Myanmar, đất nước được mệnh danh là "Vùng đất của Phật", từ lâu đã nổi tiếng với những công trình kiến trúc Phật giáo tráng lệ, thu hút nhiều du khách khắp nơi trên thế giới. Trong số đó, chùa Mahamuni ở Mandalay, cố đô của Miến Điện xưa, là một trong những ngôi chùa linh thiêng bậc nhất, biểu tượng vàng rực rỡ của văn hóa và tôn giáo Myanmar.
Với bức tượng Phật dát vàng cao 3,8 mét, nặng 6,5 tấn, được trang trí bằng hàng lớp vàng lá dày hơn 15 cm, chùa Mahamuni không chỉ là điểm đến hành hương của hàng triệu Phật tử mà còn là niềm tự hào của cả dân tộc. Tuy nhiên, theo CNN đưa tin, một biến cố đau lòng đã xảy ra vào khoảng 12h50 ngày 28/3 (giờ địa phương) với tâm chấn được xác định ở khu vực Tây Bắc thị trấn Sagaing, miền Trung Myanmar, cách thành phố lớn thứ hai của đất nước là Mandalay 17,2 km.
Khi trận động đất kinh hoàng làm rung chuyển khu vực Mandalay khiến ngôi chùa linh thiêng này sụp đổ, để lại nỗi tiếc nuối khôn nguôi trong lòng người dân và du khách từng chiêm bái.
Ngôi chùa thiêng Mahamuni - Biểu tượng vàng của Cố đô Mandalay
Chùa Mahamuni được xây dựng vào thế kỷ 18 dưới triều đại vua Bodawpaya, người đã cho di dời bức tượng Phật Mahamuni từ vùng Arakan (nay thuộc bang Rakhine) về Mandalay sau khi chinh phục khu vực này vào năm 1784. Tương truyền, bức tượng Phật này là một trong năm pho tượng được đúc khi Đức Phật Thích Ca còn tại thế, mang ý nghĩa tâm linh đặc biệt. Người dân Myanmar tin rằng đây là hình ảnh sống động nhất của Đức Phật, được chính ngài ban phước, và việc chiêm bái tượng Phật Mahamuni có thể mang lại bình an, may mắn.
Ngôi chùa không chỉ là nơi thờ phụng mà còn là trung tâm văn hóa, nơi lưu giữ những giá trị truyền thống của người Myanmar. Bức tượng Phật chính, đặt ở trung tâm chánh điện, được bao phủ bởi hàng tấn vàng lá do các tín đồ dâng cúng qua hàng thế kỷ. Mỗi ngày, hàng trăm Phật tử đến đây để cầu nguyện, dâng lễ và dán những lá vàng mỏng lên tượng như một cách bày tỏ lòng thành kính. Độ dày của lớp vàng trên tượng đã lên đến hơn 15cm, biến pho tượng thành một kiệt tác nghệ thuật độc đáo, lấp lánh ánh vàng rực rỡ dưới ánh sáng ban ngày.
Ngoài bức tượng chính, chùa Mahamuni còn nổi bật với kiến trúc đặc trưng của Phật giáo Myanmar: những mái tháp cong vút, các họa tiết chạm khắc tinh xảo trên tường và cột, cùng không gian yên bình bao quanh bởi cây cối xanh mát. Đây không chỉ là nơi linh thiêng mà còn là điểm đến thu hút du khách quốc tế, những người muốn khám phá vẻ đẹp tâm linh và lịch sử của đất nước chùa tháp.
Trận động đất định mệnh và sự sụp đổ của chùa Mahamuni
Trận động đất kinh hoàng được ghi nhận có cường độ lên đến 7,7 độ Richter đã giáng một đòn chí mạng xuống những di sản văn hóa lộng lẫy của Myanmar, để lại những vết thương sâu hoắm trên các công trình lịch sử như Cung điện Mandalay, Tu viện Masoyein, và chùa Mahamuni. Cây cầu Awa, một biểu tượng bền bỉ của vùng Sagaing, cũng không thoát khỏi số phận khi bị xóa sổ trong cơn địa chấn dữ dội trưa ngày 28/3.
Theo Myanmar Now, tâm chấn của thảm họa tập trung vào Sagaing và Mandalay – thành phố lớn thứ hai của Myanmar, nơi những tuyệt tác kiến trúc lịch sử từng ngự trị như minh chứng cho một thời vàng son. Cung điện Mandalay, trái tim hoàng gia cuối cùng của đất nước, xây dựng từ năm 1857 dưới triều vua Mindon, giờ đây mang những vết nứt đau thương. Dù từng bị chiến tranh thế giới thứ II tàn phá và được hồi sinh vào thập niên 1990, cung điện với kiến trúc gỗ tếch tinh xảo, khuôn viên mênh mông và thành lũy kiên cố vẫn không thể chống chọi nổi sức mạnh của thiên nhiên. Từ một điểm đến rực rỡ thu hút du khách khám phá quá khứ huy hoàng, giờ đây, nó đứng đó chứng kiện sự sụp đổ
Một phần Cung điện Mandalay sụp đổ.
Cách Cung điện Mandalay khoảng 2 km về phía Tây Nam, Tu viện Masoyein – ngôi nhà tâm linh của hàng nghìn tăng sĩ và là cái nôi nghiên cứu Phật giáo quan trọng – cũng gục ngã trước cơn thịnh nộ của đất trời. Những bức tường từng vang vọng kinh kệ giờ đây chỉ còn là đống đổ nát, để lại khoảng trống không lời trong lòng người dân Myanmar.
Còn chùa Mahamuni, nơi linh thiêng lưu giữ pho tượng Phật dát vàng rực rỡ cùng những phù điêu Khmer quý giá từ Angkor cũng đã sụp đổ. Ngôi chùa từng là chốn hành hương của hàng triệu tín đồ, nay chỉ còn là ký ức tan hoang. Hình ảnh người dân hoảng loạn tháo chạy khỏi đống đổ nát, được ghi lại qua những bức ảnh trên mạng xã hội, như một nhát dao khứa vào trái tim của đất nước này.
Trong khi đó, chính quyền quân sự Myanmar đã ban bố tình trạng khẩn cấp tại 6 khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Thái Lan, láng giềng gần gũi, cũng tuyên bố thủ đô Bangkok là vùng thảm họa. Công tác cứu hộ đang được triển khai khẩn trương giữa những đống gạch vụn và bụi mù. Myanmar, một lần nữa, đối diện với thử thách khắc nghiệt của thời gian và thiên nhiên, nơi quá khứ huy hoàng giờ đây hòa lẫn trong hiện thực nghiệt ngã.
Theo các báo cáo ban đầu, trận động đất xảy ra vào sáng sớm, khi hàng chục Phật tử đang cầu nguyện trong chùa. Tiếng gầm rú của mặt đất vang lên, kèm theo những rung chấn dữ dội khiến các cột trụ của chùa lung lay rồi đổ sập. Bức tượng Phật Mahamuni, dù nặng hàng tấn và được gia cố chắc chắn, cũng không tránh khỏi số phận bị vùi lấp dưới đống gạch đá.
Sự sụp đổ của chùa Mahamuni là lời nhắc nhở đau lòng về sự mong manh của các di sản văn hóa trước thiên nhiên. Myanmar, một quốc gia nằm trên vành đai động đất, không ít lần chứng kiến những công trình cổ kính bị hủy hoại bởi động đất, như chùa Shwemawdaw Paya từng sụp đổ vào năm 1930. Tuy nhiên, với chùa Mahamuni, mất mát này dường như nặng nề hơn cả, bởi nó không chỉ là một ngôi chùa mà còn là linh hồn của Mandalay.
