Tên lửa đạn đạo liên lục địa phóng từ tàu ngầm JL-3 (hay còn gọi là Julang-3, nghĩa là rồng xanh-3) là một trong những thành tựu công nghệ quân sự tiên tiến nhất của Trung Quốc, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa lực lượng hạt nhân dưới biển của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc.
Là tên lửa đạn đạo liên lục địa phóng từ tàu ngầm (SLBM) thế hệ mới, JL-3 được thiết kế để tăng cường khả năng răn đe hạt nhân thứ hai (second-strike capability), cho phép Trung Quốc thực hiện các cuộc tấn công phủ đầu hoặc đáp trả từ các khu vực an toàn như Biển Đông mà không cần tiếp cận đại dương mở.
Dựa trên các nguồn National Interest, fontanka.ru, nevskii-bastion.ru… bài phân tích sẽ khám phá lịch sử phát triển, thông số kỹ thuật công nghệ, ý nghĩa chiến lược của JL-3…, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị toàn cầu vào năm 2025.
Lịch sử phát triển
Sự phát triển của JL-3 bắt đầu từ đầu những năm 2010, dựa trên nền tảng của người tiền nhiệm JL-2, nhằm khắc phục những hạn chế về tầm bắn và khả năng sống sót trước các hệ thống phòng thủ tên lửa.
Theo National Interest, quá trình phát triển được tách rời khỏi chương trình tàu ngầm Type 096 thế hệ mới vào năm 2020 để đẩy nhanh tiến độ, với thời gian tích hợp dự kiến mất ít nhất 5 năm.
Đến năm 2022, Hải quân Mỹ xác nhận rằng các tàu ngầm Type 094 (Jin-class) đã được trang bị lại với JL-3, đánh dấu sự đưa vào phục vụ chính thức.
Ngày 3/9, JL-3 được trưng bày lần đầu tiên tại cuộc diễu binh quân sự ở Bắc Kinh, như một phần của bộ 3 hạt nhân chiến lược (nuclear triad) của Trung Quốc, bao gồm tên lửa đất liền DF-5C, DF-31, DF-61 và tên lửa không quân Jinglei-1.
Sự kiện này nhấn mạnh cam kết của Bắc Kinh trong việc mở rộng kho vũ khí hạt nhân, với hơn 600 đầu đạn hoạt động vào năm 2024 và dự kiến vượt 1.000 vào năm 2030.
Ngoài ra, Fontanka.ru cho biết việc triển khai JL-3 trên tàu ngầm Type 094 và tương lai Type 096 là phản ứng trước các động thái của Mỹ, như tuyên bố của Tổng thống Donald Trump về việc di chuyển tàu ngầm Mỹ gần Nga hơn.
Thông số kỹ thuật công nghệ
JL-3 là tên lửa nhiên liệu rắn, mang lại lợi thế về thời gian chuẩn bị phóng nhanh chóng và khả năng phát hiện thấp hơn so với tên lửa nhiên liệu lỏng.
Tên lửa có tầm bắn hơn 9.000km, một số nguồn tin ước tính lên đến hơn 10.000km. Điều này cho phép JL-3 tấn công các mục tiêu trên toàn lãnh thổ Mỹ từ các khu vực ven biển an toàn như Biển Đông, mà không cần tàu ngầm phải mạo hiểm vào Thái Bình Dương mở.
JL-3 có khả năng mang nhiều đầu đạn tái nhập độc lập (MIRV - Multiple Independently Targetable Reentry Vehicles), có thể lên đến 3 đầu đạn hạt nhân. Điều này tăng cường khả năng xuyên thủng hệ thống phòng thủ tên lửa của đối phương.
Tên lửa sử dụng hệ thống astro-inertial (dựa trên thiên văn và quán tính) kết hợp với mạng lưới vệ tinh định vị Beidou của Trung Quốc, đảm bảo độ chính xác cao ngay cả trong môi trường bị nhiễu.
Tích hợp trên tàu ngầm Type 094 (mỗi tàu mang 12 tên lửa JL-3) và dự kiến lên đến 24 tên lửa trên Type 096 thế hệ mới. Type 096 sẽ có công nghệ giảm tiếng ồn tiên tiến, tự động hóa cao hơn, khiến nó trở thành một trong những tàu ngầm vũ trang nặng nhất thế giới.
So với JL-2 (tầm bắn khoảng 7.400-8.000km), JL-3 đại diện cho bước nhảy vọt về công nghệ, với hệ thống phóng lạnh (cold-launch) cho phép phóng từ dưới nước mà không cần đốt cháy ngay lập tức, giảm nguy cơ phát hiện.
Ý nghĩa chiến lược
JL-3 không chỉ củng cố bộ 3 hạt nhân của Trung Quốc mà còn thách thức sự thống trị của Mỹ ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Theo National Interest, tên lửa này "nên khiến Mỹ lo sợ" vì khả năng tấn công các thành phố, căn cứ quân sự và lãnh đạo Mỹ từ vị trí an toàn, giảm rủi ro từ tác chiến chống tàu ngầm (ASW).
Nó hỗ trợ chuyển dịch từ chính sách "răn đe tối thiểu" sang tư thế hạt nhân mạnh mẽ hơn, tăng nguy cơ leo thang trong khủng hoảng do tư thế "phóng cảnh báo" (launch-on-warning) và sự thiếu minh bạch về tình trạng vũ khí hạt nhân.
Từ góc nhìn của Fontanka.ru và Armiya.az, việc triển khai JL-3 là phản ứng trước các động thái của phương Tây, như di chuyển tàu ngầm Mỹ, và khẳng định vị thế siêu cường quân sự của Trung Quốc.
Với Type 096 sắp tới, lực lượng tàu ngầm Trung Quốc có thể vượt trội nhiều đối thủ, mở rộng ảnh hưởng toàn cầu và đảm bảo "ổn định hòa bình thế giới" theo quan điểm của Bắc Kinh.
Tuy nhiên, sự phát triển này cũng làm tăng nguy cơ tính toán sai lầm trong các cuộc khủng hoảng, đặc biệt với sự không rõ ràng về số lượng đầu đạn.
Công nghệ JL-3 đại diện cho đỉnh cao của chương trình hạt nhân dưới biển Trung Quốc, kết hợp nhiên liệu rắn tiên tiến, MIRV và dẫn đường vệ tinh để tạo ra một vũ khí răn đe đáng tin cậy.
Với việc đưa vào phục vụ từ năm 2022 và trưng bày công khai năm 2025, JL-3 không chỉ nâng cao khả năng sống sót của lực lượng hạt nhân Trung Quốc mà còn thay đổi cán cân chiến lược khu vực, buộc Mỹ và các đồng minh phải điều chỉnh chiến lược.
Dù mang lại lợi ích răn đe, nó cũng nhấn mạnh nhu cầu đối thoại hạt nhân để tránh leo thang không kiểm soát.
Các nguồn tin cho thấy Trung Quốc đang nhanh chóng thu hẹp khoảng cách với các cường quốc hạt nhân khác, khẳng định vị thế là một "người chơi toàn cầu" trong lĩnh vực quân sự.
