Một máy bay vận tải của Nga bị Washington trừng phạt đã hạ cánh tại Nam Phi, làm dấy lên lo ngại về việc Pretoria có thể vi phạm các lệnh cấm vận của Mỹ và khiến quan hệ song phương thêm căng thẳng, tờ Business Insider đưa tin.
Chiếc Ilyushin IL-76 thuộc hãng Abakan Air (trụ sở tại Moscow) đã bị Bộ Tài chính Mỹ đưa vào danh sách đen từ tháng 6/2024 với cáo buộc vận chuyển thiết bị quân sự và hỗ trợ cơ sở công nghiệp quốc phòng Nga trong cuộc chiến tại Ukraine.
Dữ liệu hành trình bay cho thấy chiếc IL-76 này bay đã hạ cánh xuống Upington ở Bắc Cape (Nam Phi) vào tuần trước với đầy hàng hóa và sau đó cất cánh với khoang hàng rỗng. Theo City Press , sau khi khởi hành từ Upington, máy bay đã dừng lại để tiếp nhiên liệu tại Sân bay Lanseria. Trước đó, chiếc máy bay này từng lưu lại nhiều ngày tại Iran – một đồng minh chiến lược của Moscow.
Người phát ngôn Bộ Giao thông Nam Phi, Collen Msibi, cho biết Abakan Air đã xin phép hoạt động tại nước này vào tháng trước.
“Tôi xác nhận Abakan Air đã nộp đơn xin giấy phép khai thác nước ngoài vào ngày 9/9/2025. Giấy phép được cấp vào ngày 23/9. Mục đích là vận chuyển hàng hóa nói chung, trực thăng dân dụng và máy bay nhào lộn biểu diễn. Chính phủ Nam Phi không đưa hãng này vào danh sách đen và cũng chưa nhận được thông tin từ bất kỳ quốc gia nào về việc hãng bị trừng phạt”, ông nói.
Khi được hỏi liệu Bộ Ngoại giao có được thông báo hay không, người phát ngôn Chris Phiri từ chối bình luận, đề nghị phóng viên liên hệ lại với Bộ Giao thông.
Sự việc khiến giới quan sát lo ngại Nam Phi đang ngả gần hơn về phía Nga, bất chấp nỗ lực duy trì cân bằng quan hệ với Mỹ. Cả Nga và Nam Phi là thành viên của nhóm các nền kinh tế lớn mới nổi BRICS.
Các chuyên gia cảnh báo vụ việc có thể khiến Tổng thống Donald Trump phản ứng mạnh, tương tự vụ tàu hàng Lady R năm 2022. Khi đó, một tàu chở hàng của Nga bị Mỹ trừng phạt cập cảng hải quân Nam Phi, làm dấy lên cáo buộc Pretoria bí mật cung cấp vũ khí cho Moscow.
Dù sau đó ủy ban điều tra của Tổng thống Cyril Ramaphosa kết luận không có bằng chứng, vụ việc đã từng khiến Nam Phi suýt mất quy chế thương mại ưu đãi với Mỹ theo chương trình AGOA, đồng thời đẩy đồng rand xuống mức thấp kỷ lục so với USD.
Giới quan sát cho rằng thời điểm xảy ra vụ việc rất nhạy cảm, khi thỏa thuận AGOA vừa hết hạn, còn quan hệ song phương đang ở mức thấp.
Washington đã đóng băng viện trợ cho Nam Phi và áp thuế nhập khẩu cao nhất khu vực hạ Sahara đối với hàng hóa từ nước này. Một số nghị sĩ Mỹ còn đang xem xét dự luật rà soát lại toàn bộ quan hệ với Nam Phi, viện dẫn lý do nước này “hỗ trợ các đối thủ của Mỹ”.
Theo tờ Rapport, Abakan Air hiện còn nằm trong danh sách cảnh báo nợ xấu, do chậm thanh toán nhiều khoản phí dịch vụ hàng không, bao gồm nhiên liệu.
Sự kiện lần này là một mắt xích mới trong chuỗi rắc rối giữa Nam Phi và Mỹ liên quan tới các hãng vận tải Nga, phản ánh thế khó của Pretoria trong việc dung hòa giữa lợi ích thương mại, sức ép trừng phạt và định vị địa chính trị trong bối cảnh xung đột toàn cầu ngày càng phức tạp.
Tham khảo: BI
