Video ghi lại cảnh UAV đánh chặn của Ukraine tiêu diệt UAV cảm tử Geran-2 của Nga. Nguồn: QQnews.
Không chờ đợi viện trợ phòng không truyền thống, Kyiv chọn con đường sáng tạo: sử dụng chính UAV để săn UAV, kết hợp với công nghệ tác chiến điện tử, laser và thậm chí cả... súng cá nhân.
RAM II: Khi UAV cảm tử hóa thân thành ‘kẻ diệt UAV’
Một trong những nỗ lực nổi bật là việc Ukraine cải tiến dòng UAV RAM II, vốn được thiết kế để tấn công mục tiêu mặt đất, thành UAV đánh chặn tự sát, chuyên dùng để truy đuổi và tiêu diệt UAV cảm tử Nga.
RAM II sử dụng hệ thống định vị quang học và có thể tự khóa mục tiêu đang bay, sau đó lao vào để tiêu diệt.
Phương thức này tuy khiến UAV đánh chặn bị phá hủy, nhưng chi phí thấp và thời gian phản ứng nhanh khiến nó đặc biệt hiệu quả trong môi trường chiến sự cường độ cao.
Interceptor UAV: ‘Thợ săn’ biết bay theo bầy
Ukraine cũng phát triển các dòng UAV đánh chặn có thể tái sử dụng, thường gọi là UAV ‘Interceptor’.
Những thiết bị bay này có khả năng mang theo lưới bắt UAV đối phương hoặc được lập trình để đâm va trực tiếp.
Một số mẫu tiên tiến tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI), bay theo nhóm (swarm) và sử dụng định vị thụ động, giúp nâng cao khả năng phát hiện và khóa mục tiêu không phát tín hiệu.
Interceptor không chỉ hoạt động độc lập, mà còn có thể phối hợp theo cụm để áp đảo UAV cảm tử trong các đợt tấn công quy mô lớn, một hình thức ‘phòng không bay’ chưa từng có tiền lệ trước xung đột Nga - Ukraine.
Bukovel-AD: ‘Cơn ác mộng’ với UAV dẫn đường vệ tinh
Trong lĩnh vực tác chiến điện tử, Bukovel-AD là cái tên không thể không nhắc đến. Đây là hệ thống chống UAV do Ukraine sản xuất, có khả năng phát hiện thiết bị bay không người lái ở khoảng cách lên tới 100km và gây nhiễu tín hiệu GPS/GLONASS trong phạm vi 20km.
Khi các UAV cảm tử như Shahed-136 phụ thuộc mạnh vào định vị vệ tinh, Bukovel-AD có thể khiến chúng mất phương hướng, rơi hoặc tự hủy.
Điểm mạnh của Bukovel-AD là tính di động cao, triển khai nhanh, phù hợp với chiến trường phân tán rộng như ở Donetsk, Kharkiv hoặc Kherson.
Kvertus & SlimBeam: Khi chiến tranh điện tử và laser lên ngôi
Kvertus, tập đoàn công nghệ Ukraine, đã phát triển nhiều thiết bị chống UAV dạng súng (anti-drone rifle), như AD G-6+ hay Counter-FPV.
Những thiết bị này chuyên dùng để phá tín hiệu điều khiển từ xa của các UAV nhỏ và máy bay FPV, loại UAV được Nga sử dụng rộng rãi để đánh bom chính xác vào chiến hào hoặc xe quân sự.
Bên cạnh đó, một bước tiến đột phá mới là hệ thống SlimBeam, tháp pháo laser chống UAV. Thiết bị này sử dụng năng lượng laser để đốt cháy hoặc làm hỏng linh kiện điện tử của UAV từ khoảng cách xa, không cần tiếp xúc vật lý hay dùng đạn thật.
Đây được xem là công nghệ phòng thủ UAV sạch, chính xác và ít gây tổn hại phụ.
‘Phòng không cá nhân’: Súng chống UAV và đạn đặc chủng
Không dừng lại ở quy mô chiến thuật - chiến dịch, Ukraine còn triển khai các giải pháp ‘phòng không cá nhân’ nhằm giúp binh sĩ tự bảo vệ trước các UAV tấn công tầm thấp.
Bộ Quốc phòng Ukraine đã đưa vào sử dụng loại súng chống UAV mini nặng khoảng 1kg, hoạt động bằng pin, có thể làm nhiễu tín hiệu điều khiển UAV trong khoảng cách ngắn.
Song song đó, quân đội Ukraine cũng đưa vào sử dụng loại đạn 5.56mm chuyên dụng chống UAV, có đầu đạn mở rộng, phù hợp với các dòng súng như M4 hoặc AK.
Đạn này giúp binh sĩ có thể bắn hạ UAV nhỏ bằng vũ khí bộ binh thông thường, tăng đáng kể khả năng sống sót trong môi trường UAV dày đặc.
Từ UAV cảm tử hóa thân thành UAV đánh chặn, đến pháo laser và súng ngắn EW, chiến lược phòng không UAV của Ukraine đang hướng đến sự kết hợp giữa tốc độ triển khai, chi phí thấp và khả năng mở rộng.
Khác với các hệ thống tên lửa phòng không truyền thống vốn đắt đỏ và dễ bị bão hòa, chiến lược UAV đánh chặn của Ukraine đại diện cho một cách tiếp cận hoàn toàn mới: linh hoạt, sáng tạo và dân chủ hóa phòng không trong kỷ nguyên xung đột hiện đại.
Trong khi Nga tăng cường các cuộc tấn công bằng UAV cảm tử, thì Ukraine lại đáp trả bằng một mạng lưới các ‘khiên bay’ - những chiếc UAV nhỏ bé nhưng thông minh, phối hợp với tác chiến điện tử và laser để bảo vệ từng trận địa, từng thành phố, từng binh sĩ.
