Shark Tank Việt Nam là sân chơi hấp dẫn cho các startup, nơi những ý tưởng kinh doanh được thử thách bởi các "cá mập" (shark) giàu kinh nghiệm. Nhưng đằng sau những tập phát sóng kịch tính, ít ai biết về hành trình thực tế của một startup, từ đăng ký, sơ tuyển cho tới ghi hình, rót vốn,...
Đặc biệt, trong liên tiếp nhiều mùa phát sóng, các buổi ghi hình có sự xuất hiện của Shark Bình - vị "cá mập" nổi tiếng với nền tảng khởi nghiệp từ lĩnh vực phần mềm và kinh nghiệm đầu tư công nghệ. Ông trở thành tâm điểm chú ý bởi những câu hỏi sắc lẹm, được ví như "thổi gió đông" khiến startup phải đối diện thực tế khắc nghiệt của thị trường.
Shark Bình tại Shark Tank Việt Nam mùa 4.
Startup tham gia Shark Tank vì có... Shark Bình
Theo chia sẻ của anh Trần Viết Quân - nhà sáng lập ứng dụng quản lý nhân sự Tanca (sản phẩm đoạt giải Nhân tài Đất Việt năm 2019, gọi vốn trong tập 12 của Shark Tank Việt Nam mùa 4), quá trình nộp hồ sơ đăng ký của Shark Tank rất chuyên nghiệp và có sự chọn lọc kỹ lưỡng giống hệt phiên bản Shark Tank Mỹ.
"Các startup có thể tự nộp qua cổng đăng ký của ban tổ chức, hoặc được mời nếu mô hình kinh doanh nổi bật. Ban tổ chức ưu tiên những dự án có câu chuyện truyền cảm hứng, sáng tạo và tiềm năng tăng trưởng rõ rệt. Với chúng tôi, ban tổ chức đã chủ động liên hệ sau khi nhận thấy tiềm năng của mô hình và tầm nhìn toàn cầu hóa", anh Quân chia sẻ.
"Chúng tôi nhận lời tham gia vì đặc biệt quan tâm đến Shark Bình, vị "cá mập" có kinh nghiệm sâu rộng trong công nghệ và khởi nghiệp phần mềm. Sự am hiểu thị trường cùng góc nhìn chiến lược của ông được kỳ vọng sẽ giúp thảo luận sâu sắc về mô hình kinh doanh của chúng tôi, từ cách tạo giá trị đến chiến lược mở rộng ra quốc tế", anh nói thêm.
Trần Viết Quân gọi vốn cho dự án khởi nghiệp cách đây hơn 4 năm.
Sau đăng ký, vòng sơ tuyển cũng diễn ra nghiêm túc nhằm chọn lọc những startup chất lượng. Đây là buổi phỏng vấn trực tiếp hoặc trực tuyến với các chuyên gia đầu ngành và đại diện đội ngũ sản xuất. Được biết, đội ngũ khởi nghiệp của anh Trần Viết Quân cũng đã trải qua một buổi như vậy. Các giám khảo đã đặt những câu hỏi sắc bén về mô hình kinh doanh, khả năng mở rộng, chiến lược tài chính và định giá công ty.
Anh Quân tiết lộ, hồ sơ chuẩn bị bao gồm kế hoạch kinh doanh chi tiết, báo cáo tài chính, số liệu tăng trưởng và khách hàng. Các chuyên gia không chỉ đánh giá tính khả thi mà còn gợi ý cách trình bày để thu hút shark, đặc biệt nhấn mạnh điểm độc đáo của SaaS (Software as a Service - Phần mềm dưới dạng dịch vụ).
"Trong buổi sơ tuyển, chúng tôi được khuyến nghị tập trung vào tầm nhìn toàn cầu hóa và khả năng cạnh tranh quốc tế. Dù không gặp trực tiếp Shark Bình ở giai đoạn này, những đội ngũ sản xuất đã nhắc đến ông như một nhà đầu tư tiềm năng phù hợp với các startup công nghệ như chúng tôi. Kết quả được thông báo nhanh chóng, thường trong một tuần", anh Quân nói.
Sau khi vượt qua sơ tuyển, thời gian chờ đợi khoảng 1 - 2 tháng để chuẩn bị ghi hình chính thức, tùy lịch trình chương trình. Trong khoảng thời gian này, đội ngũ nội dung Shark Tank làm việc chặt chẽ với startup để xây dựng kịch bản sao cho ấn tượng.
Ghi hình Shark Tank: Shark Bình "thổi gió đông" tới "gay gắt, chóng mặt"
Không chỉ startup như của anh Quân mà hầu hết đều được hướng dẫn trình bày ngắn gọn, nhấn mạnh con số then chốt như doanh thu, tỷ lệ tăng trưởng và câu chuyện thương hiệu để thu hút các shark lẫn khán giả. Ban tổ chức còn gợi ý cách tiếp cận từng shark, chẳng hạn với sản phẩm của đội ngũ Tanca là tập trung vào kinh nghiệm công nghệ của Shark Bình để làm nổi bật giá trị về công nghệ.
Shark Bình nổi tiếng với các từ "ngáo giá", "gió đông", "long mạch", "tri kỷ",... trên sóng Shark Tank.
Shark Bình nổi tiếng với các từ "ngáo giá", "gió đông", "long mạch", "tri kỷ",... trên sóng Shark Tank.
Shark Bình nổi tiếng với các từ "ngáo giá", "gió đông", "long mạch", "tri kỷ",... trên sóng Shark Tank.
"Buổi ghi hình chính thức diễn ra trong không khí căng thẳng, đầy kịch tính, mang sắc thái Việt Nam nhưng độ quyết liệt thì giống Shark Tank Mỹ. Các shark, đặc biệt Shark Bình không ngần ngại đặt câu hỏi và phản biện mạnh mẽ. Shark Bình liên tục "xoay" chúng tôi chóng mặt bằng những câu hỏi hóc búa về định giá, khả năng mở rộng thị trường quốc tế và chiến lược cạnh tranh so với các gã khổng lồ SaaS toàn cầu", anh Quân nhớ lại.
"Ông thách thức tính thực tế của tham vọng "Go Global", đòi hỏi sự tự tin và chuẩn bị kỹ lưỡng từ startup. Không khí trường quay không chỉ là đàm phán mà còn là màn đấu trí thực thụ. Chỉ 40 phút ghi hình nhưng áp lực từ Shark Bình khiến mọi thứ trở nên gay gắt, như một cơn "gió đông" thổi qua buộc chúng tôi phải vận dụng mọi kiến thức, hiểu biết để chứng minh giá trị tức thì", anh nói thêm.
Còn nhớ, tại tập 12 của Shark Tank Việt Nam mùa 4 phát sóng năm 2021, anh Quân đã kêu gọi đầu tư 150.000 USD cho 3% cổ phần, tương đương định giá khoảng 5 triệu USD. Shark Bình đề nghị đầu tư 5 tỷ đồng cho 20% cổ phần. Tuy nhiên, anh Quân đề nghị mức 150.000 USD cho 5%. Do không thống nhất được số tiền đầu tư và tỷ lệ sở hữu, hai bên không đạt được thỏa thuận.
Ngược lại, nếu startup đạt được thỏa thuận với ít nhất một shark thì sau đó sẽ có thêm phần thẩm định chi tiết. Giai đoạn này yêu cầu startup phải cung cấp số liệu tài chính, sổ sách kế toán và thông tin vận hành bổ sung. Thậm chí, các bên có thể đàm phán lại mức đầu tư hoặc điều kiện, đôi khi khác biệt so với trên truyền hình.
