Tên lửa JL-1 (Jīngléi-1, sấm sét-1) phiên bản bắn từ máy bay (air-launched ballistic missile - ALBM) là bước tiến quan trọng trong chương trình hiện đại hóa vũ khí chiến lược của Trung Quốc, được công bố chính thức tại cuộc duyệt binh quân sự kỷ niệm 80 năm kết thúc Thế chiến II ở Bắc Kinh ngày 3/9.
VIDEO: Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc.
Là một phần của bộ 3 hạt nhân (nuclear triad) mới, tên lửa JL-1 ALBM không chỉ thể hiện tham vọng củng cố năng lực răn đe hạt nhân mà còn đánh dấu bước phát triển vượt bậc trong công nghệ tên lửa của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA).
Bài viết sẽ phân tích các đặc điểm kỹ thuật công nghệ, vai trò chiến lược và ý nghĩa của JL-1 ALBM dựa trên các nguồn Global Times, The War Zone, News18 và Meta-Defense...
Đặc điểm kỹ thuật, công nghệ của JL-1 ALBM
JL-1 ALBM phiên bản bắn từ máy bay là tên lửa đạn đạo hai giai đoạn sử dụng nhiên liệu rắn, được thiết kế để phóng từ máy bay ném bom chiến lược H-6N của Lực lượng Không quân PLA (PLAAF).
Theo các nguồn tin, tên lửa này có tầm bắn đáng kể, với thông báo chính thức từ truyền thông nhà nước Trung Quốc (Global Times) cho biết đạt khoảng 8.000km, dù các ước tính trước đó từ các nguồn phương Tây như News18 và Meta-Defense dao động từ 3.000 đến 4.000km.
Sự khác biệt này có thể xuất phát từ các cấu hình khác nhau hoặc cải tiến trong thiết kế mới nhất.
JL-1 ALBM được cho là có khả năng mang đầu đạn hạt nhân hoặc đầu đạn thông thường, với hệ thống dẫn đường tiên tiến, có thể bao gồm dẫn đường quán tính kết hợp với định vị vệ tinh (như BeiDou), đảm bảo độ chính xác cao khi tấn công mục tiêu.
Một số nguồn, như Amalantra và The War Zone, so sánh JL-1 với tên lửa siêu thanh DF-21D hoặc phiên bản không quân KF-21, nhưng nhấn mạnh rằng JL-1 có thiết kế tối ưu cho phóng từ không trung, mang lại tính linh hoạt chiến thuật vượt trội so với các tên lửa đạn đạo phóng từ mặt đất hoặc tàu ngầm.
Khác với phiên bản JL-1 SLBM (phóng từ tàu ngầm) đã ngừng hoạt động, JL-1 ALBM tận dụng nền tảng máy bay H-6N để đạt độ cao ban đầu, giảm yêu cầu nhiên liệu và tăng tầm bắn.
Theo Meta-Defense, thiết kế này tương tự tên lửa Kinzhal của Nga, nhưng được tối ưu hóa cho các mục tiêu chiến lược ở khoảng cách xa, bao gồm cả khu vực Thái Bình Dương và xa hơn.
Vai trò chiến lược trong bộ 3 hạt nhân
Sự ra đời của JL-1 ALBM đánh dấu lần đầu tiên Trung Quốc hoàn thiện bộ 3 hạt nhân, bao gồm tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) phóng từ mặt đất (như DF-61), tên lửa phóng từ tàu ngầm (JL-3 SLBM), và nay là tên lửa phóng từ không trung (JL-1 ALBM).
Theo Global Times, JL-1 đóng vai trò quan trọng trong khả năng 'tấn công thứ hai' (second-strike), tức là phản công hạt nhân sau khi chịu đợt tấn công đầu tiên từ đối phương.
Với tầm bắn lên tới 8.000km, JL-1 cho phép Trung Quốc tấn công các mục tiêu ở khoảng cách xa, bao gồm cả lãnh thổ Mỹ, từ các vị trí an toàn trong không phận hoặc vùng trời quốc tế.
Forbes.ru và BBC Russian nhấn mạnh rằng JL-1 ALBM mang lại lợi thế chiến lược nhờ tính cơ động của nền tảng H-6N.
Máy bay có thể cất cánh từ các căn cứ khác nhau, thay đổi vị trí phóng linh hoạt, khiến đối phương khó dự đoán và ngăn chặn.
So với tên lửa phóng từ mặt đất hoặc tàu ngầm, JL-1 ALBM giảm thời gian chuẩn bị và tăng khả năng sống sót trước các cuộc tấn công phủ đầu.
Theo The War Zone, JL-1 ALBM có thể được sử dụng trong các kịch bản phi hạt nhân, chẳng hạn như tấn công các mục tiêu chiến lược như tàu sân bay hoặc căn cứ quân sự đối phương, nhờ khả năng mang đầu đạn thông thường.
Điều này làm tăng tính linh hoạt của tên lửa, phù hợp với chiến lược 'chống can thiệp/khu vực cấm' (A2/AD) của Trung Quốc trong khu vực Thái Bình Dương.
Ý nghĩa và so sánh quốc tế
Sự xuất hiện của JL-1 ALBM đặt Trung Quốc vào nhóm quốc gia hiếm hoi sở hữu tên lửa đạn đạo phóng từ không trung, cùng với Nga (Kinzhal) và Mỹ (AGM-183 ARRW, dù chương trình này đã bị hủy).
Theo MK.ru, JL-1 được coi là câu trả lời của Trung Quốc đối với các hệ thống tên lửa tiên tiến của Nga và Mỹ, đồng thời củng cố vị thế của Bắc Kinh trong cuộc đua công nghệ quân sự toàn cầu.
Tuy nhiên, không giống Kinzhal với tốc độ siêu thanh (hypersonic), JL-1 có thể không đạt tốc độ tương tự nhưng bù lại bằng tầm bắn xa và khả năng mang tải trọng lớn.
Về mặt địa chính trị, JL-1 ALBM làm gia tăng lo ngại của phương Tây về khả năng răn đe hạt nhân của Trung Quốc.
Theo News18, tên lửa này mở rộng đáng kể phạm vi tấn công hạt nhân của PLA, đặc biệt ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, nơi Mỹ và các đồng minh duy trì sự hiện diện quân sự mạnh mẽ.
Điều này có thể làm thay đổi cán cân chiến lược, buộc các quốc gia như Mỹ, Nhật Bản và Ấn Độ phải điều chỉnh chiến lược phòng thủ tên lửa của mình.
