Chứng khoán Việt Nam đang trong một giai đoạn biến động mạnh. Hai phiên 17 và 20/10, VN-Index ghi nhận mức giảm tổng cộng hơn 130 điểm, từ 1.771 điểm mở cửa phiên 17/10 xuống 1.636 điểm khi đóng cửa phiên 20/10.
Một tuần sau đó, thị trường ghi nhận những nhịp tăng - giảm với gia tốc cao, sắc đỏ chiếm ưu thế, thể hiện qua độ dốc của đồ thị. Đồng thời, sự phân hoá giữa các nhóm cổ phiếu cũng tăng lên đáng kể, khi mức độ biến động không đồng đều. Điều này, cùng với nhịp điều chỉnh chung, càng khiến tâm lý thận trọng lan rộng, dòng tiền suy giảm.
Tuy nhiên, không phải tất cả các phân khúc thị trường đều chững lại. Những thương vụ chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) vẫn thể hiện sức hút đáng kể.
Lấy ví dụ như đợt IPO của CTCP Chứng khoán VPBank (VPBankS). Dù triển khai trong giai đoạn thị trường chung có nhiều biến động (từ 10/10 đến 31/10/2025), đợt IPO của VPBank vẫn ghi nhận hơn 13.000 lệnh đăng ký thành công, với tổng giá trị đạt 13.237 tỷ đồng, vượt giá trị chào bán dự kiến (12.713 tỷ đồng). Kết quả này cho thấy sức quan tâm đáng kể của nhà đầu tư đối với cổ phiếu VPBank trong bối cảnh thị trường nhiều biến động.
Những yếu tố khiến thương vụ IPO lớn được chú ý
Đầu tiên là thời gian. Một điểm khác biệt quan trọng là những thương vụ IPO cần thời gian thực hiện trước khi cổ phiếu chính thức được niêm yết. Với cổ phiếu VPBankS, thời điểm dự kiến niêm yết là tháng 12/2025. Khoảng thời gian này vô tình lại trở thành "khoảng đệm an toàn": trong khi thị trường chung có thể còn nhiều biến động, nhà đầu tư IPO không chịu tác động trực tiếp của giá sàn – trần hàng ngày.
Bên cạnh đó, giai đoạn cuối năm cũng thường là thời điểm tích cực của thị trường khi dòng tiền đón "sóng" kết quả kinh doanh cả năm và những kỳ vọng cho năm tiếp theo. Việc cổ phiếu niêm yết giai đoạn này cũng giúp tránh thời điểm "khoảng trống thông tin" trong giai đoạn hiện tại.
Roadshow của Chứng khoán VPBank trước thềm IPO. (Ảnh: VPBank).
Nói cách khác, việc mua cổ phiếu IPO tương tự như "neo" tiền ở một thương vụ có kỳ vọng cao, nhưng vẫn nằm ngoài sóng gió ngắn hạn.
Thứ hai là mức giá. Ngoại trừ một số doanh nghiệp thực hiện phát hành ESOP trước khi IPO, khiến có một lượng nhỏ cổ phiếu được bán với giá ưu đãi hơn, nhìn chung mức giá chào bán IPO chính là ngưỡng hấp dẫn để nhà đầu tư có thể sở hữu cổ phiếu trước khi doanh nghiệp bước vào giai đoạn niêm yết/đăng ký giao dịch.
Đồng thời, giai đoạn IPO là lúc doanh nghiệp được định giá thận trọng, nhằm đảm bảo sức hấp dẫn và thành công của đợt phát hành. Trường hợp cổ phiếu VPBankS là một ví dụ. Công ty không có bất kỳ một đợt chào bán ưu đãi nào trước khi thực hiện IPO, nên mức giá 33.900 đồng có thể xem là mức thấp nhất trước khi cổ phiếu được giao dịch đại trà.
Sau khi cổ phiếu niêm yết, giá thường phản ánh kỳ vọng thị trường, biên độ biến động lớn hơn. Do đó, tham gia ở mức giá chào bán IPO không chỉ mang lại cơ hội sinh lời khi thị trường đón nhận tích cực, mà còn được xem là lựa chọn an toàn hơn, khi mức định giá đã được tính toán.
Thứ ba là định giá. Tại mức giá chào bán 33.900 đồng/cp, xét trên lượng cổ phiếu đang lưu hành và kế hoạch lợi nhuận năm 2025 (ước tính đạt 3.560 tỷ đồng sau thuế) có thể xác định P/E của công ty ở mức 14,3 lần, một con số cực ưu đãi nếu so sánh với trung bình các công ty chứng khoán hàng đầu (22,4 lần). Đồng thời, P/B năm 2025 trước phát hành chỉ khoảng 2,4 lần, cũng thấp hơn so với nhóm công ty chứng khoán dẫn đầu.
Định giá này được đánh giá là "thận trọng" so với tiềm năng tăng trưởng dài hạn, khi VPBankS đặt mục tiêu đứng trong top đầu thị trường về tổng tài sản, lợi nhuận và thị phần môi giới vào năm 2030.
Định giá VPBankS đang rất hợp lý khi so sánh với đối thủ cùng ngành. (Nguồn: Vietcap).
Ngoài định giá bằng P/B và P/E, tiềm năng tăng trưởng có thể đánh giá thông qua các chỉ số như ROE hay PEG. ROE của VPBankS năm 2025 dự kiến đạt 18,5%, cao hơn so với bình quân 30 công ty chứng khoán lớn nhất. Ngoài ra, PEG – chỉ số kết hợp giữa P/E và tốc độ tăng trưởng lợi nhuận – chỉ ở mức 0,5 lần, phản ánh định giá cổ phiếu đang ở vùng hấp dẫn để đầu tư dài hạn.
Đây cũng chính là điều mà nhiều nhà đầu tư kỳ vọng ở thương vụ IPO của VPBankS - công ty nằm trong một hệ sinh thái tài chính mở rộng khác biệt của Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank, HoSE: VPB) và mối quan hệ đối tác chiến lược cùng SMBC - tập đoàn tài chính hàng đầu Nhật Bản.
Với hệ sinh thái trải dài từ ngân hàng, chứng khoán, tài chính tiêu dùng, bảo hiểm, ngân hàng số đến fintech của ngân hàng mẹ, VPBankS có thể khai thác cơ hội bán chéo, trở thành trung tâm giải pháp đầu tư cho hơn 30 triệu khách hàng – lớn gấp 3 lần so với số tài khoản chứng khoán hiện nay tại Việt Nam. Đồng thời, công ty cũng nhận được trợ lực về nguồn vốn, công nghệ, quản trị từ ngân hàng mẹ và đối tác chiến lược.
Tóm lại, trong giai đoạn thị, dòng tiền ngắn hạn suy yếu, IPO lại mang một vị thế ngược dòng: vừa an toàn trong ngắn hạn, vừa mở ra cơ hội dài hạn khi thị trường phục hồi.
