Theo một báo cáo khoa học được xuất bản trên tạp chí Zootaxa, các nhà khoa học và sinh vật học đến từ nhiều quốc gia bao gồm Việt Nam, Nga và Đức đã có những nghiên cứu về dữ liệu hình thái, sinh học và di truyền của loài rắn khuyết Việt Nam (còn có tên rắn sói đá vôi, tên khoa học Lycodon calcarophilus).
Thạc sĩ Nguyễn Văn Tân, cán bộ nghiên cứu Trường Đại học Duy Tân (Đà Nẵng), thành viên nhóm nghiên cứu, cho biết loài rắn khuyết Việt Nam đã từng có lịch sử phân loại và danh pháp phức tạp, có nhiều nét tương đồng và được xem là một phân loài của rắn khuyết Đài Loan (tên khoa học Lycodon ruhstrati).
Tuy nhiên, sau khi nghiên cứu, các nhà khoa học nhận thấy rắn khuyết Việt Nam có những điểm khác biệt về tỷ lệ cơ thể, vảy, đặc tính di truyền… và rắn khuyết Việt Nam đã được công nhận là một loài hoàn toàn mới.
Các biến thể hình thái của khuyết Việt Nam, loài rắn mới được công nhận (Ảnh: Andrey M. Bragin/R. Hendrix).
Rắn khuyết Việt Nam hiện chỉ được tìm thấy ở những khu vực núi đá vôi thuộc Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng (tỉnh Quảng Trị), ở độ cao từ 200 đến 250m.
Đây là loài rắn kích thước nhỏ, chỉ dài hơn 60cm, cơ thể được chia thành những khoang đen, trắng không đều nhau, bụng có hoa văn đen trắng xen kẽ. Loài rắn này hoạt động vào ban đêm hoặc sáng sớm và thường săn thằn lằn để ăn thịt.
Một đặc điểm hình thái quan trọng giúp phân biệt loài này với các loài thuộc chi rắn khuyết khác là vảy bên má chạm mắt, điều không thấy ở các loài rắn khuyết gần gũi khác.
Những đặc điểm ở phần đầu giúp rắn khuyết Việt Nam phân biệt với các loài rắn khuyết khác (Ảnh: Andrey M. Bragin).
Theo thạc sĩ Nguyễn Văn Tân, rắn khuyết Việt Nam rất hiếm gặp và có môi trường sống bị thu hẹp do ảnh hưởng từ khai thác rừng, phát triển du lịch và chăn thả gia súc tự do, vì vậy cần phải có các biện pháp bảo tồn các khu rừng đá vôi tại miền Trung Việt Nam, đảm bảo môi trường sống cho loài rắn này.
Với việc rắn khuyết Việt Nam được công nhận là một loài rắn mới, giúp nâng số lượng loài rắn khuyết tại Việt Nam lên 17, trong đó có 5 loài đặc hữu.
Do rắn khuyết Việt Nam là loài thuộc chi rắn khuyết (còn gọi là rắn sói, tên khoa học Lycodon), thuộc họ rắn nước, vì vậy đây là loài rắn không sở hữu nọc độc và vô hại với con người.
Rắn khuyết Việt Nam (trên) có bề ngoài dễ bị nhầm lẫn với loài rắn cạp nia cực độc (dưới) (Ảnh: Gernot Vogel/Parinya Herp Pawangkhanant).
Tuy nhiên, đặc điểm của các loài thuộc chi rắn khuyết là chúng sở hữu cơ thể với các khoanh đen, trắng xen kẽ, điều này khiến các loài rắn khuyết thường bị nhầm lẫn với cạp nia, loài thuộc họ rắn hổ sở hữu nọc độc nguy hiểm chết người.
Do vậy, các loài rắn khuyết thường bị "chết oan" vì không phải người nào cũng có đủ sự bình tĩnh cũng như kiến thức để nhận dạng và phân biệt giữa rắn khuyết vô hại với cạp nia nguy hiểm.
Nhóm nghiên cứu về loài rắn khuyết Việt Nam bao gồm Nguyễn Văn Tân (Đại học Duy Tân, Đà Nẵng), Andrey M. Bragin, Nikolay A. Poyarkov (Đại học Tổng hợp Quốc gia Moscow, Nga) và Gernot Vogel (nhà nghiên cứu sinh học độc lập người Đức).
