Thủ tướng từng yêu cầu các doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu phải lập hóa đơn điện tử từng lần bán và kết nối dữ liệu với cơ quan thuế trong tháng 12/2023. Tuy nhiên, hiện đã quá thời hạn này hơn 2 tháng, gần 9.500 cây xăng, chiếm 56% số lượng cả nước chưa thực hiện đúng quy định, theo cập nhật đến 26/2 từ Bộ Tài chính.
Tại Nghị quyết ngày 5/3, Chính phủ yêu cầu các địa phương phối hợp với cơ quan thuế xử lý các doanh nghiệp đến hết ngày 31/3 chưa triển khai việc xuất hóa đơn này. Chế tài xử lý nặng nhất là yêu cầu doanh nghiệp vi phạm tạm dừng hoạt động, thu hồi giấy phép, chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh.
Lo bị rút giấy phép, nhiều doanh nghiệp rốt ráo tìm giải pháp nhưng còn gặp vướng liên quan tới các vấn đề kỹ thuật như lựa chọn công nghệ, kiểm định cột bơm.
Giám đốc một cửa hàng xăng tư nhân ở Hà Nội cho biết theo quy định trụ bơm dầu phải được duyệt mẫu, doanh nghiệp không được tự gắn các thiết bị vào trụ bơm, dễ dẫn tới sai số, vi phạm quy định đo lường. Hiện doanh nghiệp này làm việc với đối tác công nghệ nhưng chưa đảm bảo quy định khi đấu nối thông tin trụ bơm xăng và hệ thống quản lý.
Trong khi chờ đối tác, doanh nghiệp này tìm hiểu một số phương án khác từ các đơn vị cung cấp giải pháp như dùng máy Pos cầm tay, thiết bị camera AI, ứng dụng trên điện thoại, sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Nhưng điều ông băn khoăn là mức độ đáp ứng của công nghệ, bởi mỗi ngày có hàng nghìn lượt khách đổ xăng với nhiều mức giá khác nhau, tương ứng số lượng hóa đơn xuất ra sẽ rất lớn.
"Nếu hạ tầng công nghệ thông tin không tốt, chưa đồng bộ sẽ dẫn đến tắc nghẽn, ảnh hưởng tới khách hàng, hoạt động của cửa hàng", ông nói.
Ngoài ra, chi phí 40-60 đồng một hóa đơn khi xuất ra cũng là áp lực tài chính cho doanh nghiệp khi triển khai. Chưa kể, doanh nghiệp còn phải chịu các chi phí đường truyền kết nối, chi phí thanh toán nếu người tiêu dùng sử dụng thẻ, chi phí phần mềm bán hàng, quản lý xăng dầu...
Nhân viên cây xăng đang bán hàng cho khách ở TP HCM. Ảnh:Như Quỳnh.
Một số doanh nghiệp phản ánh chưa thể triển khai do chậm hướng dẫn, phối hợp thiếu đồng nhất từ các cơ quan liên quan. Ông Nguyễn Hùng Việt, chủ doanh nghiệp tư nhân xăng dầu ở Sóc Trăng, cho biết từ đầu tháng 3 đã gửi đơn kiến nghị lên Cục thuế của tỉnh nhờ hỗ trợ nhưng tới nay cơ quan này vẫn chưa đưa ra được hướng xử lý thích hợp.
"Chúng tôi chưa biết triển khai theo cách nào", ông Việt nói. Theo ông, công điện mới nhất số 38 của Sở Khoa học Công nghệ Sóc Trăng quy định không cho bất cứ đơn vị nào tác động vào trụ bơm. Ngoài ra, họ giới thiệu kết nối với các nhà mạng, như VNPT và Viettel để tiến hành kết nối để xuất hóa đơn điện tử từng lần. Khi trao đổi, các đơn vị này yêu cầu doanh nghiệp dùng máy Pos cầm tay. Nếu sử dụng máy Pos thì phương án này sai với công điện của Thủ tướng. Theo Thủ tướng, việc xuất hóa đơn từng lần được kết nối từ trụ bơm về cục thuế. Tuy nhiên, để làm theo công điện khá phức tạp vì tới nay cục thuế tỉnh cũng vẫn đang loay hoay và chưa có hỗ trợ cụ thể cho doanh nghiệp.
"Chúng tôi sẵn sàng thực hiện hóa đơn điện tử từng lần nhưng chỉ đạo từ các sở ngành liên quan như Cục Thuế, Sở Khoa học & Công nghệ không thống nhất nên doanh nghiệp đang ở ngã ba đường", ông nói.
Tương tự, giám đốc một doanh nghiệp sở hữu gần chục cây xăng ở TP HCM cho rằng khó hoàn thành hóa đơn điện tử từng lần trong tháng này.
"Yêu cầu doanh nghiệp phải thực hiện nhưng cán bộ thuế chưa tới hiện trường để hỗ trợ kết nối, mở niêm phong trụ bơm, đấu nối truyền dữ liệu từ cột bơm xăng dầu của doanh nghiệp", ông nói. Ông đề nghị cơ quan thuế và các sở ngành liên quan cần phối hợp hỗ trợ doanh nghiệp, theo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng.
Là doanh nghiệp đã xuất hóa đơn điện tử theo quy định, ông Đặng Hoài Phương, Giám đốc Công ty TNHH xăng dầu Phương Nam Lâm Đồng cho biết trước đó cũng đã phải gửi văn bản lên UBND tỉnh Lâm Đồng được hướng dẫn phối hợp triển khai. "Việc thực hiện hóa đơn điện từ từng lần một mình doanh nghiệp không thể làm được, cần sự phối hợp của các cơ quan ban ngành trong tỉnh", ông nói.
Thừa nhận điều này, lãnh đạo Sở Công Thương TP HCM, cho biết thành phố mới có khoảng 30% doanh nghiệp thực hiện. Để hoàn thành 100% trong tháng 3, theo ông là rất khó bởi cần phối hợp giữa các bên.
Hiện Sở Công Thương thành phố tiếp tục hỗ trợ cơ quan thuế làm việc với từng doanh nghiệp, cửa hàng xăng dầu, các doanh nghiệp cung cấp giải pháp. Từ đó, xác định cụ thể mức độ, khả năng đáp ứng và sẽ ưu tiên triển khai trước các doanh nghiệp có đầy đủ trang thiết bị, kết nối.
Cùng với TP HCM, nhiều địa phương cũng có tỷ lệ đạt dưới mức 55% số cửa hàng bán lẻ xăng dầu phát hành hóa đơn điện tử từng lần bán hàng. Trong khi, một số địa phương khác có tỷ lệ triển khai cao hơn, trên 80% như Bắc Ninh, Đăk Lăk, Thanh Hóa, Yên Bái, Nam Định, Hà Nội, Hải Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu...
Để đẩy nhanh đồng đều, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Phi Vân Tuấn yêu cầu các Cục Thuế có kết quả cao cần phối hợp với nơi có kết quả chưa cao để "chia sẻ kinh nghiệm, tìm ra nguyên nhân, giải pháp phù hợp để triển khai".
Liên quan đến vướng mắc kỹ thuật, hiện Bộ Khoa học & Công nghệ đã yêu cầu các Sở Khoa học & Công nghệ, Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng phối hợp với cơ quan thuế tại địa phương hướng dẫn các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân liên quan tích cực triển khai các giải pháp phù hợp.
Theo PGS-TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế tài chính, doanh nghiệp cũng cần có thời gian chuẩn bị, tính toán công nghệ, lựa chọn phần mềm, chi phí. Ngược lại, cơ quan thuế cũng cần có thời gian hướng dẫn, triển khai và hỗ trợ.
Tuy nhiên, ông Thịnh cho rằng kinh doanh xăng dầu cũng cần phải bình đẳng, minh bạch với các lĩnh vực khác đã triển khai từ tháng 7/2022 theo Luật Quản lý thuế. Theo ông, việc áp dụng hóa đơn điện tử, kết nối dữ liệu với cơ quan thuế là một trong những yêu cầu bắt buộc. "Bán lẻ xăng dầu được áp dụng trễ nhất, do đó, đã đến lúc phải thực hiện", ông nói.
Giới chuyên môn đánh giá để quy định sớm đi vào cuộc sống, cơ quan quản lý, đặc biệt là ngành thuế phải có hướng dẫn đồng bộ, trong đó cần lưu tâm hoàn cảnh thực tế của doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu. "Mọi yêu cầu đúng pháp luật, song không quá rắc rối khiến doanh nghiệp đội chi phí không cần thiết", ông nói.
