Giảm sâu lịch sử
Trong phiên giao dịch 20/10, thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam ghi nhận một phiên giảm điểm mạnh chưa từng có. Kết thúc phiên giao dịch, chỉ số VN-Index giảm 94,76 điểm (-5,47%) xuống 1.636,43 điểm.
Mức giảm điểm này mạnh hơn cú giảm sốc gần 88 điểm hồi đầu tháng 4 năm nay khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố kế hoạch áp thuế đối ứng lên phần lớn các quốc gia trên khắp thế giới. Khi đó, Việt Nam bị công bố sẽ chịu mức thuế 46%. Tuy nhiên, sau đó, thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam đã chứng kiến một kỳ tích cũng chưa từng có, với cú tăng hơn 50%, từ mức 1.100 điểm hồi tháng 4 lên trên ngưỡng 1.700 điểm vào gần cuối tuần vừa qua. Việt Nam có lợi thế khi là một trong số ít đạt thỏa thuận sớm về thuế với Mỹ.
Sau một chuỗi tháng ngày tăng điểm, hôm 17/10 cuối tuần qua, TTCK có dấu hiệu đảo chiều giảm khi rất nhiều mã cổ phiếu, trong đó có cả nhóm cổ phiếu trụ cột “họ Vin” thuộc hệ sinh thái Vingroup (VIC) do tỷ phú Phạm Nhật Vượng quay đầu đi xuống. Trong phiên cuối tuần, VN-Index giảm 35 điểm.
Thông tin về việc thanh tra Chính phủ công bố những sai phạm về việc phát hành và sử dụng trái phiếu của một số ngân hàng, công ty bất động sản và bán lẻ… đã tác động không nhỏ tới tâm lý trên thị trường chứng khoán có quy mô khoảng 300 tỷ USD.
Dù không thuộc nhóm tổ chức phát hành trái phiếu có trong danh sách Thanh tra Chính phủ công bố nhưng nhóm cổ phiếu “họ Vin”, gồm Vingroup (VIC), Vinhomes (VHM), Vinpearl (VPL) và Vincom Retail (VRE) cũng chịu áp lực giảm.
Trong phiên đầu tuần mới 20/10, TTCK có dấu hiệu cân bằng trở lại trong buổi sáng nhưng tới 14h chiều áp lực bán bất ngờ tăng vọt khiến cả trăm mã cổ phiếu, trong đó có rất nhiều mã trụ cột nhóm VN30 quay đầu giảm sàn. VN-Index mất 95 điểm.
Tính tổng trong 2 phiên vừa qua, VN-Index mất 130 điểm và đang hướng về ngưỡng 1.600 điểm.
Trong phiên 20/10, tất cả 30 cổ phiếu blue-chips trong nhóm VN30 đều giảm giá. Trong đó có 13 mã giảm sàn, còn lại giảm mạnh. Nhóm ngân hàng, chứng khoán, thép, bán lẻ chịu áp lực bán rất lớn.
Techcombank (TCB) giảm sàn 2.800 đồng xuống 37.850 đồng/cp. VPBank (VPB) giảm sàn 2.200 đồng xuống 29.750 đồng/cp. MBBank (MBB), HDBank (HDB), Ngân hàng Sài Gòn - Hà Nội (SHB), Sacombank (STB), TPBank (TPB), VIBank (VIB) đồng loạt giảm hết biên độ.
Cổ phiếu Masan (MSN), Chứng khoán SSI (SSI), Tập đoàn Hòa Phát (HPG), Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam (GVR), Vincom Retail (VRE) cũng giảm sàn. Hai cổ phiếu Vingroup (VIC) và Vinhomes (VHM) giảm mạnh. VIC giảm 9.100 đồng, xuống còn 194.900 đồng/cp. VHM giảm 8.000 đồng, xuống còn 108.000 đồng/cp.
TTCK quay đầu lao dốc trong bối cảnh dòng tiền vào thị trường vẫn rất lớn. Vậy điều gì đã chặn đứng đà tăng của sàn quy mô 300 tỷ USD? Và triển vọng sắp tới của kênh huy động vốn cho nền kinh tế sẽ ra sao?
Hai cú sốc liên tiếp
Nếu như TTCK giảm điểm trong phiên cuối tuần 17/10 là do giới đầu tư đẩy mạnh bán ra khi đón nhận thông tin Thanh tra Chính phủ công bố sai phạm trái phiếu ở một số ngân hàng và tập đoàn thì trong phiên 20/10 giới đầu tư lo ngại về một điều khác.
Trong phiên 20/10 giới đầu tư bất ngờ truyền nhau thông tin về vấn đề lãi suất. Lý do là bởi dòng tiền lớn, lãi suất thấp là yếu tố cộng hưởng bên cạnh các yếu tố vĩ mô ổn định, tăng trưởng kinh tế ở mức cao, ngân hàng và doanh nghiệp có kết quả kinh doanh tích cực… giúp TTCK Việt Nam thăng hoa trong thời gian qua. Dòng tiền nội áp đảo đà rút vốn của khối ngoại và kéo TTCK tăng điểm hơn gấp rưỡi trong vòng vài tháng.
Trước đó, nhiều chuyên gia cảnh báo về khả năng TTCK có thể đảo chiều khi chính sách tiền tệ đổi hướng. Nhưng thời điểm được xác định khá xa, có thể nửa cuối năm 2026 hoặc sang năm 2027. Chính phủ vẫn đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế và tín dụng ở mức cao.
Nỗi lo của các nhà đầu tư ập đến trong bối cảnh lãi suất qua đêm trên thị trường liên ngân hàng ở mức khá cao, 5,75%/năm ghi nhận hôm 16/10.
Hai phiên giảm mạnh liên tiếp cũng có thể dẫn tới hoạt động chốt lời mạnh hơn và có thể kéo theo cả tình trạng margin call, kéo thị trường xuống sâu nữa.
Vậy liệu TTCK có rơi vào tình trạng bán tháo kéo dài như hồi năm 2022 hay không?
Ông Lưu Chí Kháng, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Công ty Chứng khoán Kiến Thiết CSI cho rằng, với 2 phiên giảm mạnh, thị trường đối mặt với khả năng xuất hiện call margin. Áp lực này vẫn còn.
Tuy nhiên, khả năng TTCK sẽ không sập như năm 2022. Năm 2022 chứng kiến một cuộc khủng hoảng trái phiếu, lan rộng ra cả hệ thống tài chính. Khi đó, các doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu rầm rộ, sử dụng sai mục đích; công ty chứng khoán phân bổ trái phiếu cho các công ty bất động sản. Khi đó nhiều ngân hàng bảo lãnh, cấm cố tài sản cho các công ty BĐS phát hành. Sai phạm khi đó diễn ra trên diện rộng cả hệ thống cho nên áp lực bán là rất lớn.
Theo ông Kháng, còn hiện tại bối cảnh đã khác. Tăng trưởng GDP ở mức cao, mục tiêu năm 2025 trên 8%, năm 2026 là hai con số. Chính phủ đẩy mạnh đầu tư công, trong khi TTCK được nâng hạng. Cho nên sẽ khó có sự giảm mạnh như 2022.
Trên thực tế, theo chuyên gia CSI, TTCK cũng đã tăng mạnh trong năm 2025 nên việc điều chỉnh giảm cũng không quá bất ngờ và tạo cú sốc. Hệ thống tài chính hiện cũng đã ổn định hơn, ngay cả nếu có việc nâng lãi suất để kiểm soát tỷ giá, và hoạt động thanh tra việc các ngân hàng và một số doanh nghiệp sử dụng tiền vay sai trái, đưa nguồn tiền huy động từ ngân hàng sử dụng đúng mục đích cho tăng trưởng kinh tế vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh, xây dựng - đầu tư công… cũng là điều tốt.
