Bại não là bệnh gì?
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ, Bại não (Cerebral palsy, viết tắt là CP) là một nhóm các rối loạn ảnh hưởng đến khả năng di chuyển, duy trì thăng bằng và phối hợp vận động, tư thế của một người. CP là khuyết tật về khả năng vận động phổ biến nhất ở trẻ. CP là do não phát triển bất thường hoặc tổn thương não trong gia đoạn phát triển làm ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát cơ của một người.
Các triệu chứng của CP ở mỗi người là khác nhau. Một người bị CP nặng có thể cần sử dụng thiết bị đặc biệt để có thể đi lại, thậm chí là hoàn toàn không đi lại được và có thể cần được chăm sóc suốt đời. Mặt khác, một người bị CP nhẹ có thể đi lại hơi khó khăn, nhưng có thể không cần bất kỳ sự trợ giúp đặc biệt nào. CP không trở nên tồi tệ hơn theo thời gian, mặc dù các triệu chứng nhất định có thể thay đổi trong suốt cuộc đời của một người.
Tất cả những người bị CP đều có vấn đề về cử động và tư thế. Nhiều người cũng phải chịu một số các vấn đề khác như thiểu năng trí tuệ; co giật; các vấn đề về thị lực, thính giác hoặc lời nói; những thay đổi ở cột sống (chẳng hạn như cong vẹo cột sống); hoặc các vấn đề về khớp.
Nguyên nhân và các yếu tố rủi ro
CP là do não phát triển bất thường hoặc tổn thương não đang phát triển ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát cơ của trẻ. Có một số nguyên nhân có thể gây ra sự phát triển hoặc tổn thương bất thường. Mọi người thường nghĩ rằng CP chủ yếu là do thiếu oxy trong quá trình sinh nở. Hiện nay, các nhà khoa học nghĩ rằng điều này chỉ gây ra một số ít các trường hợp gây ra bại não.
Sự phát triển bất thường của não hoặc tổn thương dẫn đến CP có thể xảy ra trước khi sinh, trong khi sinh, trong vòng một tháng sau khi sinh hoặc trong những năm đầu đời của trẻ, trong khi não vẫn đang phát triển. CP liên quan đến sự phát triển bất thường của não hoặc tổn thương xảy ra trước hoặc trong khi sinh được gọi là CP bẩm sinh. Đa số CP (85% –90%) là bẩm sinh. Trong nhiều trường hợp, ta không được biết được nguyên nhân cụ thể.
Một tỷ lệ nhỏ của CP là do não phát triển bất thường hoặc tổn thương xảy ra hơn 28 ngày sau khi sinh. Đây được gọi là CP mắc phải do các vấn đề thường liên quan đến nhiễm trùng (chẳng hạn như viêm màng não) hoặc chấn thương đầu.
Có thể chữa được căn bệnh này không?
Không có cách chữa khỏi CP, nhưng nếu điều trị thì có thể cải thiện cuộc sống của những người mắc bệnh này. Điều quan trọng là phải bắt đầu một chương trình điều trị càng sớm càng tốt.
Sau khi chẩn đoán CP, một nhóm chuyên gia y tế sẽ thảo luận với gia đình và đứa trẻ mắc bệnh để phát triển một kế hoạch giúp đứa trẻ phát huy hết tiềm năng của mình. Các phương pháp điều trị thông thường bao gồm thuốc; phẫu thuật; niềng răng; và trị liệu vật lý, phục hồi chức năng và ngôn ngữ.
Không có phương pháp điều trị duy nhất nào là phương pháp điều trị tốt nhất cho tất cả trẻ em bị CP. Trước khi quyết định kế hoạch điều trị, điều quan trọng là phải nói chuyện với bác sĩ của trẻ để hiểu tất cả các rủi ro và lợi ích của từng phương pháp.
Vậy làm cách nào để ngăn ngừa bị bại não?
Phần lớn các nguyên nhân dẫn đến bại não không phải lúc nào cũng ngăn ngừa được. Tuy nhiên, những gia đình đang có ý định có con hoặc có thai phụ thì có thể thực hiện một số biện pháp phòng ngừa nhất định.
Điều quan trọng là phải tiêm vắc-xin để chống lại một số bệnh có thể gây tổn thương não thai nhi như tiêm vắc-xin ngừa bệnh Rubella. Thai phụ cần được chăm sóc đầy đủ ngay từ trước khi sinh con. Việc khám thai định kỳ trong khi mang thai có thể giúp ngăn ngừa sinh non, nhẹ cân hay nhiễm trùng.
