Công ty kiểm toán trong vụ án Sài Gòn Đại Ninh kinh doanh có gì "đặc biệt"?

Kết luận điều tra mới ban hành của Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an nêu rõ, để được xem xét gia hạn dự án Đại Ninh, đại gia Nguyễn Cao Trí, tổng giám đốc Công ty Sài Gòn Đại Ninh, phải chứng minh năng lực tài chính, có vốn điều lệ 2.000 tỉ đồng.

Để hợp thức hóa hồ sơ, ông Trí đã ký hợp đồng với Công ty TNHH kiểm toán DFK Việt Nam.

Cơ quan điều tra cáo buộc kiểm toán DFK ký ban hành báo cáo kiểm toán về tình hình góp vốn điều lệ của các cổ đông, xác định vốn góp của chủ sở hữu là 2.000 tỉ đồng dù không đủ bằng chứng, không làm việc với hội đồng quản trị, ban tổng giám đốc, đại diện pháp luật Công ty Sài Gòn Đại Ninh.

DFK nhận hợp đồng kiểm toán 50 triệu đồng từ ông Nguyễn Cao Trí

Trên website, Kiểm toán DFK Việt Nam cho biết họ là một trong số ít công ty kiểm toán tại Việt Nam được thành lập bởi các kiểm toán viên đã làm việc nhiều năm cho các hãng kiểm toán hàng đầu thế giới (Big4).

Công ty này cũng tự giới thiệu là thành viên độc lập của DFK International - một mạng lưới quốc tế về kiểm toán và tư vấn doanh nghiệp có trụ sở tại Anh, bao gồm 219 công ty thành viên hoạt động trên 101 quốc gia.

Hiện DFK Việt Nam có trụ sở chính tại quận Tân Bình, TP.HCM. Người đại diện pháp luật kiêm tổng giám đốc là ông Nguyễn Lương Nhân, còn chủ tịch HĐTV là ông Phạm Thế Hưng.

Về tình hình kinh doanh, theo báo cáo, doanh thu năm 2023 của DFK Việt Nam đạt gần 44 tỉ đồng. Đáng chú ý suốt nhiều năm, doanh thu khác chiếm phần lớn trong cơ cấu tổng thu doanh thu của công ty này.

Như năm 2023, doanh thu kiểm toán lợi ích công chúng chỉ 90 triệu đồng, còn lại hơn 43 tỉ đồng là "doanh thu khác". Báo cáo không thuyết minh chi tiết doanh thu khác.

Ở phần chi phí, DFK Việt Nam bỏ ra hơn 41,7 tỉ đồng năm 2023. Chiếm phần lớn trong cơ cấu chi phí là tiền lương, thưởng với hơn 25,5 tỉ đồng. Kết quả, lợi nhuận sau thuế năm 2023 của DFK còn hơn 1,4 tỉ đồng.

So với năm trước, kết quả kinh doanh của công ty kiểm toán này có sự sụt giảm. Theo báo cáo năm 2022, doanh thu của DFK Việt Nam đạt 49,2 tỉ đồng, còn lợi nhuận sau thuế hơn 2 tỉ đồng.

Doanh thu của DFK Việt Nam chiếm phần lớn là doanh thu khác, doanh thu từ kiểm toán lợi ích công chúng rất thấp - Dữ liệu: BCMB

Theo cơ quan điều tra, việc kiểm toán năm 2020 với Công ty Sài Gòn Đại Ninh của DFK Việt Nam có giá trị hợp đồng dịch vụ kiểm toán 50 triệu đồng.

Song chưa đủ căn cứ xác định vai trò của công ty kiểm toán đồng phạm với Nguyễn Cao Trí hoặc phạm tội độc lập khác. 

Do vậy, cơ quan điều tra kiến nghị Bộ Tài chính xem xét, xử lý hành chính đối với pháp nhân Công ty kiểm toán DFK và các cá nhân trong việc thực hiện báo cáo kiểm toán vốn điều lệ của Công ty Sài Gòn Đại Ninh trái quy định pháp luật, vi phạm chuẩn mực kiểm toán.

Công ty kiểm toán liên tiếp xuất hiện trong các đại án

Thời gian qua, nhiều kiểm toán viên đã bị phạt, đình chỉ, tước giấy phép hành nghề, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự, như ở vụ án FLC và Tân Hoàng Minh.

Như vụ án ông Trịnh Văn Quyết, hai công ty kiểm toán ký báo cáo "khống" giúp cổ phiếu ROS lên sàn. Tương tự, vụ Tân Hoàng Minh cũng "đặt hàng" kiểm toán, từ đó "phù phép" báo cáo tài chính nhằm đủ điều kiện phát hành trái phiếu.

Trong vụ đại án Vạn Thịnh Phát, bốn doanh nghiệp kiểm toán lớn trên thế giới, thường được gọi là Big4, thì ngoại trừ PwC, có ba đơn vị - KPMG, Deloitte, Ernst & Young - đã tham gia kiểm toán SCB trong nhiều năm nhưng không phát hiện bất thường.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, tính đến hết tháng 2-2024, trên cả nước có 221 doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ kiểm toán và 2.343 kiểm toán viên hành nghề.

Năm 2023, Bộ Tài chính đã phạt vi phạm hành chính 21 doanh nghiệp kiểm toán và 3 kiểm toán viên hành nghề, đình chỉ có thời hạn 17 kiểm toán viên do hồ sơ kiểm toán có chất lượng yếu kém, kiểm toán viên vi phạm nghiêm trọng chuẩn mực...

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, một chuyên gia trong lĩnh vực kiểm toán cho biết báo cáo kiểm toán như dịch vụ đảm bảo thông tin tài chính cho những người sử dụng nó. 

Những sai sót, bất cẩn hay hành vi "bắt tay", thông đồng trong nghề kiểm toán đều có thể để lại những thiệt hại không nhỏ...