Mặc dù một số người không sử dụng các công cụ AI vì lý do cá nhân, nhiều người khác lại đánh giá cao hiệu quả mà chúng mang lại. Tuy nhiên, một câu hỏi quan trọng được đặt ra là liệu AI, đặc biệt với ChatGPT, có làm giảm khả năng tư duy của con người hay không?
Các công cụ AI như ChatGPT ngày càng phổ biến
ẢNH: AFP
Nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy AI không chỉ làm giảm khả năng thông minh của chúng ta mà còn thay đổi cách thức hoạt động của não bộ, từ đó có thể gây ra những tác động lâu dài đến khả năng học tập, giải quyết vấn đề và tư duy độc lập. Những tác động này không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn đến toàn xã hội. Đặc biệt, có những lo ngại về việc học sinh sử dụng AI làm giảm khả năng tự lập và tự giải quyết vấn đề của các em.
Nhiều tác hại của ChatGPT
Để tập trung sâu hơn vào ChatGPT, một nghiên cứu gần đây được báo cáo trên arXiv với tiêu đề "Não bộ của bạn trên ChatGPT: Tích lũy nợ nhận thức khi sử dụng trợ lý AI cho bài luận", đã khảo sát cách sử dụng AI trong việc viết luận ảnh hưởng đến chức năng não bộ.
Nghiên cứu chia người tham gia thành ba nhóm: một nhóm chỉ sử dụng não bộ, một nhóm sử dụng công cụ tìm kiếm và nhóm còn lại sử dụng mô hình ngôn ngữ lớn (LLM). Kết quả cho thấy nhóm chỉ sử dụng não bộ có hoạt động não mạnh mẽ nhất, trong khi nhóm sử dụng LLM có hoạt động não yếu nhất.
Bên cạnh đó, những người tham gia sử dụng LLM không cảm thấy gắn kết với công việc của họ và gặp khó khăn trong việc trích dẫn chính xác nội dung bài viết. Họ cũng có kết quả kém hơn về kỹ năng ngôn ngữ và sức khỏe kết nối thần kinh so với những người sử dụng công cụ tìm kiếm hoặc chỉ dựa vào não bộ.
Việc quá phụ thuộc vào ChatGPT đã ảnh hưởng đến não bộ cũng như kỹ năng giao tiếp của các sinh viên
ẢNH: AFP
Nghiên cứu cũng chỉ ra ChatGPT đang ảnh hưởng đến cách chúng ta giao tiếp. Một nhóm nghiên cứu đã phân tích hơn 22 triệu từ không có kịch bản và phát hiện số lượng từ được AI ưu tiên đã tăng lên đáng kể. Điều này đặt ra câu hỏi về việc liệu những từ này có thể thay thế các mẫu ngôn ngữ riêng của mỗi cá nhân trong tương lai.
Các chuyên gia tâm lý học cảnh báo việc dạy cho học sinh những kỹ năng tư duy cơ bản là rất cần thiết để các em không trở nên phụ thuộc vào AI. Những kỹ năng này bao gồm khả năng học hỏi hiệu quả, thích nghi với thay đổi và tự tin vào khả năng của bản thân. Việc mắc lỗi và học hỏi từ những sai lầm là quan trọng để củng cố não bộ, điều này sẽ không thể xảy ra nếu AI thực hiện toàn bộ quá trình suy nghĩ thay cho con người.
Rõ ràng, sự phát triển của AI như ChatGPT đang đặt ra nhiều thách thức cho khả năng tư duy và học tập của con người, vì vậy cần có những biện pháp để đảm bảo chúng ta không trở nên phụ thuộc vào công nghệ này.
