Kiệt tác dưới lòng đất
Tần Thủy Hoàng, vị vua thứ 36 của nhà Tần, là người đã kết thúc thời kỳ Chiến Quốc bằng việc chinh phục sáu nước chư hầu và thống nhất Trung Hoa. Trong suốt triều đại của mình, ông đã cho xây dựng nhiều công trình kỳ vĩ, trong đó nổi bật là Vạn Lý Trường Thành và lăng mộ đồ sộ được ví như một cung điện dưới lòng đất.
Việc xây dựng lăng mộ bắt đầu từ năm 246 TCN, khi Tần Thủy Hoàng mới 13 tuổi. Sau 38 năm thi công với sự tham gia của 700.000 công nhân và nghệ nhân lành nghề, lăng mộ được hoàn thành. Nằm ở chân phía bắc núi Lishan, thuộc thành phố Tây An, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc ngày nay, lăng mộ này được đánh giá là một trong những kiến trúc phức tạp và lớn nhất thế giới.
Bí ẩn ánh sáng vĩnh cửu
Một trong những giai thoại nổi bật nhất về lăng mộ Tần Thủy Hoàng chính là câu chuyện về các ngọn đèn "vĩnh cửu." Những ngọn đèn này, được cho là không bao giờ tắt, được đặt trong các khu vực của lăng để bảo vệ sự an nghỉ của vị hoàng đế này. Hiện tượng này không chỉ xuất hiện trong văn hóa Trung Quốc mà còn được ghi nhận tại nhiều nền văn minh khác, như Ai Cập, Hy Lạp và La Mã cổ đại.
Theo các ghi chép lịch sử, đèn "Trường Minh Đăng" được sử dụng rộng rãi trong lăng mộ các hoàng đế và quý tộc. Những chiếc đèn này được thiết kế đặc biệt để kéo dài thời gian cháy, thậm chí trong môi trường khắc nghiệt và kín khí.
Các câu chuyện kỳ bí từ khắp nơi trên thế giới
Sự tồn tại của các ngọn đèn vĩnh cửu không chỉ là huyền thoại của Trung Quốc. Một nhà sử học Hy Lạp từng ghi nhận sự tồn tại của ngọn đèn không bao giờ tắt tại đền thờ Mặt Trời ở Ai Cập. Nhà thần học La Mã Augustine cũng từng đề cập đến một ngọn đèn tại đền thờ Isis, bất chấp gió và mưa vẫn luôn sáng.
Vào năm 527 sau Công nguyên, một đội quân La Mã đã vô tình tìm thấy một ngọn đèn đang cháy trong một lăng mộ cổ. Ghi chép cho biết ngọn đèn này đã cháy liên tục suốt 500 năm trước khi bị phá hủy. Năm 1400, một ngọn đèn tương tự được phát hiện trong lăng mộ của Pallas, con trai vua La Mã cổ đại Evandra, được cho là đã sáng hơn 2.000 năm.
Câu chuyện tương tự tiếp tục xuất hiện ở Anh vào thế kỷ 16, khi quân đội của Vua Henry VIII khai quật một lăng mộ và tìm thấy một ngọn đèn cháy sáng từ năm 300 sau Công nguyên.
Cho đến nay, không có lời giải thích khoa học nào hoàn toàn thỏa đáng cho hiện tượng đèn vĩnh cửu. Một giả thuyết phổ biến là các ngọn đèn này được thiết kế đặc biệt, với cấu trúc chứa hai lớp: lớp bên trong đựng dầu và bấc, trong khi lớp ngoài chứa nước để làm mát. Sự kết hợp này có thể giúp đèn cháy lâu hơn, nhưng không thể kéo dài hàng nghìn năm như các ghi chép mô tả.
Nhà hóa học người Đức Hennig Brand vào thế kỷ 17 từng đưa ra giả thuyết rằng các ngọn đèn vĩnh cửu có thể sử dụng phốt pho, một chất dễ cháy và có thể tự phát sáng trong điều kiện nhất định. Tuy nhiên, khả năng duy trì sự cháy hàng nghìn năm vẫn còn là điều gây tranh cãi.
Một nghiên cứu khác cho rằng dầu cá, cụ thể là mỡ cá voi hoặc cá thu, có thể đã được sử dụng làm nhiên liệu. Loại dầu này có khả năng cháy chậm và tự tái tạo, nhưng điều kiện khắc nghiệt trong các lăng mộ kín cũng khiến giả thuyết này trở nên thiếu thuyết phục.
Bí ẩn của lăng Tần Thủy Hoàng
Theo ghi chép cổ, Tần Thủy Hoàng đã cho săn bắt một loài cá lớn ở biển và sử dụng mỡ của chúng để làm dầu cho các ngọn đèn trong lăng mộ. Dầu này, được cho là có khả năng tự tái tạo, là một yếu tố quan trọng giúp duy trì ánh sáng vĩnh cửu.
Nhà hóa học người Mỹ Simon Affik, sau hơn 30 năm nghiên cứu và hàng trăm thí nghiệm, đã đưa ra một lời giải thích khả thi. Ông cho rằng các ngọn đèn trong lăng sử dụng hỗn hợp đặc biệt của phốt pho và các chất dễ cháy khác, có khả năng tự phát sáng khi gặp oxy. Theo lý giải này, khi các ngôi mộ được mở, ánh sáng từ đèn bùng lên do oxy tràn vào, tạo cảm giác rằng chúng đã cháy suốt hàng nghìn năm.
Tuy nhiên, lăng mộ Tần Thủy Hoàng đến nay vẫn chưa được khai quật hoàn toàn. Các nhà khảo cổ lo ngại rằng việc mở lăng có thể gây hư hại không thể khắc phục cho các hiện vật bên trong. Nhiều kỹ thuật tiên tiến, như radar xuyên đất, đã được sử dụng để nghiên cứu cấu trúc lăng mà không cần xâm phạm trực tiếp.
Một trong những kho báu nổi tiếng nhất được phát hiện từ lăng là đội quân đất nung, với quy mô khổng lồ và chi tiết tinh xảo. Những bức tượng này đã giúp nhân loại có cái nhìn sâu sắc hơn về văn hóa và nghệ thuật thời nhà Tần.
Bí ẩn còn mãi với thời gian
Cho đến khi công nghệ khảo cổ học phát triển vượt bậc, những câu hỏi xoay quanh lăng mộ Tần Thủy Hoàng và ánh sáng vĩnh cửu vẫn sẽ là một trong những bí ẩn lớn nhất của lịch sử. Những ngọn đèn bất tử, với sự hiện diện đầy huyền bí, không chỉ là biểu tượng cho trí tuệ cổ đại mà còn là lời nhắc nhở về sự kết nối giữa con người hiện đại và quá khứ xa xăm.
Lăng mộ của Tần Thủy Hoàng, với tất cả sự kỳ vĩ và bí ẩn của nó, vẫn đang chờ đợi thời điểm thích hợp để hé lộ toàn bộ câu chuyện. Đến lúc đó, nó sẽ tiếp tục kích thích trí tò mò và cảm hứng của con người khắp nơi trên thế giới.
