Trong bối cảnh thị trường chứng khoán đầy biến động, việc hiểu rõ các yếu tố vĩ mô và những dự báo chiến lược là chìa khóa để nhà đầu tư có thể nắm bắt cơ hội và kiểm soát rủi ro.
Ông Lê Tự Quốc Hưng, Trưởng phòng Chiến lược thị trường Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) và ông Nghiêm Sỹ Tiến, Chuyên viên phân tích cao cấp Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV), đã có những chia sẻ về các diễn biến quan trọng ảnh hưởng đến thị trường trong ngắn hạn và những chiến lược đầu tư hiệu quả.
Ông Lê Tự Quốc Hưng, Trưởng phòng Chiến lược thị trường VDSC. (Ảnh: VDSC).
- Thưa chuyên gia, ông đánh giá bối cảnh vĩ mô và tâm lý nhà đầu tư trong ngắn hạn có những điểm chuyển biến nào nổi bật, và điều đó sẽ ảnh hưởng ra sao đến diễn biến thị trường?
Ông Lê Tự Quốc Hưng: Bước qua tháng 5, kỳ vọng chung của nhà đầu tư về rủi ro suy thoái toàn cầu, cũng như suy giảm thương mại đã giảm thiểu khi Mỹ Trung đã ngồi vào bàn đàm phán và đạt được một số bước tiến nhất định vượt mọi kỳ vọng của thị trường với một mức thuế suất 30%, gồm 10% cơ bản sẽ được Trung Quốc đối ứng, cộng thêm 20% thuế bổ sung nhằm buộc Trung Quốc hành động quyết liệt hơn trong cuộc chiến chống lại fentanyl.
Đây là chất xúc tác để niềm tin nhà đầu tư phục hồi với kỳ vọng về mức đàm phán thuế quan phù hợp là khả thi trong thời gian tới.
Đồng thời, nếu hành động xuống thang đảo chiều trong vòng 90 ngày là một rủi ro kỳ vọng đối với thị trường, VDSC cũng không loại trừ khả năng nếu cả hai bên không tiến tới một thỏa thuận chung, thì “đưa mức thuế quan quay trở lại” sẽ là công cụ gây áp lực đàm phán của các bên, có thể gây phản ứng bất ngờ trong ngắn hạn với thị trường.
Ông Nghiêm Sỹ Tiến: Hiệu ứng “Sell in May” có thể diễn ra một cách rõ ràng hơn trong năm nay khi bối cảnh vĩ mô ghi nhận nhiều điểm chuyển biến đáng chú ý.
Trên bình diện quốc tế, căng thẳng thương mại giữa làn sóng thuế quan của các nền kinh tế lớn có thể đặt các nền kinh tế nhỏ hơn vào rủi ro suy giảm tốc độ tăng trưởng, nhất là các nước phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu như Việt Nam.
Mặc dù cuộc đàm phán giữa Mỹ và Trung Quốc đã cho những kết quả khả quan đầu tiên, tính chất bất định trong phản ứng của Mỹ dưới thời Tổng thống Trump có thể bất ngờ xoay chuyển cục diện của cuộc đàm phán, cũng như là xu hướng chính sách.
Trong nước, GDP quý I tăng trưởng khả quan và lạm phát được kiểm soát, nhưng tâm lý nhà đầu tư lại có phần thận trọng hơn cho giai đoạn giữa năm khi tỷ trọng xuất khẩu có thể sụt giảm dưới hiệu ứng thuế quan. Vì vậy, diễn biến của VN-Index có thể đi ngang với biên độ rộng trong những tháng tới.
- Theo ông, đâu sẽ là ba kịch bản chính cho VN-Index trong giai đoạn tới, và mỗi kịch bản đó chịu tác động bởi những yếu tố chủ chốt nào?
Ông Lê Tự Quốc Hưng: Tôi nghĩ rằng mức thuế quan áp dụng cho Việt Nam đang là yếu tố chi phối kỳ vọng của nhà đầu tư về triển vọng tăng trưởng kinh tế và xu hướng lợi nhuận của các công ty niêm yết nói chung.
Kết quả về cách thị trường trả giá cho lợi nhuận của Index phụ thuộc vào mức độ bất ngờ về kết quả đàm phán thuế quan. Hiện tại đang có 4 kịch bản có thể xảy ra: Duy trì mức thuế quan hiện tại (10%) và gia hạn thời gian đàm phán. Đạt được một thỏa thuận thuế quan 10%, tương tự với nước Anh.
Mức thỏa thuận thuế quan trong khoảng 20-28%, là mức được thị trường thảo luận và kỳ vọng. Mức 46% được tái áp dụng. Trong đó, kịch bản 4 là kịch bản tiêu cực và nếu xảy ra sẽ gây bất ngờ nhiều nhất cho thị trường và có thể dẫn đến sự điều chỉnh mạnh.
Với những thông tin hiện có về sự xuống thang của chính quyền Mỹ, đặc biệt là với Trung Quốc, mức thuế 10% cho hàng hóa Việt Nam sẽ được duy trì cho phần còn lại của năm trước khi hai bên có một thỏa thuận được hoàn tất.
Ông Nghiêm Sỹ Tiến: Về triển vọng VN-Index trong giai đoạn tới, tôi nhận định có 3 kịch bản chính mà nhà đầu tư cần cân nhắc.
Kịch bản thứ nhất (1.320 – 1.380 điểm): Xảy ra nếu Fed công bố lộ trình cắt giảm lãi suất vào quý III, mức thuế quan cho Việt Nam giảm về dưới 20% và Chính phủ đẩy mạnh giải ngân đầu tư công.
Kịch bản thứ hai (1.180 – 1.290 điểm): Có thể được duy trì nếu Việt Nam chịu mức thuế từ 20 – 30%, với điều kiện là lãi suất tiếp tục được duy trì ổn định và kết quả kinh doanh của các bluechip chủ chốt giữ được trạng thái đi ngang hoặc tăng trưởng.
Kịch bản thứ ba (dưới 1.180 điểm): Có thể kích hoạt nếu sang quý IV Fed mới bắt đầu có động thái hạ lãi suất, mức thuế quan cho Việt Nam trên 30% dẫn đến căng thẳng tỷ giá, khối ngoại tiếp tục bán ròng và vốn FDI chững lại.
Nhìn chung, yếu tố chủ chốt trong giai đoạn này vẫn là kết quả đàm phán thương mại.
- Sau mùa báo cáo quý I, triển vọng của các nhóm ngành ngân hàng, bất động sản, tiêu dùng… đã thay đổi như thế nào, và nhóm nào đang tiềm ẩn cơ hội đột phá?
Ông Lê Tự Quốc Hưng: Về mặt kết quả kinh doanh, mức tăng trưởng 13% so với cùng kỳ trên bình diện thị trường chung là phù hợp với kỳ vọng của VDSC.
Nhóm ngân hàng và bất động sản vẫn là những động lực chính khi đóng góp 10% và 12% tăng trưởng của thị trường chung. Còn cơ hội phụ thuộc vào câu chuyện định giá đã phản ánh hết “cái tốt” của doanh nghiệp hay chưa.
Về tổng thể, cơ hội ở nhóm ngân hàng, bất động sản, điện nước, hàng tiêu dùng vẫn còn đặc biệt là sau mỗi đợt điều chỉnh mạnh, giúp cho thị giá vào vùng mua tốt.
Bên cạnh đó, những cổ phiếu liên quan đến xuất nhập khẩu, có những mặt hàng có độ nhạy cầu yếu bởi thuế quan, có thể là một cơ hội đầu tư ngược kỳ vọng mà nhà đầu tư có thể tham khảo.
Ông Nghiêm Sỹ Tiến: Kết quả kinh doanh quý I cho thấy sự phân hóa rõ rệt giữa các nhóm ngành. Ngân hàng tiếp tục duy trì đà tăng trưởng ổn định (lợi nhuận trung bình trên 15% so với cùng kỳ) nhờ mở rộng tín dụng và kiểm soát nợ xấu, NIM cải thiện, nhưng định giá cũng đã phản ánh phần nào kỳ vọng.
Ông Nghiêm Sỹ Tiến, Chuyên viên phân tích cao cấp KBSV. (Ảnh: KBSV).
Bất động sản phục hồi chọn lọc từ dự án nhà ở xã hội và thông tin khơi thông pháp lý, tập trung vào doanh nghiệp có dòng tiền mạnh và cơ cấu nguồn vốn an toàn.
Tiêu dùng nổi bật với nhóm bán lẻ (MWG, PNJ) hưởng lợi từ lạm phát giảm và nhu cầu nội địa phục hồi, trong đó FPT Retail ghi nhận tăng trưởng doanh thu 29% nhờ chiến lược mở rộng và tối ưu hoạt động. Cơ hội đột phá tập trung vào nhóm tiêu dùng, bán lẻ khi các doanh nghiệp đầu ngành đã đạt được hiệu quả hoạt động nhất định và có cơ hội gia tăng doanh thu.
Bên cạnh đó, nhóm vật liệu xây dựng và nhà thầu xây dựng có thể hưởng lợi từ việc đẩy mạnh đầu tư công, bù đắp từ việc gián đoạn thương mại.
- Chuyên gia gợi ý chiến lược phân bổ danh mục cổ phiếu – tiền mặt – tài sản phòng ngừa ra sao để vừa tận dụng cơ hội vừa kiểm soát rủi ro trong những tháng tới?
Ông Lê Tự Quốc Hưng: Về chiến lược đầu tư, mặc dù định giá thị trường nhìn chung phù hợp cho việc tích lũy, tuy nhiên yếu tố bất định từ thuế quan vẫn còn. Do đó, nhà đầu tư cần thận trọng trong việc lựa chọn cơ hội đầu tư và tỷ trọng giải ngân.
Các kỳ vọng về định giá cần đưa ra những giả định về triển vọng kinh doanh phù hợp hơn dưới bối cảnh thuế quan. Đồng thời, nhà đầu tư cũng cần chuẩn bị cho kịch bản rủi ro thị trường, thị trường điều chỉnh là cơ hội tốt để tích lũy các cổ phiếu tốt với mức chiết khấu hấp dẫn.
Ông Nghiêm Sỹ Tiến: Trong bối cảnh “Sell in May” với nhiều biến số khó lường, tôi đề xuất chiến lược phân bổ danh mục như sau: 50% cổ phiếu, 30% tiền mặt và 20% tài sản phòng ngừa như vàng.
Với phần cổ phiếu, nhà đầu tư nên ưu tiên các doanh nghiệp có nền tảng tài chính vững, ít chịu tác động từ biến động toàn cầu, chẳng hạn như cổ phiếu ngành tiêu dùng thiết yếu, công nghệ thông tin hoặc điện.
Phần tiền mặt cần giữ lại để linh hoạt tận dụng cơ hội mua vào khi thị trường điều chỉnh sâu, đặc biệt trong các nhịp giảm do tâm lý. Tài sản phòng ngừa như vàng sẽ đóng vai trò giảm rủi ro vĩ mô nếu thị trường biến động mạnh. Chiến lược này không chỉ giúp nhà đầu tư nắm bắt cơ hội tăng trưởng từ các cổ phiếu tiềm năng mà còn kiểm soát tốt rủi ro trong giai đoạn bất ổn sắp tới.
Hiện nay, nhà đầu tư cá nhân cần đặc biệt lưu ý đến ba rủi ro lớn: biến động từ thị trường toàn cầu do chiến tranh thương mại, thay đổi chính sách tiền tệ trong nước, và các yếu tố vĩ mô như lạm phát hay tỷ giá.
Để quản trị rủi ro hiệu quả, tôi khuyến nghị áp dụng các nguyên tắc sau: Thứ nhất, thiết lập điểm dừng lỗ ở mức 7-10% giá mua vào, phù hợp với mức độ rủi ro mỗi người chấp nhận được.
Thứ hai, đặt điểm chốt lời từ 15-20%, tùy thuộc vào tiềm năng tăng trưởng của từng cổ phiếu và ngành. Thứ ba, liên tục cập nhật thông tin vĩ mô và báo cáo tài chính để điều chỉnh các ngưỡng này kịp thời.
Cuối cùng, nhà đầu tư tránh tập trung quá nhiều vào một mã cổ phiếu, thay vào đó nên đa dạng hóa danh mục để giảm thiểu tác động từ biến động bất ngờ. Đây là cách tiếp cận thực tế để bảo vệ vốn và tối ưu lợi nhuận.
