Thật khó để hình dung Warren Buffett đã ngồi trên ghế điều hành Berkshire Hathaway bao lâu. Để dễ mường tượng, ông đã là "sếp lớn" từ trước cả khi những Elon Musk, Sam Altman hay Mark Zuckerberg chào đời. Mới đây, ở tuổi 95, "nhà tiên tri xứ Omaha" cuối cùng cũng đã thông báo sẽ rời vị trí chủ tịch kiêm CEO vào cuối năm nay. Người kế nhiệm là Greg Abel.
Trong lá thư gửi cổ đông - một thông lệ quen thuộc suốt hàng chục năm - ông tuyên bố sẽ không còn viết thư thường niên hay phát biểu tại đại hội nữa. Nhưng có một chi tiết đáng chú ý, đó là ông vẫn sẽ đến văn phòng.
"Dù đi lại chậm và đọc khó hơn trước, tôi vẫn đến văn phòng 5 ngày mỗi tuần và làm việc với những con người tuyệt vời", ông viết.
Thông báo này làm dấy lên một câu hỏi lớn mà cả giới tài chính lẫn những người lao động bình thường đều tò mò, đó là tại sao một người đã ở đỉnh cao danh vọng, sở hữu khối tài sản ròng khoảng 150 tỷ USD và điều hành một đế chế 1.100 tỷ USD, lại tiếp tục làm việc đến tận hơi thở cuối cùng của sự nghiệp?
Câu trả lời, theo các chuyên gia, phức tạp và sâu sắc hơn nhiều so với hai chữ "tiền bạc".
Warren Buffett nghỉ hưu ở tuổi 95 nhưng ông cho biết sẽ vẫn tiếp tục làm việc (Ảnh: Medium).
Khi công việc là niềm vui và mục đích sống
Giới chuyên gia đồng tình rằng có 3 lý do chính để một người đi làm, đó là kiếm tiền, tìm kiếm mục đích sống và tạo dựng kết nối xã hội. Với Warren Buffett, lý do đầu tiên rõ ràng không còn quan trọng. Nhưng 2 yếu tố còn lại chính là chìa khóa giải mã sự bền bỉ đáng kinh ngạc của ông.
Ken Dychtwald, CEO của Age Wave và là một chuyên gia lão khoa, nhận xét: "Vì sao ông ấy làm việc lâu như vậy? Tôi nghĩ đơn giản là vì ông thích điều đó".
Đây không phải là một công việc đơn thuần, mà là một sân chơi trí tuệ nơi ông được thỏa sức vẫy vùng. Suốt 64 năm, ông đã biến một nhà máy dệt đang gặp khó khăn thành một tập đoàn khổng lồ sở hữu các thương hiệu biểu tượng của Mỹ như Dairy Queen, Duracell hay Coca-Cola. Với Buffett, công việc vẫn còn "nhiều điều quan trọng cần làm".
Ông tự hào về những gì mình đã xây dựng và muốn trở thành hình mẫu cho một "chủ nghĩa tư bản nhân văn", nơi người giàu không khoa trương tài sản, mà dùng nó để giúp đỡ những người kém may mắn hơn. Triết lý này được minh chứng bằng việc ông đã quyên góp 60 tỷ USD cho hoạt động từ thiện và cam kết sẽ cho đi gần như toàn bộ tài sản của mình.
Sức mạnh của sự kết nối và bản sắc cá nhân
Với nhiều người, công việc định hình nên con người. Điều này đặc biệt đúng với những nghệ sĩ, chuyên gia hay những người thợ lành nghề đã dành cả đời để mài giũa kỹ năng. Warren Buffett cũng không ngoại lệ. Nhà đầu tư không chỉ là chức danh, đó chính là bản sắc của ông.
Chris Farrell, tác giả cuốn sách "Purpose and a Paycheck", chia sẻ rằng công việc chỉ có ý nghĩa khi nó thỏa mãn sự tò mò, cho bạn cơ hội học hỏi và duy trì các mối quan hệ xã hội. Trong lá thư của mình, Buffett dành nhiều thời gian để nói về bạn bè, đồng nghiệp, và những người đã định hình nên con người ông tại quê nhà Omaha.
Khi về già, bạn bè dần rời xa hoặc qua đời, nơi làm việc có thể trở thành một phần quan trọng của đời sống xã hội, mang lại cảm giác thuộc về. Đó là nơi để trò chuyện, để trí tuệ được cọ xát và để cảm thấy mình vẫn còn giá trị. Từ bỏ công việc cũng giống như từ bỏ một phần con người mình.
Đừng sợ tuổi tác - bài học cho tất cả
Câu chuyện của Buffett không phải là một ngoại lệ đơn độc. Ông là một ví dụ tiêu biểu cho một xu hướng ngày càng phổ biến trên toàn cầu, đó là làm việc lâu hơn.
Theo Ken Stern, người sáng lập Longevity Project, nhóm lao động từ 75 tuổi trở lên hiện là phân khúc tăng trưởng nhanh nhất trong lực lượng lao động Mỹ, và con số này dự kiến sẽ tăng gấp đôi vào năm 2030.
"Một phần đến từ áp lực tài chính, tất nhiên", Stern nói. "Nhưng với nhiều người như Buffett, điều quan trọng hơn là ý nghĩa, sự kết nối và một cuộc sống viên mãn, khỏe mạnh hơn".
Những cái tên như nhà linh trưởng học Jane Goodall (90 tuổi) hay đạo diễn Mel Brooks (99 tuổi) vẫn đang miệt mài cống hiến.
Điều này cho thấy nửa sau của cuộc đời không nhất thiết phải là một sự đi xuống. Kinh nghiệm và sự từng trải cho phép người lớn tuổi "kết nối các điểm rời rạc" theo những cách mà người trẻ hơn không thể. Bài học ở đây không phải là làm việc cho đến khi kiệt sức, mà là "tìm ra điều mang lại ý nghĩa và sự kết nối rồi gắn bó với nó".
Khi nhìn lại sự nghiệp của Buffett, tầm nhìn dài hạn chính là yếu tố cốt lõi. Ông cảnh báo các cổ đông rằng cổ phiếu Berkshire đã từng giảm giá 50% tới 3 lần, và điều đó hoàn toàn có thể lặp lại. Nhưng ông khuyên mọi người đừng tuyệt vọng: "Nước Mỹ sẽ trở lại và cổ phiếu Berkshire cũng vậy".
Lời khuyên của ông vượt ra ngoài phạm vi tài chính. Ông khuyên mọi người đừng tự trách mình vì những sai lầm, mà hãy học hỏi rồi tiến về phía trước. Hãy cẩn trọng chọn người hùng để noi theo. Và quan trọng nhất, hãy luôn tử tế. Với ông, khó có nguyên tắc sống nào vượt qua được "quy tắc vàng" - đối xử với người khác theo cách bạn muốn được đối xử.
