Bộ trưởng: Cần 140 năm để hoàn vốn dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam 67 tỷ USD nếu Nhà nước tự đầu tư

Chiều 18/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Đường sắt (sửa đổi). Đây là dự án luật được bổ sung vào chương trình kỳ họp thứ 9. Góp ý tại phiên thảo luận, đa số ý kiến các đại biểu khẳng định sự cần thiết ban hành dự thảo Luật nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, tạo hành lang pháp lý và động lực đột phá cho phương thức giao thông bằng đường sắt.

Giải trình cuối phiên thảo luận về dự thảo luật Đường sắt sửa đổi, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, dự thảo đưa ra nhiều cơ chế chính sách đặc thù, mở cửa cho doanh nghiệp tư nhân, rút ngắn thời gian thủ tục triển khai các dự án đường sắt.

Về chính sách phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD), Bộ trưởng Trần Hồng Minh nhấn mạnh, phát triển TOD mang lại lợi ích kép, vừa góp phần quy hoạch chỉnh trang đô thị, tối ưu hóa hiệu quả sử dụng đất, vừa tạo ra nguồn thu cho ngân sách nhà nước từ đất đai để đầu tư trở lại cho phát triển kinh tế-xã hội nói chung, trong đó có phát triển hệ thống đường sắt.

Mô hình TOD cũng góp phần mở ra không gian phát triển kinh tế dọc tuyến đường sắt, tăng cơ hội phát triển, bảo đảm đời sống cho người dân chung quanh khu vực đường sắt.

Tham gia thảo luận, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn TP Hà Nội) đã cho ý kiến về quy định khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư dự án đường sắt bằng nguồn vốn ngoài ngân sách nhà nước.

Đóng góp ý kiến tại phiên thảo luận, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng cần có những chính sách ưu đãi vượt trội để thu hút các nhà đầu tư vào lĩnh vực đường sắt - một ngành đòi hỏi số vốn khổng lồ. 

Theo Bộ trưởng Trần Hồng Minh, khi nhà đầu tư tham gia đầu tư dự án đường sắt bằng vốn ngoài nhà nước thì cũng cần phải có chính sách ưu đãi cho họ như được chỉ định thầu, tiếp cận quỹ đất sạch khu vực TOD…, nếu đưa ra đấu thầu thì rất khó triển khai.

"Chúng ta đều biết đầu tư đường sắt rất lâu mới thu hồi được vốn. Chẳng hạn với tuyến đường sắt Bắc-Nam, chúng ta bỏ ra tổng mức đầu tư 67 nghìn tỷ đồng, theo chúng tôi tính toán phải mất khoảng 140 năm. Giờ chúng ta kêu gọi nhà đầu tư tư nhân tham gia thì phải có lợi ích gì hài hòa giữa các bên mới được".

Vị tư lệnh ngành cũng nhấn mạnh, không nên lo lắng về việc khi cho phép tư nhân tham gia đầu tư phát triển đường sắt sẽ bị bán dự án cho nước ngoài. Đây cũng là lần đầu tiên quy định về chính sách phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực được đưa vào luật chuyên ngành, với tư duy vừa khơi thông tháo gỡ nhưng cũng không thể thiếu các cái thiết chế để giám sát, công khai, minh bạch.

Trong đó có quy định khi đấu thầu hay chỉ định thầu phải có sự tham gia của đại diện các cơ quan như Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Thanh tra, Kiểm toán Nhà nước. Mặt khác, các tổ chức, cá nhân tham gia cũng đều chịu sự điều chỉnh của các luật khác, bao gồm cả Bộ luật Hình sự.