Adeno là virus chứa ADN chuỗi kép, có kích thước đường kính 70 - 80nm, không có vỏ bọc. Virus có hình đa giác đều được tạo bởi 252 capsome. Có 2 loại capsome chính là 240 capsome là hexon (nằm trên 20 mặt hình đa giác đều) và 12 capsome là penton (nằm ở 12 đỉnh của đa giác đều). Ảnh: BVĐK Tâm Anh
Các thông tin lưu trữ từ Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho biết:
Bệnh do virus Adeno lưu hành rộng rãi trên toàn thế giới. Ở vùng ôn đới, bệnh xảy ra trong suốt năm, nhưng tần số mắc cao hơn vào mùa Xuân. Đã có các vụ dịch sốt viêm họng - kết mạc do virus Adeno trong mùa Hè, liên quan đến bể bơi, xảy ra ở nhiều nơi. Dịch viêm kết mạc xuất huyết do virus Adeno cũng đã xảy ra lần đầu ở Ghana năm 1969 và Indonesia năm 1970. Sau đó, đã có một số vụ dịch xuất hiện ở vùng nhiệt đới Châu Á, Châu Phi, Trung và Nam Mỹ, vùng Caribe, các đảo Thái Bình Dương và một số nơi của Florida và Mexico. Một số vụ dịch nhỏ cũng xảy ra ở châu Âu và những người tị nạn Đông Nam Á ở Hoa Kỳ.
Tại Việt Nam, bệnh do virus Adeno lưu hành rộng rãi ở nhiều nơi trong cả nước. Bệnh thường xảy ra tản phát trong suốt năm, có năm xảy ra dịch và tần số mắc bệnh thường tập trung vào những tháng Xuân - Hè nên rất dễ nhầm lẫn với bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus khác vào mùa Xuân hoặc với bệnh sốt dengue vào đầu mùa Hè, khi bệnh không có thể viêm kết mạc cấp (đau mắt đỏ) nổi trội.
Số mắc trung bình năm của thời kỳ 1996-2000 ở Việt Nam là 17.486 với tỷ lệ 23/100.000 dân, không có tử vong.
Trong số đó, miền Bắc mắc 15.945 với tỷ lệ 47,3/100.000 dân; miền Trung mắc 438 với tỷ lệ 4/100.000 dân; miền Nam mắc 932 với tỷ lệ 3,4/100.000 dân và Tây Nguyên mắc 170 với tỷ lệ 6,1/100.000 dân.
Những năm xảy ra dịch lớn như năm 1994 có tỷ lệ mắc là 70,5/100.000 dân; năm 1996 với tỷ lệ 35,9/100.000 dân và năm 1999 với tỷ lệ mắc là 30,7/100.000 dân.
Cũng theo các khuyến cáo trước đây của Cục Y tế dự phòng, nguồn truyền nhiễm, thời gian ủ bệnh và thời kỳ, phương thức lây truyền của virus Adeno được xác định như sau:
- Ổ chứa Adenovirus là người. Bệnh nhân là nguồn truyền nhiễm trong suốt thời kỳ mắc bệnh.
- Thời gian ủ bệnh: Khoảng từ 5 - 12 ngày, trung bình là 8 ngày, nhưng cũng có thể dài hơn 12 ngày.
- Thời kỳ lây truyền. Bệnh bắt đầu lây truyền vào cuối thời kỳ ủ bệnh và kéo dài đến 14 ngày sau khi phát bệnh, hoặc có thể lâu hơn khi cơ thể vẫn còn đào thải virus ra ngoài.
- Phương thức lây truyền: Bệnh lây truyền do tiếp xúc trực tiếp giữa người với người qua đường hô hấp; có thể lây qua niêm mạc do bơi lội hoặc nguồn nước rửa bị ô nhiễm dịch tiết từ mắt, mũi hang, phân của bệnh nhân hoặc tiếp xúc gián tiếp qua đồ dùng của bệnh nhân bị nhiễm virus Adeno. Sự lây truyền của bệnh thường xảy ra ở phòng khám bệnh, đặc biệt là ở phòng khám mắt. Các nhân viên y tế dễ bị lây bệnh và từ đó có thể là nguồn lây truyền sang những thành viên khác trong gia đình và những người xung quanh. Bệnh cũng có thể lây truyền qua giọt nước bọt như những hạt khí dung (aerosol) bằng đường hô hấp hoặc lây truyền qua bể bơi bị nhiễm virus Adeno.
Các biện pháp phòng ngừa dịch do virus Adeno:
- Tuyên truyền giáo dục sức khoẻ. Cung cấp cho nhân dân những thông tin cần thiết về bệnh do virus Adeno, nhất là khi có nguy cơ bùng phát dịch và khi có dịch để nhân dân biết, tự phòng tránh cho mình và cộng đồng.
- Vệ sinh phòng bệnh:
+ Có nguồn nước sạch đủ dùng cho sinh hoạt. Trong mùa mưa, lũ lụt phải thau rửa và khử trùng nước giếng bằng chloramin B.
+ Giữ gìn vệ sinh cá nhân, không dùng chung khăn mặt và thường xuyên giặt khăn bằng xà phòng.
+ Thường xuyên giám sát và kiểm tra tiêu chuẩn vệ sinh nước, vệ sinh môi trường tại các bể bơi công cộng.
