần tích cực và hiệu quả vào tuyên truyền quảng bá thành tựu và tiềm năng của Việt Nam từ kinh tế, đầu tư đến văn hóa, du lịch và phát triển con người...
* Theo thông tin riêng của tôi, đại sứ thời sinh viên từng khoác áo đội tuyển bóng đá khoa Địa lý - địa chất (Đại học Tổng hợp Hà Nội), và khá nổi tiếng với biệt danh Hiệp "Tigana" (Jean Tigana là tiền vệ huyền thoại của bóng đá Pháp vô địch EURO 1984, cùng thế hệ với danh thủ Michel Platini) cả trên sân 11 người và sân "tôm" xi măng Đại học Tổng hợp Hà Nội. Liệu phong cách chơi bóng thời sinh viên những năm cuối thập niên 1980 "phối hợp, kiên nhẫn, ban chuyền đúng lúc" có ảnh hưởng gì tới triết lý của ông trong công việc hiện tại trong những lĩnh vực ngoại giao, thúc đẩy hợp tác, tạo bước tiến trong quan hệ Việt Nam - Qatar không?
Đại sứ Nguyễn Huy Hiệp: Cảm ơn câu hỏi rất thú vị của anh. Là một người yêu thích bóng đá, nói đúng hơn là đam mê bóng đá, chơi bóng đá amateur từ thời học cấp 1, thì đến nay, tôi cảm thấy thật may mắn khi hiện vẫn đủ sức khỏe để được đồng hành với bóng đá cùng Câu lạc bộ bóng đá các đại sứ tại Doha (Doha Ambassadors Football Club), một câu lạc bộ bóng đá có đầy đủ đại diện của các màu da và các châu lục trên thế giới.
Bóng đá là một nhịp cầu kết nối quan hệ, đem lại niềm vui và hơn thế nữa là sự hiểu biết, tình hữu nghị, tình đoàn kết và gắn bó trong ngoại giao đoàn tại Qatar.
Là một đại sứ, tôi nhận thấy phong cách chơi bóng "phối hợp, kiên nhẫn, ban chuyền đúng lúc" có tác động nhất định đến triết lý hành động của mình trong công tác ngoại giao tại địa bàn.
Làm công tác ngoại giao, ít nhiều cũng có gì đó khá "tương đồng" với chơi bóng đá, phải chủ động, tích cực, sáng tạo, chuẩn bị tốt, tìm hiểu, nắm chắc tình hình và đối tác, phát huy vai trò, thế mạnh của từng bộ phận, coi trọng sự phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ, nhịp nhàng, hỗ trợ lẫn nhau giữa các bộ phận, kiên trì mục tiêu, linh hoạt "chiến thuật" trong quá trình triển khai công việc.
Trong bóng đá, tạo cơ hội là điều quan trọng để ghi bàn. Trong công tác ngoại giao, tôi cùng tập thể cán bộ, nhân viên cơ quan đại diện thường xuyên trao đổi, thảo luận tìm kiếm cơ hội để thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước, như tổ chức các sự kiện, giao lưu văn hóa, thể thao…
Bóng đá là môn thể thao có tính đồng đội cao. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa các cầu thủ, giữa các tuyến là rất quan trọng, quyết định đến kết quả thi đấu.
Trong công tác ngoại giao, tôi nhận thấy rằng kỹ năng và tinh thần làm việc nhóm là điều quan trọng để đạt được mục tiêu chung. Tôi luôn phối hợp chặt chẽ với đồng nghiệp, các cơ quan hữu quan và các bên liên quan để thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước phát triển hơn toàn diện hơn, hiệu quả hơn.
Việc xây dựng quan hệ với đồng đội là điều quan trọng trong thể thao nói chung và bóng đá nói riêng. Trong công tác ngoại giao, tôi luôn chú trọng tạo dựng quan hệ tốt với các cơ quan, đối tác, doanh nghiệp sở tại và bạn bè quốc tế. Kiên trì là điều không thể thiếu trong nhiều công việc, trong đó có bóng đá và đặc biệt là công tác đối ngoại, nhất là những lúc gặp khó khăn, thách thức.
Trong bóng đá, sáng tạo trong chiến thuật là điều quan trọng để giành chiến thắng. Trong công tác ngoại giao, sự chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm là điều rất cần thiết để thúc đẩy hợp tác với các đối tác trong một thế giới đang trải qua nhiều biến động phức tạp và khó lường.
Thay lời kết, nhân dịp 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2.9, tôi gửi tới bà con, lưu học sinh, chuyên gia, người lao động Việt tại Qatar lời chúc mừng. Chúc mọi người bình an, thành công và luôn giữ ngọn lửa Việt trong tim.
* Cảm ơn Đại sứ Nguyễn Huy Hiệp về cuộc trò chuyện!
