Theo quy định hiện hành, việc kiểm tra tài khoản ngân hàng của hộ, cá nhân kinh doanh không được thực hiện đại trà mà dựa trên cơ sở nghiệp vụ và quy trình phân loại rủi ro cụ thể.
Căn cứ Điều 15 Thông tư 31/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính, cơ quan thuế sẽ phân loại hộ, cá nhân kinh doanh theo các mức độ rủi ro để áp dụng biện pháp quản lý phù hợp. Việc kiểm tra, rà soát tài khoản ngân hàng thường chỉ được thực hiện với các trường hợp bị xếp vào nhóm rủi ro cao, có dấu hiệu nghi vấn về tính trung thực trong khai báo doanh thu và nghĩa vụ thuế.
Cụ thể, Thông tư 31 nêu rõ 3 mức độ rủi ro trong quản lý thuế đối với hộ kinh doanh:
Ảnh minh họa
Mức độ cao nhất là rủi ro cao, cơ quan thuế có thể áp dụng một hoặc nhiều biện pháp như kiểm tra, khảo sát, xác minh thông tin làm cơ sở để xác định lại doanh thu, mức thuế của hộ kinh doanh. Khi có dấu hiệu trốn thuế, khai báo thiếu trung thực hoặc phát sinh giao dịch đáng ngờ, cơ quan thuế có quyền tiếp cận thông tin tài khoản ngân hàng thông qua phối hợp với các tổ chức tín dụng.
Với các trường hợp rủi ro ở mức trung bình có thể bị lựa chọn ngẫu nhiên đưa vào danh sách khảo sát doanh thu và tiếp tục theo dõi, phân loại lại ở kỳ đánh giá sau.
Các trường hợp mức rủi ro thấp sẽ không bị kiểm tra sâu, cơ quan thuế chỉ lưu hồ sơ và tiếp tục phân loại trong chu kỳ tiếp theo.
Ngoài ra, tại khoản 2 Điều 4 của Thông tư 31 quy định thông tin phục vụ công tác quản lý rủi ro được thu thập từ cả bên trong và bên ngoài ngành thuế, bao gồm cả các dữ liệu từ ngân hàng, các cơ quan Nhà nước khác hoặc thậm chí từ nguồn nước ngoài theo quy định pháp luật.
Các dữ liệu này được quản lý tập trung tại Cục Thuế và chia sẻ cho cơ quan thuế các cấp thông qua hệ thống công nghệ thông tin.
Như vậy, việc kiểm tra tài khoản ngân hàng không phải thực hiện đại trà mà phải có căn cứ nghiệp vụ rõ ràng.
Khi người nộp thuế bị xếp loại rủi ro cao, có dấu hiệu khai thiếu doanh thu, trốn thuế, hoặc có giao dịch bất thường, cơ quan thuế có thể tiếp cận thông tin tài khoản ngân hàng thông qua sự phối hợp với các tổ chức tín dụng.
Trường hợp đặc biệt, như chuyển nhượng bất động sản, nhận tiền cho thuê nhà, bán hàng online, nếu có chênh lệch giữa số tiền thực giao dịch và số khai báo thuế, tài khoản ngân hàng có thể bị kiểm tra để xác minh nguồn thu và cơ sở tính thuế.
