Cựu nhân viên Google trở thành tỷ phú AI kín tiếng trẻ nhất nước Mỹ

Edwin Chen, 37 tuổi, từng làm việc tại Google, Facebook và Twitter trước khi rẽ hướng tự lập công ty Surge AI vào năm 2020. Khác với nhiều startup công nghệ bùng nổ nhờ vốn đầu tư mạo hiểm, Chen chọn cách “tự lực cánh sinh”, rót tiền tiết kiệm cá nhân tích lũy suốt một thập kỷ ở Big Tech để khởi nghiệp.

Chỉ sau chưa đầy 5 năm, Surge đã mang về 1,2 tỷ USD doanh thu năm 2024, phục vụ các khách hàng khổng lồ như Google, Meta, Microsoft, Anthropic hay Mistral. Công ty hiện được định giá khoảng 24 tỷ USD và đang đàm phán nâng lên 30 tỷ USD. Với 75% cổ phần, Chen sở hữu khối tài sản ước tính 18 tỷ USD, trở thành thành viên trẻ nhất trong danh sách 400 người giàu nhất nước Mỹ của Forbes.

Dù nổi bật trong giới AI, Chen vẫn là gương mặt ít được công chúng biết đến. Anh tự nhận mình ghét “cuộc chơi địa vị” ở Silicon Valley và tránh xa lối khởi nghiệp “làm giàu chớp nhoáng”.

Edwin Chen

Surge AI hoạt động thế nào và khác biệt ở điểm gì?

Khác với những hình thức gắn nhãn dữ liệu giá rẻ, Surge tập trung vào chất lượng. Chen thuê đội ngũ gồm giáo sư từ Stanford, Harvard, Princeton cùng hơn 1 triệu cộng tác viên toàn cầu. Họ không chỉ phân biệt ảnh “con mèo hay con chó” mà còn thử thách chatbot bằng những câu hỏi hóc búa, đánh giá phản hồi và đưa ra cách sửa chữa.

Theo Chen, chính nhờ “trí tuệ con người” mà các mô hình AI như Gemini của Google hay Claude của Anthropic đạt bước tiến rõ rệt. Ông khẳng định: “Nếu không có chúng tôi, AGI – trí tuệ nhân tạo tổng quát – sẽ khó mà thành hiện thực”.

Surge tính phí cao hơn hẳn đối thủ, nhưng khách hàng chấp nhận vì chất lượng. Một cựu nhà nghiên cứu của Google tiết lộ, Surge từng giúp Gemini “thoát khỏi tình trạng tồi tệ” chỉ sau một cuộc trao đổi đêm muộn với Chen.

Chen được xem là khác biệt trong giới công nghệ

Chen nổi bật bởi cách tiếp cận “phi truyền thống”. Anh tuyển dụng cả những ứng viên xuất thân ngoài ngành công nghệ, miễn là sáng tạo và hiểu ngôn ngữ, văn hóa. Khoảng 20% nhân sự Surge có nền tảng không liên quan trực tiếp đến AI.

Bản thân Chen cũng là người có đam mê ngôn ngữ và toán học từ nhỏ, từng mơ học 20 ngoại ngữ và mê mẩn những mô hình toán học trong tự nhiên. Thói quen làm việc của anh khác biệt: ngủ theo chu kỳ ngắn, đi bộ hàng chục nghìn bước mỗi ngày, và nhiều khi suy nghĩ sâu nhất vào lúc nửa đêm ở Quảng trường Thời Đại.

Anh cũng không mặn mà với IPO hay bán công ty. “Vì sao phải niêm yết? Các công ty đại chúng luôn bị ám ảnh bởi lợi ích ngắn hạn,” Chen chia sẻ. Với anh, điều quan trọng là niềm vui sáng tạo và đóng góp lâu dài cho ngành AI.

Surge đối diện thách thức gì trong tương lai?

Dù dẫn đầu thị trường dữ liệu gắn nhãn, Surge vẫn phải cạnh tranh gay gắt với Scale AI, Turing, Mercor hay Invisible AI. Một số khách hàng lớn đã rời đi, trong khi các đối thủ được hậu thuẫn vốn khổng lồ, sẵn sàng “đốt tiền” để giành thị phần.

Ngoài ra, Surge cũng vướng kiện tụng về việc phân loại sai nhân viên và trả lương chưa tương xứng. Xu hướng AI tự tạo dữ liệu “synthetic data” cũng đặt ra câu hỏi liệu vai trò của con người có còn cần thiết trong dài hạn.

Tuy vậy, Chen tin rằng kết hợp giữa người và máy vẫn là con đường tối ưu. Anh đặt mục tiêu vận hành Surge cho đến khi AGI thành hiện thực – một viễn cảnh mà anh dự đoán có thể mất 20 năm nữa.