Chung dòng máu Lạc Hồng: "Siêu thầu" xóa nhà tạm vùng cao

"KHÔNG AI LÀM ĐƯỢC THÌ TÔI LÀM!"

Sau trận lũ lịch sử năm 2020 ở vùng cao Quảng Trị, cướp đi hàng chục sinh mạng, cuốn trôi cả bản làng, tại xã Hướng Việt (H.Hướng Hóa, Quảng Trị cũ, nay là xã Hướng Lập, tỉnh Quảng Trị mới), nhiều gia đình rơi vào cảnh màn trời chiếu đất. Hỗ trợ lương thực, quần áo đã khó, việc dựng lại nhà cho bà con khi đó gần như bất khả thi.

Đầu tháng 1.2021, khi Báo Thanh Niên kêu gọi bạn đọc ủng hộ và lực lượng Công an Quảng Trị đã sẵn sàng bắt tay vào việc dựng nhà, thì một vấn đề lớn phát sinh: không nhà thầu nào dám nhận. Lý do đường vào xã Hướng Việt khi ấy đã bị sạt lở, rất nguy hiểm. Ngay từ lối rẽ vào đường Hồ Chí Minh nhánh tây ở Khe Sanh, sương mù phủ trắng lối. Con đèo Sa Mù cao hơn 1.000 m, nhiều đoạn vừa sạt lở, vừa hẹp, một bên núi dựng đứng, một bên vực sâu. Tầm nhìn chỉ còn hơn 2 m, tốc độ xe phải hạ xuống 5 - 10 km/giờ. Tôi từng đi khảo sát trước đó vẫn nhớ rõ cảm giác căng thẳng, chỉ khi ánh sáng le lói hiện ra mới nghe tiếng thở phào khắp đoàn.

ẢNH: THANH LỘC

ẢNH: NGUYỄN PHÚC

ẢNH: THANH LỘC

Giữa lúc tưởng chừng bế tắc, có người giới thiệu về ông Bé, chủ doanh nghiệp Bé Tuyến ở TT.Krông Klang (H.Đakrông cũ, nay thuộc xã Hướng Hiệp, Quảng Trị) chuyên dựng nhà sàn cho đồng bào vùng cao. Ngày đầu gặp mặt, trước dáng người mảnh khảnh của người đàn ông sinh năm 1970, quê ở Triệu Nguyên, chúng tôi không khỏi nghi ngại: "Anh nhắm làm được không?". Ông chỉ cười: "Không ai làm được thì tôi làm! Các anh cứ yên tâm, trước Tết Nguyên đán bà con sẽ có nhà".

Đúng 15 tháng chạp năm Canh Tý, 8 ngôi nhà sàn trị giá 400 triệu đồng đã hoàn thiện, bàn giao cho bà con Hướng Việt. Những nụ cười hạnh phúc lại nở trên môi người dân Hướng Việt. Ông Bé đứng bên cạnh, cười tươi hơn cả người nhận nhà, nói: "Tôi giữ đúng lời hứa rồi đó".

Đến ông Hồ Văn Vọng, Bí thư Đảng ủy xã Hướng Việt lúc bấy giờ, cũng "sốc" nặng. "Chúng tôi cứ tưởng là phải sau Tết Nguyên đán thì việc xây dựng mới bắt đầu, vì đường sá còn rất khó đi. Thật bất ngờ và ấm lòng khi mọi người đã nỗ lực đến như vậy", ông Vọng nói.

"MẤT TÍCH" TRONG RỪNG GIÀ

Một việc khác của ông Bé hồi cuối năm 2024 nhanh chóng trở thành giai thoại trong chương trình xóa nhà tạm ở Quảng Bình (cũ). Đó là lần dựng nhà ở bản Dốc Mây (xã Trường Sơn, H.Quảng Ninh, Quảng Bình cũ, nay thuộc tỉnh Quảng Trị).

Dốc Mây là bản xa nhất, khó đi nhất của xã Trường Sơn, nơi đồng bào Vân Kiều sống trong thiếu thốn trăm bề. Mái nhà kiên cố luôn là ước mơ xa vời của họ, bởi đường vào bản là những dốc dựng, ghềnh đá, suối sâu, chỉ có thể đi bộ nhiều giờ hoặc dùng ô tô gầm cao vào những ngày trời nắng.

ẢNH: NVCC

ẢNH: NVCC

ẢNH: NVCC

Cuối năm 2024, Bộ chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Quảng Bình nhận nhiệm vụ dựng 8 ngôi nhà đại đoàn kết trị giá 1,3 tỉ đồng tại Dốc Mây, yêu cầu hoàn thành trước Tết Nguyên đán Ất Tỵ. Liên hệ qua nhiều nhà thầu, tất cả đều lắc đầu. Bài toán đưa vật liệu vào bản là cơn ác mộng khiến ai cũng nản. Cuối cùng, qua sự kết nối của PV Thanh Niên, Bộ đội biên phòng Quảng Bình khi ấy đã mời được doanh nghiệp tư nhân Bé Tuyến tận Krông Klang, Quảng Trị cũ.

Dù là người kinh nghiệm đầy mình, đi qua không biết bao nhiêu bản làng vùng sâu để xây nhà, nhưng khi kể lại chuyến đi, ông Bé vẫn rùng mình về mấy pha đoàn xe chở vật liệu có lúc tưởng kẹt cứng giữa rừng vì ghềnh đá. Ông cùng tốp thợ phải vừa dùng sức máy, vừa huy động sức người, đoàn mới đến được Dốc Mây lúc 1 giờ sáng, dù xuất phát từ sáng sớm. "Vợ tôi ở nhà phát sốt vì điện thoại mất sóng, không biết chồng đang ở nơi nào giữa rừng núi Trường Sơn này", ông tếu táo.

Những ngày sau đó, tốp thợ của ông Bé đã phải vượt mưa gió, giá rét, đường sá xấu… để giữ lời hứa với Bộ đội biên phòng tỉnh Quảng Bình và bà con sẽ dựng nhà đúng hẹn. Khi những ngôi nhà sàn lắp ghép, trụ bê tông, sàn và vách gỗ, mái tôn… theo phong tục của người Vân Kiều lần lượt hoàn thiện, "siêu thầu" mới dám thở phào, rút quân về nhà, "báo cáo" với vợ toàn bộ hành trình lao động gian khổ.

CÒN KHỎE, CÒN DỰNG NHÀ

Nói chuyện thẳng thắn, ông Bé bảo làm doanh nghiệp ai cũng muốn có lãi, ông không là ngoại lệ. Nhưng dựng nhà tình thương, xóa nhà tạm chỉ được kinh phí 60 - 100 triệu đồng/căn, lại ở vùng núi xa xôi, đường khó, đôi khi chưa có đường, thì nhà thầu thường lắc đầu vì công nhiều, lời ít, thậm chí lỗ vốn.

Do "chuyên nhà hộ nghèo" nên ông chuẩn bị sẵn hàng trăm cột bê tông, xẻ gỗ thành kèo, huấn luyện thợ quen việc. Khi vật liệu đến nơi, chỉ việc ráp, vừa tiết kiệm vừa rút ngắn thời gian. "Nghề nào cũng là để có miếng cơm thôi. Chúng tôi lấy công làm lãi. Nhà thầu không chuyên mà làm nhà hộ nghèo thì tốn kém lắm, dễ lỗ vốn", ông chia sẻ.

ẢNH: NGUYỄN PHÚC

ẢNH: NGUYỄN PHÚC

ẢNH: NGUYỄN PHÚC

Những ngày tháng 8 này, khi chương trình xóa nhà tạm bước vào giai đoạn nước rút trên cả nước, khó mà gặp được "siêu thầu" Đinh Công Tráng. Ông tất bật từ vùng núi Đakrông sang các bản làng ở Quảng Ninh (Quảng Trị).

"Từ tháng 6 đến giờ, tôi đã dựng trên 60 nhà hộ nghèo. Giờ cũng đang có nhiều đơn vị nhờ tôi đồng hành trong xóa nhà tạm ở vùng cao, nhưng tôi chưa dám nhận lời vì vẫn còn gần 40 căn ở miền núi Quảng Bình cũ cần hoàn thiện. Những căn này cách nơi tôi ở gần 300 km", ông nói.

Hơn 20 năm gắn bó với nghề, có lẽ ông Bé không đếm được đã dựng bao nhiêu nhà. Ông chỉ nhớ có những bản làng giờ đây ấm áp hơn, trẻ con có góc học bài, người già có chỗ tránh mưa gió… nhờ những chuyến đi của ông và đội thợ. Mỗi căn nhà hoàn thiện, với ông, là một lời hứa được giữ trọn, là một dấu mốc mà nếu không có sự kiên trì, yêu nghề và yêu người sẽ chẳng thể làm được.