Buồn của nền kinh tế thuộc top đầu EU: Thiếu Nga, nhà máy lọc dầu lớn nhất nước chìm trong khủng hoảng, 8.500 việc làm và 16 triệu tấn dầu "bị đe doạ"

Năm 2023, GOI Energy đã mua lại nhà máy ISAB tại thị trấn Priolo, Sicilia, Ý với sự hậu thuẫn của Trafigura dưới sự sắp xếp của "ông trùm" ngành khai khoáng Beny Steinmetz. Thương vụ này đã được chính phủ Ý chấp thuận.

Theo Financial Times, nhà đầu tư lớn nhất trong người đứng đầu quỹ kiểm soát (Argus Fund) của GOI ở thời điểm thương vụ diễn ra là George Economou. "Ông trùm" này sở hữu một trong những tàu vận chuyển dầu thô Nga lớn nhất thế giới vào năm 2022 là TMS Tankers.

Economou đầu tư vào nhà máy lọc dầu cùng Beny Steinmetz và cựu CEO của Trafigura là Michael Bobrov. Theo nguồn tin thân cận, mối quan hệ giữa 3 doanh nhân này đã xấu đi do mâu thuẫn liên quan đến tài chính và các thoả thuận cung cấp, marketing kéo dài 10 năm đã ký với Trafigura.

Economou cho rằng Trafigura phải chịu trách nhiệm cho các vấn đề của nhà máy lọc dầu vì thoả thuận vốn có lợi nhiều cho tập đoàn này, cho phép họ bảo vệ lợi nhuận trong khi cơ sở này thua lỗ. Trong khi đó, Trafigura chỉ ra nhà máy này cần nhiều vốn hơn để nâng cấp hoạt động do thị trường khó khăn.

Theo các điều khoản của thỏa thuận, GOI đã mua lại nhà máy lọc dầu và Trafigura đồng ý cung cấp vốn lưu động để tài trợ cho hoạt động nhà máy. Trafigura đã đưa GOI một khoản phí trả trước là 30 triệu euro, để cung cấp dầu thô cho nhà máy và bán sản phẩm tinh chế mà họ sản xuất trong 10 năm.

Những mâu thuẫn nội bộ có thể ảnh hưởng đến sự tồn tại của một nhà máy cung cấp 1/5 công suất lọc dầu của Ý, khoảng 14-15 tấn dầu/năm, phục vụ trực tiếp khoảng 1.000 người và hỗ trợ 8.500 việc làm trong khu vực.

Một số chuyên gia cũng phàn nàn về việc chính phủ Ý chấp thuận việc bán nhà máy cho GOI trong khi nhà đầu tư này không có kinh nghiệm sở hữu hoặc vận hành các nhà máy lọc dầu.

Alan Gelder, phó chủ tịch bộ phận lọc dầu, hóa chất và thị trường dầu mỏ tại Wood Mackenzie, cho biết: "Những doanh nghiệp thâm dụng vốn này đòi hỏi phải đầu tư lớn, nhưng họ có dòng tiền không ổn định nên cần người mua có khả năng tài chính mạnh. Chính phủ Ý nên chọn một giải pháp thay thế khác ngoài việc bán cho GOI Energy."

Năm nay, ISAB đã nộp đơn lên chính quyền Sicilia để tái cấu trúc doanh nghiệp thông qua một "giải pháp thương lượng về cuộc khủng hoảng" ngoài tòa án.

FT dần nguồn thạo tin, Economou kỳ vọng sẽ tận dụng quy trình này để đàm phán lại hoặc hủy hợp đồng với Trafigura. Economou cũng đã cân nhắc việc bán nhà máy lọc dầu nhưng các cuộc thảo luận diễn ra không mấy suôn sẻ.

Khi thương vụ mua lại diễn ra, Economou được cho là chủ sở hữu của một thực thể đăng ký kinh doanh ở Síp nắm giữ 52% trong một "nhánh" của Argus Fund. Cụ thể, Argus Fund kiểm soát 70% GOI. Phần còn lại của "nhánh" trên thuộc sở hữu của một thực thể do 2 quỹ kiểm soát, trong đó có Steinmetz là người thụ hưởng.

Năm 2023, Economou cho GOI vay tiền để trả khoản nợ chưa thanh toán với Lukoil. Tháng 1 năm ngoái, sau khi GOI không trả được khoản vay, ông chuyển đổi khoản vay thành cổ phần và pha loãng cổ phần của các cổ đông khác. Doanh nhân 71 tuổi này hiện kiểm soát 99% GOI thông qua một cấu trúc quỹ phức tạp.

GOI đã trả khoảng 180 triệu euro để mua lại nhà máy lọc dầu. Trước đó, 2 công ty Mỹ Vitol và Crossbridge đã trả giá khoảng 55 triệu euro. Nguồn tin thân cận ước tính rằng công ty này cũng đã trả vài trăm triệu euro để mua sạch lượng dầu tại nhà máy.

Tham khảo FT