Trong những năm qua, giá nhà tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM và Đà Nẵng liên tục leo thang, thiết lập mặt bằng mới. Dữ liệu từ Viện nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam (VARS IRE) cho thấy, quý 2/2025, chỉ số giá căn hộ chung cư tại ba thành phố này đã tăng lần lượt 87,7% ở Hà Nội, 69,8% ở Đà Nẵng và 48,3% ở TP.HCM so với năm 2019. Giá bán trung bình hiện đạt 75,5 triệu đồng/m2 ở Hà Nội, 66,4 triệu đồng/m2 ở Đà Nẵng và 77,1 triệu đồng/m2 ở TP.HCM.
Trong khi đó, thu nhập tăng chậm hơn nhiều. Giai đoạn 2014 - giữa 2025, thu nhập bình quân đầu người tại Hà Nội tăng từ 4,11 triệu đồng/tháng lên 8,3 triệu đồng/tháng, tức 6,4%/năm. Ngược lại, giá căn hộ tăng 11,7%/năm, từ 25 triệu đồng/m2 lên 75,5 triệu đồng/m2.
Nếu năm 2014, một gia đình có thu nhập trung bình cần gần 18 năm để mua căn hộ 70m2 trị giá 1,75 tỷ đồng, thì đến giữa 2025, con số này đã vọt lên 27 năm nếu dành toàn bộ thu nhập, và tới 80 năm nếu áp dụng nguyên tắc chi phí nhà ở không vượt quá 1/3 thu nhập.
Ngay cả ngành có mức lương cao như ngân hàng cũng không theo kịp tốc độ tăng giá nhà. Từ năm 2014 đến giữa 2025, lương cao nhất trong hệ thống ngân hàng tăng từ 22,5 triệu lên 55,44 triệu đồng/tháng (gấp đôi), trong khi giá nhà tăng hơn 3 lần. Một cặp vợ chồng cùng làm ngân hàng, nếu không chi tiêu, có thể mua căn hộ sau 3,5 năm; còn nếu áp dụng nguyên tắc 1/3 thu nhập, phải mất tới 10 năm.
VARS IRE đánh giá, khoảng cách giá nhà và thu nhập ngày càng xa khiến nhiều người trẻ từ bỏ hoặc trì hoãn kế hoạch mua nhà, thậm chí chấp nhận thuê dài hạn. Tuy nhiên, dữ liệu từ các sàn giao dịch BĐS thuộc VARS cho thấy, tỷ lệ khách hàng 25–35 tuổi tham gia thị trường lại gia tăng, chiếm trung bình hơn 40% lượng giao dịch căn hộ, thậm chí tại một số dự án lên tới 70%.
Đơn vị này cho rằng, tỷ lệ người trẻ tham gia mua nhà đang tăng lên nhờ nhiều yếu tố thuận lợi, trong đó Việt Nam hiện ở thời kỳ dân số vàng, với hơn một nửa dân số dưới 35 tuổi – nhóm có nhu cầu an cư và đầu tư bất động sản rất lớn. Bên cạnh yếu tố trên, một số nguyên nhân có thể kể đến như:
Thứ nhất, thế hệ trẻ có thêm cơ hội tạo thu nhập cao nhờ sự bùng nổ công nghệ và các mô hình kinh tế mới như thương mại điện tử, sáng tạo nội dung số hay đầu tư tài sản số. Một bộ phận nhỏ nhưng đáng kể đã đạt mức thu nhập vượt trội so với thế hệ trước, giúp họ sở hữu bất động sản khi còn khá trẻ.
Thứ hai, nhiều người trẻ nhận được hỗ trợ tài chính từ gia đình, nhờ đó rút ngắn đáng kể con đường sở hữu nhà.
Thứ ba, họ biết tận dụng chính sách tài chính – tín dụng. Không ít người đã mua nhà nhờ các gói ưu đãi kéo dài của chủ đầu tư (miễn lãi, ân hạn nợ gốc, chia nhỏ tiến độ thanh toán) hoặc các gói vay ưu đãi cho người mua nhà lần đầu từ ngân hàng.
Khẩu vị chọn nhà của thế hệ trẻ cũng khác biệt. Thay vì tích lũy lâu dài để mua đất nền hay nhà phố trung tâm như cha mẹ, họ ưu tiên căn hộ chung cư ở ven đô – nơi có hạ tầng kết nối tốt, giá "dễ thở" hơn và tiện ích nội khu hiện đại.
Tuy nhiên, theo VARS IRE, tỷ lệ này chỉ phản ánh một bộ phận nhỏ. Phần lớn người trẻ vẫn gặp khó khăn lớn do thu nhập tăng chậm hơn giá nhà, áp lực trả nợ vay kéo dài và chi phí sinh hoạt ngày càng cao. Nếu không có giải pháp tổng thể như phát triển nhà ở xã hội, nhà ở vừa túi tiền và kiểm soát giá bán, "giấc mơ an cư" sẽ còn xa với đại đa số.
