BHXH 1 lần là khoản tiền người lao động được rút nếu không tiếp tục tham gia BHXH và không đủ điều kiện hưởng lương hưu.
Điều kiện rút BHXH 1 lần trước và sau 1.7.2025
Theo luật BHXH 2014 (còn hiệu lực đến ngày 30.6.2025), điều kiện phổ biến để được rút BHXH 1 lần là: sau 12 tháng nghỉ việc (không còn đóng BHXH bắt buộc) và chưa đủ 20 năm đóng BHXH (tức không đủ điều kiện hưởng lương hưu).
Ngoài ra, một số trường hợp đặc biệt được rút ngay không cần chờ 12 tháng như:
- Ra nước ngoài định cư
- Mắc các bệnh hiểm nghèo, nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, lao nặng, HIV/AIDS giai đoạn cuối
- Suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên hoặc khuyết tật đặc biệt nặng
- Sĩ quan, quân nhân, công an... xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu…
Từ 1.7.2025, luật BHXH 2024 (sửa đổi) có hiệu lực, chính sách BHXH 1 lần được thắt chặt hơn để hạn chế tình trạng rút sớm.
Cụ thể, luật mới ghi rõ quy định chuyển tiếp rằng người lao động có thời gian đóng BHXH trước ngày luật có hiệu lực, sau khi nghỉ 12 tháng, không tham gia BHXH bắt buộc hay tự nguyện, và có tổng thời gian đóng dưới 20 năm, nếu có nhu cầu thì được giải quyết BHXH 1 lần.
Luật BHXH 2024 (sửa đổi) siết chặt điều kiện rút BHXH 1 lần
ẢNH MINH HỌA: NHẬT THỊNH
Người bắt đầu tham gia BHXH từ 1.7.2025 trở đi sẽ không còn được rút BHXH 1 lần theo diện sau 12 tháng như trên. Thế hệ lao động mới sẽ không được rút toàn bộ quãng đóng sau khi nghỉ việc giữa chừng, ngoại trừ các trường hợp đặc biệt như:
- Đủ tuổi nghỉ hưu theo luật nhưng chưa đủ 15 năm đóng BHXH và không tiếp tục tham gia (tức người cao tuổi không đủ điều kiện hưởng lương hưu)
- Ra nước ngoài để định cư (xuất cảnh hợp pháp, định cư dài hạn)
- Mắc bệnh hiểm nghèo, bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS... theo quy định của Bộ Y tế
- Suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên hoặc khuyết tật đặc biệt nặng
- Thành viên lực lượng vũ trang (quân đội, công an) khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu và không tiếp tục tham gia BHXH...
Như vậy, từ năm 2025 trở đi, một lao động mới tham gia BHXH sẽ không được rút 1 lần khi nghỉ việc trừ phi thuộc diện bệnh tật, xuất cảnh, hoặc đợi đến tuổi già (mà khi đó nếu vẫn dưới 15 năm đóng thì được rút).
Công thức tính mức hưởng BHXH 1 lần
Cách tính BHXH 1 lần về cơ bản không thay đổi trước và sau khi luật BHXH 2024 có hiệu lực. Mức hưởng được tính dựa trên số năm đã đóng BHXH và bình quân thu nhập/tháng đóng BHXH (đã điều chỉnh). Cụ thể, mỗi năm đóng BHXH được tính:
- Trước năm 2014: bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương/tháng đóng BHXH
- Từ năm 2014 trở đi: bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương/tháng đóng BHXH
- Thời gian lẻ dưới 1 năm: nếu tổng thời gian đóng dưới 1 năm, được hưởng bằng số tiền đã đóng, tối đa bằng 2 tháng lương bình quân
- Nếu có lẻ tháng trong thời gian đóng: luật mới quy định gộp tháng lẻ trước 2014 sang sau 2014 để tính cho thuận tiện
Tóm lại, công thức tính BHXH 1 lần năm 2025 vẫn như cũ theo luật BHXH 2014. Ví dụ: Người lao động có 18 năm đóng BHXH (đều sau năm 2014) với mức lương bình quân tính BHXH là 6 triệu đồng/tháng, nếu rút BHXH 1 lần sẽ được 18 x 2 = 36 tháng lương bình quân, tức 36 x 6 triệu = 216 triệu đồng (chưa kể lẻ tháng nếu có).
Nếu có 5 năm trước 2014 + 10 năm sau 2014, thì hưởng = 5 x 1,5 + 10 x 2 = 7,5 + 20 = 27,5 tháng lương bình quân.
