Tín hiệu tích cực, kích hoạt dòng vốn và làn sóng IPO
Ngày 8/10 (3h00 sáng theo giờ Hà Nội), tổ chức xếp hạng FTSE Russell công bố thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam đã đáp ứng toàn bộ các tiêu chí chính thức và được nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp.
Đây là cột mốc quan trọng, đánh dấu bước phát triển mạnh mẽ của TTCK Việt Nam, ghi nhận những nỗ lực cải cách toàn diện của toàn ngành chứng khoán thời gian qua nhằm xây dựng một thị trường minh bạch, hiện đại và hiệu quả theo các chuẩn mực quốc tế cao nhất.
Tin vui này không chỉ nâng tầm vị thế của chứng khoán Việt Nam mà còn mở ra cơ hội hút vốn lớn, đặc biệt vào nhóm cổ phiếu blue-chip của các tập đoàn lớn như Vingroup (VIC), Vinhomes (VHM), Tập đoàn Hòa Phát (HPG) hay các ngân hàng hàng đầu.
Trong 9 tháng đầu năm 2025, TTCK Việt Nam đã chứng minh sức hút nội tại với thanh khoản bùng nổ. VN-Index tăng từ 1.100 điểm hồi tháng 4 lên gần 1.700 điểm (hơn 50%), với nhiều phiên giao dịch đạt giá trị 2-3 tỷ USD - lọt top cao nhất khu vực Đông Nam Á. Điều này phản ánh dòng vốn nội địa mạnh mẽ, từ nhà đầu tư cá nhân và tổ chức, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Nhiều doanh nghiệp đã tận dụng thị trường sôi động này để huy động vốn, đón đầu nâng hạng.
Nổi bật là làn sóng phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) từ các công ty chứng khoán, tận dụng đà tăng trưởng của TTCK.
Mở màn là Techcombank Securities (TCBS) - công ty con của Ngân hàng Techcombank (TCB), từ 19/8 đến 8/9 đã IPO thành công, phát hành cổ phiếu mệnh giá 46.800 đồng/cp, huy động được 10.820 tỷ đồng (khoảng 410 triệu USD). Vốn điều lệ TCBS dự kiến tăng lên 23.133 tỷ đồng. Với thị phần môi giới 7,5% trên HOSE, TCBS ghi nhận lợi nhuận sau thuế 2.430 tỷ đồng nửa đầu năm, ROE 15%.
Tiếp nối, VPBank Securities (VPBankS) đang xúc tiến đợt IPO quy mô lớn nhất ngành chứng khoán. Từ 15-25/9, VPBankS tổ chức roadshow quốc tế tại Thái Lan, Singapore, Hong Kong (Trung Quốc) và Vương quốc Anh, tiếp xúc hơn 50 quỹ đầu tư trong và ngoài nước nhằm chia sẻ chiến lược phát triển, lợi thế từ ngân hàng mẹ VPBank và mô hình kinh doanh đa dạng.
Đợt IPO dự kiến chào bán 375 triệu cổ phần trong giai đoạn 10-31/10, giá 33.900 đồng/cp, huy động khoảng 12.700 tỷ đồng (tương đương 480 triệu USD), định giá doanh nghiệp ở mức 63.600 tỷ đồng (khoảng 2,4 tỷ USD). Nửa đầu năm, VPBankS đạt doanh thu 1.885 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế 900 tỷ đồng.
VPS - "ông lớn" thị phần môi giới (16% HoSE, 50% phái sinh), cũng chuẩn bị IPO hoành tráng. Với vốn điều lệ 5.700 tỷ đồng, ROE 24,2%, VPS dự kiến phát hành 710 triệu cổ phiếu thưởng, phát hành tối đa 202,3 triệu cổ phần công khai và 161,85 triệu riêng lẻ, nâng vốn lên 16.440 tỷ đồng. Doanh thu nửa đầu năm 3.192 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 1.438 tỷ đồng, VPS tập trung môi giới bền vững mà không tự doanh.
Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp tranh thủ phát hành tăng vốn. Chứng khoán SSI ngày 25/9 thông qua kế hoạch chào bán 415,6 triệu cổ phiếu tỷ lệ 5:1 (cổ đông sở hữu 5 cổ phiếu được 1 quyền mua), giá 15.000 đồng/cp, thu 6.234 tỷ đồng, nâng vốn lên gần 25.000 tỷ đồng - lớn nhất ngành. Trước đó, SSI chào bán riêng lẻ thu 3.256 tỷ đồng. VNDirect cũng công bố họp ĐHĐCĐ bất thường ngày 10/10, dự kiến phát hành 432 triệu cổ phiếu, nâng vốn lên gần 20.000 tỷ đồng.
Những động thái này cho thấy TTCK Việt Nam đang trở thành kênh huy động vốn hiệu quả, đón dòng vốn cả trong và ngoài nước.
Tăng trưởng mạnh mẽ, giảm gánh nặng cho ngân hàng
Sau nâng hạng, TTCK Việt Nam được kỳ vọng bước vào giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ. Dù khối ngoại bán ròng mạnh nhiều quý qua, việc lên thị trường mới nổi thứ cấp sẽ hút vốn dài hạn từ quỹ đầu tư toàn cầu.
Với tỷ giá USD/VND ổn định, kinh tế vĩ mô tích cực (GDP 9 tháng tăng 7,85%, cao nhất 11 năm trừ 2022), dòng tiền lớn sẽ đổ vào cổ phiếu Việt. Theo các tổ chức, nâng hạng có thể thu hút hàng tỷ USD vốn ngoại, nâng vị thế quốc gia trên bản đồ tài chính thế giới.
Chứng khoán BSC dự báo quá trình chuyển đổi kéo dài 6-12 tháng qua hai giai đoạn. Tiếp theo, Việt Nam hướng tới thị trường mới nổi nâng cao của FTSE và đáp ứng tiêu chí MSCI, với khả năng lọt danh sách tiềm năng Emerging Market vào 2026-2027. Điều này sẽ đẩy mạnh vai trò dẫn vốn của TTCK - vốn trước nay yếu, chỉ chiếm vài phần trăm trong tổng vốn đầu tư xã hội.
Theo Cục Thống kê, trong 9 tháng 2025, tổng vốn đầu tư xã hội tăng 11,6% so với cùng kỳ lên hơn 2,7 triệu tỷ đồng (gần 102 tỷ USD). Trong đó, nếu xét theo khu vực kinh tế, vốn ngoài Nhà nước chiếm 53,3% (1,44 triệu tỷ đồng), khu vực Nhà nước 29,6% (với đầu tư công chiếm một lượng lớn) và FDI chiếm 17,1%.
Còn xét theo nguồn vốn huy động, ước tính khoảng 50-60% tổng đầu tư xã hội đến từ tín dụng ngân hàng, phần còn lại đến từ đầu tư công (10-15%), FDI (15-20%), kinh tế tư nhân (10%) và phát hành trên TTCK.
Tín dụng tăng trưởng mạnh phản ánh phụ thuộc này. Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), đến 29/9, dư nợ 17,7 triệu tỷ đồng, tăng 13,37% so cuối 2024 (từ 15,6 triệu tỷ), bơm thêm khoảng 2,1 triệu tỷ đồng - gần tương đương mức tăng cả năm 2024. Khoảng 78% dư nợ vào sản xuất kinh doanh, NHNN kỳ vọng tăng trưởng tín dụng đạt 19-20% trong năm 2025.
Khi TTCK phát triển, doanh nghiệp huy động vốn qua IPO và phát hành sẽ giảm gánh nặng cho ngân hàng, đa dạng hóa nguồn vốn. NHNN cũng dễ dàng điều tiết lạm phát (CPI 9 tháng tăng 3,27%), ổn định tỷ giá, thúc đẩy tăng trưởng bền vững.
Có thể thấy, nâng hạng TTCK không chỉ là cột mốc mà còn là động lực chuyển dịch cấu trúc tài chính Việt Nam.
