Bỏ giấy phép xây dựng, không buông lỏng hậu kiểm

Từ xây nhầm nhà trên đất người khác đến trách nhiệm địa phương

Dẫn chứng vụ việc gần 50 căn nhà "xây nhầm" trên đất người khác tại TP.HCM mới đây, đại biểu (ĐB) Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) ủng hộ việc chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm nhằm cắt giảm thủ tục hành chính cho người dân.

ẢNH: GIA HÂN

Với vụ việc ở Hải Phòng, theo lời trình bày, chủ nhà vì nghe lời của trung gian môi giới đất mà "xây nhầm" nhà trên đất người khác. Trong trường hợp này, nếu có tiền kiểm, cán bộ địa chính xuống chỉ định vị trí cho chủ nhà xây dựng thì "làm gì có vụ nhầm nhà". Tương tự là câu chuyện cấp phép nhà 10 tầng nhưng xây đến 11 - 12 tầng. Nếu kiểm tra, giám sát kỹ từ đầu thì vi phạm sẽ được ngăn chặn.

Từ các vụ việc đã nêu, ông Hòa cho rằng việc chuyển tiền kiểm sang hậu kiểm là cần thiết. Dù hậu kiểm nhưng các đơn vị quản lý phải kiểm tra thường xuyên để cá nhân, tổ chức không vi phạm, hạn chế thiệt hại đến mức thấp nhất.

ĐB Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng) đề nghị quy định rõ trách nhiệm của UBND cấp xã trong việc kiểm tra, phát hiện và xử lý vi phạm ngay từ giai đoạn đầu; bổ sung chế tài xử lý trách nhiệm người đứng đầu nếu không phát hiện hoặc xử lý kịp thời.

"Bỏ thủ tục cấp phép chứ không phải bỏ quản lý nhà nước"

ĐB Tạ Văn Hạ (đoàn Đà Nẵng) đánh giá, bước tiến bộ trong luật là bỏ quy định cấp giấy phép xây dựng (GPXD) cho người dân. Dự thảo luật mở rộng diện không phải xin GPXD cho nhà ở tại nông thôn (nhà riêng lẻ, dưới 7 tầng). "Bỏ thủ tục cấp phép chứ không phải bỏ quản lý nhà nước. Hai cái đó cần phân biệt rạch ròi", ông Hạ nêu và đề xuất người dân chỉ cần nộp đăng ký online và cam kết thực hiện. Thứ hai là tăng hậu kiểm, xử lý thật nghiêm. Thứ ba là công khai quy hoạch và minh bạch các dữ liệu.

ẢNH: GIA HÂN

Tiếp thu, giải trình cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh khẳng định, luật Xây dựng sửa đổi lần này là một trong những bước để rút ngắn quy trình. Ví dụ, khi quy hoạch và dự án đã được thẩm định, các dự án không thuộc diện phải cấp phép vẫn có thể triển khai. Cấp giấy phép chỉ áp dụng cho các công trình chưa được quy hoạch chi tiết, hoặc công trình có quy mô lớn hơn 7 tầng. Bộ Xây dựng đã hướng dẫn các địa phương căn cứ Nghị định 145/2021, đảm bảo thủ tục cấp phép đơn giản hóa, rút ngắn từ 30 ngày xuống còn 7 - 10 ngày. Cùng với đó là đơn giản hóa thủ tục cho người dân khi xây dựng công trình, vẫn cần tư vấn thiết kế, nhưng không phải xin cấp phép nữa, mà chỉ cần thực hiện đúng cam kết về kết cấu, kiến trúc, đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy, vệ sinh môi trường...