FTSE Russell công bố thị trường chứng khoán Việt Nam đã đáp ứng toàn bộ các tiêu chí chính thức và được nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp.
Cùng với đó, FTSE Russell sẽ tiếp tục theo dõi sát sao diễn biến thị trường và khuyến khích các bên liên quan đóng góp ý kiến trước đợt rà soát giữa kỳ tháng 3/2026, nhằm đảm bảo quá trình nâng hạng được thực hiện đúng kế hoạch vào tháng 9/2026. Chi tiết kế hoạch triển khai theo giai đoạn sẽ được công bố trong thông báo tháng 3/2026 sau khi tham vấn các Ủy ban Tư vấn của FTSE Russell và các thành viên thị trường.
Nhiều nhà đầu tư đặt câu hỏi về thời gian thử thách kéo dài đến tháng 9/2026 mà không phải có hiệu lực ngay vào tháng 3 năm sau. Điều này có ý nghĩa gì và đặt ra những thử thách nào cho thị trường?
Chứng khoán được nâng hạng, nhà đầu tư hồ hởi (Ảnh: Hữu Khoa).
Các chuyên gia của Công ty Chứng khoán MB (MBS) cho rằng FTSE đã chốt việc nâng hạng Việt Nam từ cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp, nhưng vẫn đặt điều kiện “thử thách” về việc cải thiện tiếp cận cho các nhà môi giới toàn cầu (global brokers). FTSE sẽ kiểm tra tiến độ vào tháng 3/2026; nếu đạt yêu cầu sẽ triển khai theo nhiều giai đoạn, nếu không có thể hoãn hoặc điều chỉnh.
Điều này giống như một "giai đoạn thử thách" để Việt Nam chứng minh cam kết cải cách, giúp tăng niềm tin từ nhà đầu tư quốc tế. FTSE nhấn mạnh yếu tố này để đảm bảo nhà đầu tư có thể "replicate the index" (sao chép chỉ số một cách dễ dàng).
Trong thời gian "thử thách" này, diễn biến dòng vốn ngoại cũng đáng chú ý. MBS nêu dựa trên kinh nghiệm từ các thị trường tương tự như Kuwait, Pakistan, Saudi Arabia), dòng vốn ngoại trong giai đoạn "thử thách" thường tăng dần nhưng có tính chọn lọc và biến động, chứ không bùng nổ ngay lập tức.
Đối với dòng vốn chủ động, khoảng 30-50% tổng dòng vốn dự kiến sẽ chảy vào sớm, nhờ kỳ vọng tích cực từ thông báo nâng hạng. Ví dụ, với Việt Nam, World Bank dự báo khoảng 5 tỷ USD ngắn hạn (trước và ngay sau nâng hạng), trong đó 1-2 tỷ USD từ các quỹ chủ động vì họ thấy cơ hội tăng trưởng.
Đối với dòng vốn thụ động, khoảng 50-70% tổng dòng vốn dự kiến, tương đương 1,5-3,4 tỷ USD theo ước tính HSBC cho Việt Nam sẽ "ngồi chờ" đến khi hiệu lực chính thức vào tháng 9/2026. Điều này làm dòng vốn ổn định hơn, nhưng nếu có tin tốt (như cập nhật tháng 3/2026), sẽ có tăng đột biến 10-20%.
Ông Phạm Lưu Hưng - Kinh tế trưởng SSI Research - cho biết Việt Nam đã đạt các tiêu chí của FTSE, song một số tiêu chí cần được đánh giá lại, chủ yếu liên quan đến các nhà môi giới toàn cầu. Ông lý giải, FTSE quan ngại về thủ tục mở tài khoản cho nhà đầu tư nước ngoài, dù thực tế Việt Nam đã cải thiện nhiều. Một số khó khăn có thể đến từ phía nhà đầu tư, liên quan đến việc tuân thủ quy định.
Ông Hưng nhận định tiêu chí này không phải rào cản lớn, có thể mất khoảng 2 tháng để điều chỉnh, và mốc thời gian tháng 9 là phù hợp để thị trường xử lý các vấn đề còn tồn tại.
Đại diện SSI cũng nhấn mạnh: nâng hạng theo chuẩn FTSE chỉ là bước khởi đầu. Về dài hạn, thị trường cần đạt tiêu chí của MSCI để thực sự được công nhận là chuẩn “10 điểm không có nhưng”. Khi đó, quy mô dòng vốn nước ngoài sẽ khác hẳn, vượt trội hơn FTSE.
Ông Hưng cho rằng Việt Nam đang tiệm cận dần tiêu chuẩn MSCI trong 1-2 năm tới. Hôm nay mới chỉ là bước khởi đầu cho một lộ trình dài hơn. Và nhà đầu tư, nếu có vui mừng, thì “chốt lời không bao giờ sai”.
