Ngày 13.6, Hội nghị cảnh giác dược khu vực phía nam năm 2025 đã chính thức diễn ra với chủ đề: "Kết nối cảnh giác dược - dược lâm sàng trong các bệnh lý thận và ung thư". Sự kiện do Trung tâm khu vực về thông tin thuốc và phản ứng có hại của thuốc TP.HCM (DI & ADR) phối hợp cùng Trung tâm đào tạo, Bệnh viện Chợ Rẫy tổ chức.
Bệnh viện Chợ Rẫy: Sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả
Phát biểu khai mạc hội nghị, tiến sĩ - dược sĩ Nguyễn Quốc Bình, Phó giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy, Giám đốc DI & ADR TP.HCM, nhấn mạnh: Trong điều trị các bệnh lý thận, tình trạng suy giảm chức năng thận khiến việc sử dụng thuốc trở nên đặc biệt phức tạp. Bệnh nhân suy thận mạn thường phải dùng nhiều loại thuốc đồng thời, trong khi chức năng sinh lý đã bị biến đổi do bệnh lý nền, làm tăng nguy cơ gặp phải các phản ứng có hại của thuốc (ADR) so với người bình thường.
Theo các số liệu dịch tễ học mới nhất, bệnh thận mạn đang trở thành một trong những gánh nặng y tế nghiêm trọng nhất trên toàn cầu. Ước tính có khoảng 10 - 13% dân số thế giới mắc bệnh này, tương đương 800 - 850 triệu người.
"Do đó, hoạt động cảnh giác dược đóng vai trò then chốt trong việc theo dõi, phát hiện sớm và ngăn ngừa các biến cố bất lợi liên quan đến thuốc ở nhóm bệnh nhân này. Đặc biệt, dược sĩ lâm sàng giữ vai trò trung tâm trong việc điều chỉnh liều và lựa chọn thuốc an toàn, phù hợp với chức năng thận từng cá nhân người bệnh", ông Nguyễn Quốc Bình nhấn mạnh.
Tiến sĩ Nguyễn Quốc Bình, Phó giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy
ẢNH: DUY TÍNH
Ông Nguyễn Quốc Bình cho biết thêm, trong lĩnh vực ung thư, các phương pháp điều trị như hóa trị hay điều trị nhắm trúng đích tuy mang lại hiệu quả cao, nhưng cũng đi kèm độc tính lớn. Các loại thuốc này thường có cửa sổ trị liệu hẹp, yêu cầu liều cao và tuân thủ phác đồ nghiêm ngặt, khiến người bệnh dễ gặp nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng.
Theo báo cáo mới nhất từ GLOBOCAN - cơ quan thuộc Tổ chức Y tế thế giới (WHO), năm 2022 toàn thế giới ghi nhận khoảng 20 triệu ca ung thư mới, và con số này dự báo sẽ tăng lên 21,3 triệu ca vào năm 2025.
Tại Việt Nam, số ca ung thư mới năm 2022 là 180.000 trường hợp, dự báo sẽ đạt 196.000 ca vào năm 2025.
"Những con số này là hồi chuông cảnh báo về gánh nặng ngày càng gia tăng của bệnh ung thư. Điều này đòi hỏi cần có các chiến lược điều trị toàn diện và hiệu quả, trong đó cảnh giác dược và dược lâm sàng giữ vai trò nòng cốt nhằm đảm bảo an toàn và tối ưu hóa hiệu quả điều trị cho người bệnh", ông Bình chia sẻ.
Bệnh thận mạn gia tăng, gánh nặng toàn cầu và tại Việt Nam
Tại hội nghị, bác sĩ Châu Thị Kim Liên, Chủ tịch Hội Nội thận TP.HCM (nguyên Trưởng khoa Nội thận Bệnh viện Chợ Rẫy), cũng đưa ra cảnh báo về sự gia tăng nhanh chóng của bệnh thận mạn trên toàn cầu, bao gồm cả Việt Nam.
Dẫn dự báo đến năm 2032, bà Liên cho biết, 16,5% dân số toàn cầu có thể mắc bệnh thận, trong đó 25% rơi vào giai đoạn 3 - 5, và 75% cần lọc máu. Riêng tại Việt Nam, tỷ lệ mắc bệnh thận mạn hiện chiếm khoảng 12,8% dân số.
Sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả và hợp lý
ẢNH: DUY TÍNH
Chi phí điều trị cho bệnh thận mạn rất cao và tiếp tục tăng khi tình trạng thận suy nặng dần. Do đó, bác sĩ Liên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tầm soát sớm, đặc biệt ở các nhóm có nguy cơ cao như: người bị đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh thận.
"Người dân cần duy trì lối sống lành mạnh, dinh dưỡng hợp lý, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, và ưu tiên ăn đa dạng thực phẩm có nguồn gốc thực vật hơn là động vật", bác sĩ Liên khuyến nghị.
Trong khuôn khổ hội nghị, tiến sĩ - bác sĩ Đào Bùi Quý Quyền, Trưởng khoa Nội thận, Bệnh viện Chợ Rẫy cũng cảnh báo lệ sử dụng thuốc không phù hợp ở nhóm bệnh nhân thận mạn dao động từ 34 - 70%, đồng thời nguy cơ gặp tác dụng phụ do thuốc có thể tăng từ 3 - 10 lần so với người không mắc bệnh thận mạn.
"Mục tiêu là phải sử dụng thuốc một cách hợp lý, vừa đạt hiệu quả điều trị, vừa giảm thiểu tối đa các tác dụng không mong muốn. Điều này đòi hỏi sự cá thể hóa trong điều chỉnh liều dựa trên chức năng thận của từng bệnh nhân," bác sĩ Đào Bùi Quý Quyền nhấn mạnh.
Biểu hiện của bệnh thận mạn:
Giai đoạn 1 - 2 - thường không hoặc ít triệu chứng: Rối loạn giấc ngủ, phù nhẹ ở mặt hoặc ngoại biên (chân, bàn chân, mắt cá chân, và đôi khi ở cánh tay, bàn tay).
Giai đoạn 3 - triệu chứng đa dạng: Phù diễn tiến xấu, táo bón, lo lâu.
Giai đoạn 4 - triệu chứng nặng hơn: Quá tải dịch, ngứa, mệt, chuột rút, chân không yên, rối loạn nhận thức, nôn và buồn nôn
Giai đoạn 5 trở đi - triệu chứng diễn tiến xấu biểu hiện ở tim phổi, tiêu hóa; triệu chứng tăng ure huyết: rối loạn nhận thức, biếng ăn, rối loạn tình dục, ngứa nặng (bàn chân hoặc cánh tay).
